MeGA

Información

• Noticias
• Reportaxes
• Certames
• Axenda musical
• Musica en galego
• Entidades
• Artistas
• Ligazóns

Xéneros

• Alternativa
• Antiga
• BSO
• Cantautor
• Clásica/Lírica
• Coral
• Electrónica
• Folk
• Fusión
• Hip-Hop
• Indie
• Jazz/Blues
• Melódica
• Nova era
• Pop
• Rock

Ti estás aquí > Inicio / NOTICIA / A música galega á luz dos X Premios Martín Códax

Cando fan dez edicións, os Premios Martín Códax da Música continúan a achegar unha instantánea do panorama sonoro do noso país. O descenso de propostas de Música Electrónica e o incremento de candidaturas nas categorías de Música Clásica, nas Orquestras e na de Música Tradicional, que se pon ao nivel do folk, aparecen como as principais novidades nunha edición caracterizada pola estabilidade nos xéneros maioritarios.

De novo, as candidaturas aos Premios Martín Códax permiten facer un retrato do panorama musical galego. A inscrición por estilos no certame de Músicas ao Vivo permite intuír a evolución das preferencias de público e de profesionais do sector. Desta volta, semella verificarse unha estabilización de xéneros emerxentes nos últimos anos, como as Músicas Urbanas ou a Electrónica, ao tempo que se da un incremento na participación e unha maior diversidade xeográfica dos proxectos.

Participación
Cun crecemento na participación que semella amosar un retorno á normalidade logo da pandemia e se achega á media anual, a décima edición dos Premios Martín Códax sumou un total de 367 candidaturas nas categorías musicais, ás que se suman 66 correspondentes ás categorías dos Premios Organistrum para salas, medios e festivais. Aínda que con altibaixos, un repaso polas cifras de participación totais nas diferentes edicións dos premios amosan unha media consistente dunhas 402 candidaturas anuais. As cifras amosan picos puntuais na primeira xeira e no ano da pandemia (2020) e descensos en 2014 (o mínimo histórico de 307 proxectos) e 2022 a rachar unha tendencia marcada pola estabilidade.



As mudanzas nos galardóns
Segundo sinala Sheila Patricia, actual presidenta de Músicas ao Vivo, "está a ser un bo ano" a nivel de participación. "Penso que a escena galega está bastante ben representada" nas candidadutras, "que ó que considero máis importante destes galardóns". De cara á final apunta que "o xurado fixo un traballo e seleccionou como finalistas proxectos moi interesantes, de diferentes lugares e con distintas formacións, e as cousas quedan moi desputadas", salienta. Nesta xeira produciuse a desaparición do premio Artista do Ano, que levou na súa única xeira, en 2022, Nastasia Zürcher, e que se escollía por votación vía Internet. Neste sentido, a actual presidenta apunta que este é un galardón que "resulta bastante subxectivo. A elección atende a diferentes cuestións e é complicado outorgalo. Pode depender moito de se nese ano as propostas candidatas sacaron traballo ou non, se tivo máis ou menos actuacións… Pareceunos que coa categoría de Artista Emerxente era abondo, e parécenos moi interesante porque recolle tamén unha efervescencia moi potente que se dá na música galega".



Maioritarios máis maioritarios
Os tres xéneros maioritarios incrementan levemente o seu peso no conxunto de candidaturas. A Canción de Autor/a continúa a comandar as propostas musicais galegas malia a reducir a súa vantaxe cunha mingua que a fai pasar do 14,2 ao 13,4% das inscricións do ano. Os proxectos de Pop e Indie manteñen (cun 0,3% máis) unha presenza similar ao pasado ano co 12,8%, o que racha a tendencia a subas importantes en anos impares que vivía a categoría desde o segundo ano dos premios. De calquera xeito, a tendencia histórica semella consolidar o crecemento medio do xénero nos galardóns desde a súa segunda edición e logo do espectacular debut na competición.

O rock, redenominado nesta xeira Rock e Punk, detén o devalo dos últimos dous anos e recupera case un punto, ata chegar ao 11,4% das candidaturas. A cifra, no entanto, fica moi afastada dos máximos que acadou a categoría, próximos a un quinto do total a concurso. En total, os tres xéneros acadan un 37,6% das propostas musicais galegas. A cuarta categoría en participación, a de Músicas do Mundo e Mestizaxe, recupera certo pulo logo do descenso do pasado ano, cando incorporou a extinta de Reggae Ska e Mestizaxe, e fica cun 9,8% dos proxectos.



Moderación de músicas emerxentes
Con maior moderación do que en exercicios anteriores, a categoría de Hip-Hop e Músicas Urbanas consegue un mínimo crecemento nesta xeira. O incremento de só 0,1% máis candidaturas podería estar a anunciar unha estabilización da presenza deste xénero no panorama musical galego. A outra grande categoría en expansión dos últimos anos, a Música Electrónica, sofre no entanto a máis acusada caída da táboa con case dous puntos e medio. Deste xeito, o xénero pasa do 7,62 a só o 5,18 dos proxectos, e do quinto posto ao noveno na táboa de máis representados, a rachar unha tendencia en xeral ascendente nos galardóns.



Clásicos e Verbena
Destaca pola contra a consolidación da Música Clásica e Contemporánea, que suma 1,9 puntos e pasa do décimo ao sexto posto en canto a presenza cun 6% das propostas. A cifra supón igualar as porcentaxes de 2018 e 2016 e racha tres anos de participación estable. Tamén é de destacar a suba de 1,2 puntos nunha das categorías, a de Orquestras, Grupos e Música de Verbena, que polo xeral conta con menos aceptación. Este incremento, sendo cativo, duplica a presenza de proxectos deste tipo a respecto do ano pasado e suma o 3% da participación nesta xeira.

O tradicional iguala o folk
No ámbito das músicas de raíz non recupera pulo o Folk que perde un ano máis representación nos premios e fica, con 1,2 puntos menos, no 4,6% das propostas, a marcar un novo mínimo histórico e continuar unha tendencia que se mantén desde 2019. No entanto, este descenso aparece menos acusado do que en edicións anteriores e podería anunciar unha futura estabilidade do xénero. Cómpre lembrar que nese ano e en 2018 a categoría incorporou os proxectos de Música Tradicional. Precisamente o apartado de Tradicional, logo de tres anos á baixa, pasa do 3,5 ao 4,63% das propostas, o que supón a segunda mellor marca da súa historia nos galardóns e sitúa o estilo en igualdade co Folk.

Categorías minoritarias
Con medio punto máis, a categoría Infantil amosa un tímido incremento ata o 4,4% que continúa a tendencia dos últimos dous anos e semella afastar o declive que o xénero amosaba desde 2018. Tamén Blues, Funk e Soul, cun 0,7% máis inscricións, pon punto e final a unha caída constante que se remonta a 2016. Queda por ver ata que punto esta recuperación se consolida en vindeiras xeiras. Non consegue manter a tendencia crecente, no entanto, Jazz e músicas improvisadas, que amosa unha estabilización na súa presenza e fica co 5,72% da participación. Un mínimo descenso do Metal, de 0,6 puntos, leva ao xénero a perder unha posición na listaxe e fai pensar na fin o ciclo crecente que mantivo entre 2018 e 2021. Tamén as Bandas de Música contradín o crecemento das últimas edicións ao perder 1,2 puntos e ficar, co 2,45% das propostas presentadas a concurso, como a categoría con menos presenza. Nesta xeira desaparece a táboa a categoría de Coros e Grupos Vocais, que ficara deserta en 2022 por non conseguir o número de candidaturas esixido nas bases dos premios.

Relevos nos nomes
A seguir unha tendencia xeral, pero que se deixa sentir particularmente nos últimos anos, nesta xeira dos galardóns abondan os nomes de formacións que están a comezar as súas andainas. Para a presidenta de Músicas ao Vivo, isto responde á propia dinámica do sector. "Aos premios preséntase os proxectos de xeito voluntario", explica. Na organización "non hai unha intención de que se presente xente consolidada ou máis nova, parécenos que ten que ser un certame aberto a todo tipo de iniciativas. É certo que houbo moitos proxectos que xa foron premiados en anteriores edicións, e está ben que habendo unha escena musical tan potente no país lle deixen espazo ás novas promesas" e que non reiteren as súas candidaturas. Nas propostas "tamén hai xente que non é tan nova, pero iso dá o dato de que hai unha escena consolidada".



Evolucións históricas
A repasar a traxectoria das diferentes categorías ao longo dos dez anos dos galardóns, comprobamos como o Rock foi o xénero que acumulou máis candidaturas neste período, seguido por Pop e Indie e, case empatadas, as Músicas do Mundo e a Canción de Autor/a. Cabe lembrar, no entanto, que esta última categoría non apareceu nos galardóns ata a súa segunda xeira, polo que parte cun ano de desvantaxe fronte aos outros xéneros maioritarios. Malia ao descenso que verifica nos últimos anos, o Folk aparece como a quinta categoría con máis propostas ao longo da última década, o que amosa unha persistencia no interese por este xénero que só rachou nos últimos dous exercicios.



As contribucións aos xéneros por anos
Os gráficos de barras permiten comprobar o xeito que os diferentes anos contribuíron ao peso total de cada categoría ao longo da década de existencia dos galardóns. Así, pódese verificar o impacto que as primeiras edicións achegaron a xéneros como o Rock, o Pop, a Mestizaxe ou o Jazz, que obtiveron arredor do 16% da súa participación acumulada unicamente durante a primeira edición dos premios, e na segunda xa chegaban case ao 25%. Tamén amosa á pegada dos anos máis recentes na configuración da Canción de Autor/a ou das Músicas Urbanas, que, pola contra, sumaron o 25% das súas candidaturas nas últimas dúas edicións.



Propostas de máis lugares
A distribución xeográfica das candidaturas (a incluír os Premios Organistrum) aparece máis repartida nesta xeira. Por provincias, A Coruña e Pontevedra continúan a copar as primeiras posicións e acumulan, con cifras case idénticas entre si, un 83% dos proxectos presentados. A cifra supón case dous puntos menos do que en 2022, o que amosa a descentralización de propostas. Lugo mantén a súa presenza cun 7,9% de inscricións e Ourense incrementa case un punto a súa participación, a se situar nun 6,2%. Destaca o incremento das que chegan de fóra do país, que acadan un 3% fronte ao 2% de 2022. Destes, o 1,8% chega doutras localidades do Estado mentres o resto provén de Estocolmo (con dúas candidaturas), Bruxelas, Berlín e Londres.



O peso dos concellos pequenos
A maior dispersión xeográfica das candidaturas fica máis clara na listaxe de localidades de orixe. A ter en conta só aquelas que suman máis de catro propostas presentadas, comprobamos que o 57,6% do total chega de Vigo (que continúa á cabeza co 23% do total), A Coruña e Pontevedra. A cifra resulta sensiblemente inferior á de 2022, cando as tres localidades concentraban o 75% dos proxectos con esta mínima participación. Baixa levemente tamén a representación pontevedresa, Lugo mantense e Ourense e Ferrol incrementan presenza. Destaca neste repartimento o importante incremento de localidades que presentan catro ou máis iniciativas a concurso. Se na anterior edición unicamente Cangas se sumaba ás sete cidades neste apartado, en 2023 son once as que superan esa cifra (entre elas Madrid, que suma cinco candidaturas). Vilagarcía con oito, Caldas, Mos e Redondela con seis, Brión, Madrid, Melide, Moaña, Ponteareas e Ribeira, con cinco e A Estrada con catro, canda a todas as demais propostas con menos inscricións, forzan a actual descentralización xeográfica de aspirantes.



Da música fálase en Internet
No caso dos medios de comunicación, a preeminencia da rede refórzase nesa xeira dos premios ao acumular este tipo de soporte o 89,7% das candidaturas. A cifra supón un incremento de case 15 puntos respecto ao pasado ano. A desaparición de inscricións televisivas e unha acusada redución das propostas escritas, que pasan do 15% ao 6,9%, explican ese destacado incremento canda unha pequena perda da representación radiofónica. Sobre este apartado, Sheila Patricia apunta que esta situación "atende ao momento histórico que estamos a vivir, case todo o que consumimos a nivel mediático é en dixital e hai moi pouca xente que aínda empregue o papel ou mesmo a TV, que está a quedar obsoleta entre a mocidade, aínda que continúa a ser o grande medio". Malia a isto, non esquece a histórica reivindicación do sector da necesidade de máis espazos de comunicación para a música galega. "Oxalá a nosa radio e a TVG tivesen espazos onde houbese novas sobre música cada semana, ou nos que se falase da tremenda escena galega que está activa. É unha eiva que existe e que ogalllá poidamos remediar en diálogo coa CRTVG".



Salas e festivais
A participación de salas no certame conseguiu un certo impulso ao pasar de 9 a 14 os nomes candidatados nesta edición. Na listaxe destacan nomes destacados no sector como La Fábrica de Chocolate de Vigo ou a coruñesa Mardi Gras. Vigo e Santiago, con dúas salas cada unha, encabezan unha categoría na que continúa o peso de localidades pequenas. A Coruña, Pontevedra, Lugo e Ferrol non acadan neste ámbito maior representación do que Melide, Cangas, Pontedeume, Mos, Laxe ou Bueu.

Medra tamén a participación de festivais, que pasa de 18 a 23 citas. A provincia de Pontevedra continúa a ser, con diferenza, a que achega máis propostas aos galardóns, con 12 inscricións (o 52%). Baixa o peso da Coruña en 5 puntos e o de Lugo, que perde nada menos que 9. Ourense pola contra, incrementa a súa presenza en 2 ata o 13% e aparece na táboa o EmigraSON de Bruxelas como primeira cita no estranxeiro que se candidata a estes galardóns na súa historia. De novo a ausencia de grandes nomes do panorama sitúa estas categorías como un espazo cun especial valor para a promoción de citas que comezan ou de pequeno formato. De novo para a presidenta de MaoV isto responde á propia dinámica do sector. "Hai unha tendencia natural a facerlle oco aos sitios onde se fan as cousas máis alternativas, como a Sala Rebullón, o Pub Gatos de Melide, o Millo Verde de Redondela ou o Canteira Fest, que naceu dunha asociación en Vilaboa. Paréceme moi bonito, e moi necesario que exista espazo nos premios para estes festivais e salas".



De cara ao futuro, considera que a fórmula dos galardóns está asentada e non se desenvolverán novas mudanzas na convocatoria. "Non se prevén cambios. Este ano teremos unha gala moi bonita na que o imos pasar moi ben. Vai estar presente a ilusión da xente que está facer a escena musical en Galicia, a incluír a xente nova, e vai estar representada toda a riqueza dese panorama", sinala.