Unha novela de ciencia ficción ambientada na Galicia do presente con elementos do xénero policial, da novela psicolóxica e do ciberpunk. Nas súas perfeccións e imperfeccións hai unha proposta diferente, un sentido do humor agre e descarnado, e unha lucidez fonda e sarcástica sobre as nosas vidas que paga a pena saborear.
9 / 10 / 2012
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
O verosímil é aquilo “que confirma a concepción normalizada dos feitos”, segundo as palabras de Alberto Lema nun artigo de Daniel Salgado que se publicara no País (20/06/2008). Esta novela traballa no eido do inverosímil e polo tanto do non normalizado, ou sexa, daquilo que realmente nos fai falta a todas e a todos os que cremos que o real dá noxo e que precisamos doutro mundo posible. Se en
Unha puta percorre Europa, a primeira novela de Lema, xa percibimos a súa vontade de escribir cousas “incómodas” para a sociedade, e en
Sidecar nos agasallou co por el designado “porno existencial”, batemos agora de fronte cunha caída do sistema establecido, da Rede e do poder. Nada máis atractivo para os consumidores habituais de telexornais e de prensa que un colapso absoluto con carácter de xustiza poético-social.
O espiñazo da novela é a toma de conciencia da Máquina, un ordenador moi sofisticado deseñado coa finalidade única de vencer ao campión mundial de xadrez, no que sería un trunfo histórico da máquina contra a humanidade. Ese trunfo foi real e produciuse en 1997, cando un ordenador de IBM chamado Deep blue derrotou a Garri Kasparov. Non obstante, ese feito é aquí algo completamente anódino en comparación co rumbo que Lema lle dá á historia. A computadora cobra conciencia de si e aliméntase de toda a información que ten ao seu alcance. E logo de procesar esa información decide utilizala, pero non con afán de dominación, coma nunha típica historia de ciencia ficción, senón con fins verdadeiramente imprevistos nas cúpulas do poder. A revolución está servida. Da outra banda da historia, do lado humano, os personaxes non poden ser máis dispares e verosímiles a un tempo, parellas con problemas, descoñecidos que chatean e inician unha aventura, mocidade formada e subempregada, rapaces que soñan con ser funcionarios, especuladores e inversores en Bolsa ou os homes máis ricos do planeta e as mulleres das que se rodean. Un auténtico circo de personaxes e vontades que se cruzan e se enredan na lóxica ilóxica do mundo en que vivimos.
Pero se algo teñen de especial e gozoso os libros de Alberto Lema son as mesturas discursivas: conversas de parella, pensamentos dun personaxe no momento previo a vomitar, unha reflexión filosófica sobre a lóxica do xogo e os xeitos de participar nel, un debate na sección de Información do Departamento de Defensa dos EE.UU. (Enemy Marketing para os amigos), o monólogo dun electricista ao que lle piden a súa versión dos feitos, a caída ao abismo da autoconciencia en xeito poético da Máquina, o relatorio do exchofer dun empresario de éxito… e todos eses textos, reflexións ou discursos xuntos e remexidos dando corpo á mesma historia. Lendo estas páxinas rin –non sei se amargamente– pensando que cruel é a verdade, ou que absurdos son os mecanismos que rexen os nosos destinos, os mecanismos que permiten que o absurdo sexa o real e o lóxico o (im)posible. Vivimos nun mundo no que non funciona a política se non é desde o mercado, e velaquí temos unha novela que fala diso co aspecto dunha longa conversa desartellada. E non sei o que me gusta máis, se as descricións (podería ensaiar unha loa á primeira páxina do libro que debuxa o Obradoiro e os seus personaxes un día normal), ou o cadro das situacións que se suceden: a moza de sempre que aspira a “chegar a algo” (entendido este algo como casa propia, coche, un par de fillos), a lucidez dunha bulímica orgullosa, a condescendencia dun rapaz solitario cara a outro que está só contra a súa vontade, a maraña de pensamentos dun especulador ou os estertores que preludian o trending topic da volta ao sacho. Non vou dicir que sexa un libro imprescindible (hai algún que o sexa?), pero eu desde logo gocei moito léndoo, porque nas súas perfeccións e imperfeccións atopei unha proposta diferente, un sentido do humor agre e descarnado, e unha lucidez fonda e sarcástica sobre as nosas vidas que paga a pena saborear.