"Ao redor do século III a.C. tivo que pasar algo moi importante no castro", sinalaba Ramil ao final da campaña anterior, "porque senón non se explica a remodelación dunha área importante do poboado para acoller a sauna". A presión romana sobre o territorio aÃnda tardarÃa dous séculos en chegar, asà que os cambios viñeron dados por outros factores descoñecidos. Especialmente porque esa remodelación significou botar abaixo varias estruturas e construÃr un dos edificios con máis connotacións simbólicas para as comunidades galaicas da prehistoria, unha sauna, ou monumento con forno. Asà que nesta campaña as preguntas dirixÃanse a tentar comprender que é o que foi destruÃdo para facer esta sauna. "Eu cando menos non tiña visto ou lido algo asÃ", explica Emilio Ramil, director da intervención arqueolóxica, "si, por suposto, moitas saunas foron reformadas ao longo do tempo, pero non coñezo monumentos deste tipo que tiveran por debaixo unha fase anterior, con usos distintos". Ramil é un bo coñecedor destes monumentos con forno, especialmente dos situados na zona norte de Galicia.
Na campaña anterior aparecera un gran muro de contención e diferentes estruturas aparentemente circulares que podÃan aventurar un uso doméstico. Pero a intervención enfocouse cara o oeste da cabeceira do monumento. A sorpresa foi atoparse tamén algo pouco habitual. "ImaxÃnate a estrutura tÃpica dunha vivenda tradicional galega que ten un forno exterior adosado na parede", explica Ramil. "AÃnda non escavamos completamente o forno nin toda a estrutura, pero é tal cal, co forno por fóra das paredes da vivenda". AÃnda pendentes dos resultados que poidan ofrecer as datacións por carbono 14 dos numerosos carbóns do forno, Ramil considera que polo material cerámico localizado esa estrutura é do século IV a.C., algo anterior á construción da sauna.
Pero a Ramil o que lle chamou a atención é a considerable dimensión da posible vivenda, que ten máis de cinco metros de ancho e da que aÃnda non exhumaron a estrutura completa. "Todo o material aquà é castrexo, aparecéronnos algúns lÃticos e tres anacos de muÃños distintos. Aparécenos tamén o pavimento moi usado", explica Ramil. Porén, o xacemento volve a ofrecer interrogantes, porque aÃnda que no interior das cabanas dos castros hai fogares e algúns fornos, non teñen estas dimensións nin adoitan estar situados en estruturas anexas construÃdas por fóra dos muros. Polo momento, nesta gran estrutura non aparece ningún fogar. A ausencia de escouras ao redor do forno fan concluÃr que se trata dun forno de cereal, máis que de carácter metalúrxico.
Piorén, ao arqueólogo lémbralle outro tipo de estruturas. "Nas escavacións que levamos a cabo durante a construción da autovÃa Santiago-Lugo escavamos unha aldea galaicorromana, na que habÃa unha parte industrial con tres fornos de cocción e os seus muÃños de man aÃnda in situ", lembra, "isto do Sarridal é máis sinxelo e pequeno, pero hai varios datos que me fan pensar que non se trata dunha vivenda, senón algún tipo de forno comunitario. O tamaño da estrutura é moi grande e o vano de acceso, que localizamos, non ten a dimensión habitual nunha vivenda, senón que é o dobre. PermitirÃa case o paso dun carro pequeno".
Hoxe en dÃa os fornos comunitarios tradicionais consérvanse sobre todo ao sur da provincia de Ourense, onde son importantes espazos de convivencia da comunidade. Pero hai dous mil anos puideron ter sido usados tamén neste castro cedeirés do Sarridal. Se o edificio foi unha sorte de forno colectivo, coñecer por que deixaron de cocer pan alà e ergueron un edificio monumental para o coidado do corpo e se cadra tamén da mente é unha incógnita por resolver.
Serie
Achados arqueolóxicos
As escavacións en san Tirso de Portocelo (Xove) amosan como os antigos castros foron reocupados ao final do Imperio
Novos achados no castro de Viladonga avanzan que no interior das cabanas poderÃan gardar e sinalar con estelas os restos dos nenos falecidos
Unha intervención arqueolóxica investiga as orixes dun templo altomedieval en Ponteareas
A nova campaña no castro de Montes Claros desvela inxentes traballos na construción do sistema de acceso
As escavacións dunha piscina no balneario de Lugo ofrecen un dos conxuntos de achados máis diversos de época romana
As escavacións dos chozos do SuÃdo revelan que boa parte dos misteriosos chozos foron edificados no século XVIII
A investigación da Roda do Castro (Salcedo, A Pobra do Brollón) confirma a elevada actividade metalúrxica nos castros da terra de Lemos
A escavación dun sartego antropomorfo no xacemento do Preguntoiro (Pantón) confirma a práctica de rituais de fonda raÃz familiar na Alta Idade media galega
A escavación no castro de Tralocastro (Ferrol) localiza posibles espazos colectivos ás portas da acrópole
A nova campaña do castro do Sarridal revela a existencia dun posible 'forno comunitario' por debaixo da sauna galaica
Unha escavación no castro de Pereiras exhuma un anómalo edificio de grandes dimensións
A nova campaña no Castelo dos Mouros (Ons) revela a muralla do castro e os niveis máis antigos do xacemento
Os arqueólogos descubren unha rica cultura material no castro da Cividade (Cerdedo-Cotobade)
Estaba colocado nunha das casas do poboado
A escavación do histórico castelo da Pena Corneira desvela un poboado tardorromano e outro do CalcolÃtico nas proximidades
As intervencións nas rodas de Vilarello (A Pobra do Brollón) e Corro dos Mouros (Lugo) permiten avanzar no coñecemento destas estruturas da Idade do Bronce
Localizan unha aldea e castelo medievais nas proximidades da aldea da Cela (Lobios)
A USC escava en Mondoñedo "unha aldea dentro da aldea" na procura dos inicios da paisaxe agraria actual en época sueva
A nova campaña no castro cedeirés do Sarridal amosa que foi preciso destruÃr parte do poboado para construÃr o monumento en plena Idade do Ferro
Un recinto arqueolóxico en Vilar de Barrio permite identificar unha colosal fortificación da Idade do Bronce e un asentamento temporal ligado ao primeiro dominio romano da Limia
Localizan no castro de Elviña indicios dunha destrución intencional
A análise dun intrigante taboeiro de xogo da Idade do Ferro desvela os rituais da prehistoria
Localizan no castro dos Penedos (Salvaterra) un enigmático espazo de posible uso relixioso ao redor de dous grandes penedos
A escavación da mámoa do Santo (Doade, LalÃn) permite recuperar un Ãdolo-placa prehistórico
O Incipit investiga na Pobra do Brollón a actividades das sociedades da Idade do Ferro por fóra dos castros
Os investigadores exhuman un edificio altomedieval de grandes dimensións no Faro de Budiño
A escavación no castro de Montes Claros (A Laracha) revela un peculiar sistema hidráulico
Unha nova investigación conclúe que moitas das representacións de animais dos petróglifos son do tempo dos castros
Localizan unha sorprendente colección de calzado medieval no mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil
Remata a campaña arqueolóxica no convento pontevedrés de Santa Clara
Novas análises das tumbas do castro de San Lourenzo (Cereixa, A Pobra do Brollón) revelan rituais 'paganizantes' na Galicia da Alta Idade Media
Un proxecto buscará evidencias da vida na Idade do Ferro por fóra das murallas da prehistoria
Os arqueólogos botan man de todas as técnicas posibles para desvelar as orixes dunha misteriosa fortificación en Covelo
As escavacións en Pombeiro revelan unha ermida abandonada en plena Idade Media
Un proxecto arqueolóxico documenta a tráxica destrución dunha aldea do Couto Mixto hai cincocentos anos
As datacións absolutas de Santalla de Bóveda trasladan a construción de boa parte do edificio entre os séculos VII e XI
O incendio de Ribas de Sil desvela unha vista única da Roda do Castro, en Salcedo (A Pobra do Brollón)
Unha escavación no castro de San Millán (Cualedro) procura verificar a existencia da primeira necrópole dun castro galego
A nova campaña no castelo de Portomeiro abre novas incógnitas sobre o recinto civil mellor preservado da Alta Idade Media galega
Carlos Otero explÃcanos como usa a tecnoloxÃa para saber o que agocha o castro de Cerqueda sen escavalo
A campaña arqueolóxica en Castro Valente revela a envergadura dunha das maiores fortificacións de Galicia
Os arqueólogos identifican en Vila de Cruces un tipo de fortificación ata agora non documentada en Galicia
A escavación do castelo de Portomeiro revela novos datos sobre a Alta Idade Media galega
O arqueólogo Francisco Alonso Toucido interpreta o gran complexo romano localizado en Proendos (Sober)
