RSS
CRÍTICA
A felicidade dos autómatas
» Escritor/a:
Manuel Lourenzo González
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2012
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Narrativa
» Pax: 536
» ISBN: 978-84-9914-381-1
Premio Blanco Amor de Novela 2011, Atl propón un novo achegamento ao asunto da Atlántida desde o eido da creación literaria, mais un achegamento iluminado coas luces converxentes da historia e o mito, a ciencia e a intuición, a crónica e a fábula. Velaquí unha alegoría do noso presente, unha interrogación sobre a falta de liberdades na que vivimos e grandes doses de intriga ata o final.
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
—Pero o mundo parece seguro. Temos canto necesitamos. Somos felices.
—Desde logo. Se ser feliz significa ter cubertas todas as necesidades que nos crearon, non hai dúbida de que vivimos na época máis feliz da historia.
(Diálogo entre Leonardio e o seu sobriño Anaxim, páx. 126).
Huxley, Orwell, Bradbury, por citar só tres nomes, son algúns dos grandes mestres da literatura cos que este Atl establece conexións á hora de crear unha distopía na que ser feliz é obrigatorio e o Estado Único ten entre as súas funcións e imperativos máximos procurar a felicidade de todos os cidadáns. Para iso, creouse un gran cerebro tecnolóxico, o Alom, que ten acceso a toda a información existente na unirrede (e por conseguinte nas persoas), e que é capaz de establecer análises e protocolos do que cómpre facer en cada momento para acadar esa meta absoluta. O Alom dispono todo con ese fin, pero cal é o prezo que estamos dispostos a pagar por ser felices: a supresión absoluta da intimidade? A eliminación da identidade? A perda da memoria? Adoita dicirse que as distopías, que amosan un desenvolvemento da realidade oposto ao que se entendería por unha sociedade ideal, ou sexa, o contrario da utopía, teñen moito que ver co contexto socio-político no que xorden. Vivimos nun tempo no que parece que a liberdade e a capacidade de actuación individual están nun claro retroceso e no que o pensamento neoliberal e o capitalismo acadan puntos climáticos na deshumanización dos nosos xeitos de vida. Rescatar a Atlántida, o continente afundido, para falarmos de nós e das derivas da sociedade actual, parece estremecedoramente clarividente.
Certo é que custa collerlle o ritmo ao principio a esta historia pola densidade de contidos que nos ofrece, se ben o punto de partida semella inmellorable. Ao director dunha investigación sobre a comunicación dos seres humanos coas máquinas xórdelle a terrible sospeita de que os obxectivos oficiais da súa liña investigadora poden ser tan só unha tapadeira para o estudo real de como borrar e reprogramar a memoria das persoas. Ao mesmo tempo, as coordenadas vitais de moitos dos personaxes cambian ante as filtracións de información que alertan sobre o estado de permanente vixilancia á que todos os individuos están sometidos, así como diante da crecente presenza pública dunha seita que anuncia o comezo dunha nova era, e da aproximación dun meteorito que pode destruír todo o mundo coñecido. O escepticismo inicial dá paso a un intento de fuxida e permítesenos asistir aos estertores dunha sociedade oficialmente perfecta, feliz e indestrutible.
Non se pode senón concordar co xurado que lle concedeu o Premio Blanco Amor de Novela 2011 a Atl cando salientaba como un dos puntos fortes desta historia «a coherencia do universo literario» creado. Resulta fascinante a congruencia e o detalle cos que se nos describen todos os aspectos da vida deste mundo: a organización social, a política, as crenzas relixiosas, a tecnoloxía, o idioma, as prácticas sexuais. Parece lóxica tamén a prohibición dos libros en Atl en relación co control absoluto da información que o Alom mantén. Os soportes de letra fixa non están baixo ese control e atentan contra a ortodoxia de pensamento do Círculo Central. Por outra banda, a eliminación da Historia dos plans de estudo é inminente e o único que aínda impide un control absoluto das vidas humanas é a memoria; porén, a investigación encabezada por Heriberto podería eliminar ese último obstáculo.
Na novela de Manuel Lourenzo González hai espazo, xa que logo, para falar dos límites éticos da investigación científica e tecnolóxica, mirar con precaución o salto tecnolóxico que nos converte en seres vinculados a pantallas para case todo, hipotetizar sobre sociedades con outro xeito de ver a sexualidade, a emancipación do individuo ou a Historia, e expoñer unha das explicacións posibles para a desaparición da Atlántida. Ese continente mítico, cuxa existencia nunca foi probada, pero que xa aparece nos diálogos platónicos, emerxe aquí na súa versión de civilización superior tecnoloxicamente á actual, pero mortalmente danada polo totalitarismo e a falta de liberdades que acaban conducindo á autodestrución. Velaquí unha alegoría do noso presente, unha interrogación sobre a falta de liberdades na que vivimos e grandes doses de intriga ata o final, porque se ben sabemos en termos xerais como remata a vida na Atlántida, descoñecemos a súa concreción última, que non defrauda nos derradeiros parágrafos por canto estes volven, unha vez máis, á reflexión sobre a memoria como cerne da condición humana, da identidade e de calquera felicidade ou liberdade posibles.
12 / 9 / 2012
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
—Pero o mundo parece seguro. Temos canto necesitamos. Somos felices.
—Desde logo. Se ser feliz significa ter cubertas todas as necesidades que nos crearon, non hai dúbida de que vivimos na época máis feliz da historia.
(Diálogo entre Leonardio e o seu sobriño Anaxim, páx. 126).
Huxley, Orwell, Bradbury, por citar só tres nomes, son algúns dos grandes mestres da literatura cos que este Atl establece conexións á hora de crear unha distopía na que ser feliz é obrigatorio e o Estado Único ten entre as súas funcións e imperativos máximos procurar a felicidade de todos os cidadáns. Para iso, creouse un gran cerebro tecnolóxico, o Alom, que ten acceso a toda a información existente na unirrede (e por conseguinte nas persoas), e que é capaz de establecer análises e protocolos do que cómpre facer en cada momento para acadar esa meta absoluta. O Alom dispono todo con ese fin, pero cal é o prezo que estamos dispostos a pagar por ser felices: a supresión absoluta da intimidade? A eliminación da identidade? A perda da memoria? Adoita dicirse que as distopías, que amosan un desenvolvemento da realidade oposto ao que se entendería por unha sociedade ideal, ou sexa, o contrario da utopía, teñen moito que ver co contexto socio-político no que xorden. Vivimos nun tempo no que parece que a liberdade e a capacidade de actuación individual están nun claro retroceso e no que o pensamento neoliberal e o capitalismo acadan puntos climáticos na deshumanización dos nosos xeitos de vida. Rescatar a Atlántida, o continente afundido, para falarmos de nós e das derivas da sociedade actual, parece estremecedoramente clarividente.
Certo é que custa collerlle o ritmo ao principio a esta historia pola densidade de contidos que nos ofrece, se ben o punto de partida semella inmellorable. Ao director dunha investigación sobre a comunicación dos seres humanos coas máquinas xórdelle a terrible sospeita de que os obxectivos oficiais da súa liña investigadora poden ser tan só unha tapadeira para o estudo real de como borrar e reprogramar a memoria das persoas. Ao mesmo tempo, as coordenadas vitais de moitos dos personaxes cambian ante as filtracións de información que alertan sobre o estado de permanente vixilancia á que todos os individuos están sometidos, así como diante da crecente presenza pública dunha seita que anuncia o comezo dunha nova era, e da aproximación dun meteorito que pode destruír todo o mundo coñecido. O escepticismo inicial dá paso a un intento de fuxida e permítesenos asistir aos estertores dunha sociedade oficialmente perfecta, feliz e indestrutible.
Non se pode senón concordar co xurado que lle concedeu o Premio Blanco Amor de Novela 2011 a Atl cando salientaba como un dos puntos fortes desta historia «a coherencia do universo literario» creado. Resulta fascinante a congruencia e o detalle cos que se nos describen todos os aspectos da vida deste mundo: a organización social, a política, as crenzas relixiosas, a tecnoloxía, o idioma, as prácticas sexuais. Parece lóxica tamén a prohibición dos libros en Atl en relación co control absoluto da información que o Alom mantén. Os soportes de letra fixa non están baixo ese control e atentan contra a ortodoxia de pensamento do Círculo Central. Por outra banda, a eliminación da Historia dos plans de estudo é inminente e o único que aínda impide un control absoluto das vidas humanas é a memoria; porén, a investigación encabezada por Heriberto podería eliminar ese último obstáculo.
Na novela de Manuel Lourenzo González hai espazo, xa que logo, para falar dos límites éticos da investigación científica e tecnolóxica, mirar con precaución o salto tecnolóxico que nos converte en seres vinculados a pantallas para case todo, hipotetizar sobre sociedades con outro xeito de ver a sexualidade, a emancipación do individuo ou a Historia, e expoñer unha das explicacións posibles para a desaparición da Atlántida. Ese continente mítico, cuxa existencia nunca foi probada, pero que xa aparece nos diálogos platónicos, emerxe aquí na súa versión de civilización superior tecnoloxicamente á actual, pero mortalmente danada polo totalitarismo e a falta de liberdades que acaban conducindo á autodestrución. Velaquí unha alegoría do noso presente, unha interrogación sobre a falta de liberdades na que vivimos e grandes doses de intriga ata o final, porque se ben sabemos en termos xerais como remata a vida na Atlántida, descoñecemos a súa concreción última, que non defrauda nos derradeiros parágrafos por canto estes volven, unha vez máis, á reflexión sobre a memoria como cerne da condición humana, da identidade e de calquera felicidade ou liberdade posibles.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal