RSS
CRÍTICA
Minorías lingüísticas: claustrofobia e exilio interior
» Escritor/a:
Manuel Veiga Taboada
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2008
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Narrativa
» Pax:
» ISBN: 978-84-9782-706-5
Veiga escribe un relato policial, con ingredientes de novela de misterio e atmosfera de ciencia ficción, que se ofrece como un laio desesperado sobre o futuro da lingua, sobre as posibilidades de sobrevivir sendo diferentes, sobre a identidade, sobre a resistencia e sobre as contradicións que supón esta loita. Novela comprometida para pensar, deitarnos no diván e someternos a unha psicanálise colectiva.
Anxos García Fonte, Cabanas
“Escribo nos derradeiros días de algo que aínda non me atrevo a nomear”, así comeza a última novela de Manuel Veiga, unha alegoría da nación vencida na que podemos facilmente ler o punto e final dun longo proceso de substitución lingüística que converte á lingua vernácula, o vegliota, nunha lingua proscrita e aos seus falantes, entre os que está o protagonista, en inimigos da Orde Interminábel, que diría Ferrín nun dos seus relatos alegórico-nacionais.
O proceso de construción alegórico nesta novela non chega a ser tan rotundo coma o que fai Ferrín na súa narrativa. Veiga deixa convivir as referencias clarísimas á Galicia real con outras en clave metafórica, o que malogra en certa medida a proposta inicial, nun relato que é unha reflexión sobre as ansias totalizadoras do poder hexemónico, disposto ao longo dos séculos e en todas as partes do mundo a dominar e asimilar, ou ben eliminar, ao `Outro´.
O protagonista-narrador ten que enfrontarse a unha situación política e social opresiva que nun principio considera absurda e imposíbel. Pouco a pouco o absurdo vai tomando forma de normalidade e impón a súa lóxica totalitaria mediante a efectividade da `violencia simbólica´, usando a terminoloxía de Bourdieu, asumida con naturalidade polo resto da poboación, que non ousa rebelarse, de xeito que ao protagonista só lle queda o amargo camiño do exilio interior e a soidade.
Malia a aparente normalidade, o lector atopa signos moi sutís de violencia que crean un ambiente insoportabelmente tenso, de preguerra, que nos lembra a violencia en estado latente de O Proceso de Kafka ou de obras de Bohumil Hraval como Trens rigorosamente vixiados ou Unha soidade demasiado ruidosa ou o impotente e desesperado testemuño de Kemplerer, célebre lingüista xudeu-alemán perseguido polo réxime nazi e autor de “Lingua tertii imperii”, que lle dá nome a un dos mecanoscritos do protagonista. Kemplerer ben podería ser a figura central do cadro de Raimundo Patiño que ilustra a portada, como o é, de feito, o protagonista: só teriamos que mudar a frase “Fala vegliota!” por “É xudeu!”.
A novela ten unha feble trama argumental que soporta quizais o peso excesivo do longo monólogo argumentativo do protagonista sobre o proceso de persecución lingüística. Velaquí a súa eiva fundamental: a tese en forma de argumentación monologada acaba por devorar a esencia narrativa de maneira que a acción, o tempo, o espazo e os personaxes quedan reducidos a escusa, a débil soporte dunha tese.
No fío destas reflexións son numerosas as referencias a procesos semellantes de represión e destrución de minorías étnicas mediante a ruptura sistemática dos seus sinais de identidade: relacións familiares, desarraigo do territorio, incorporación dun sentimento de inferioridade que acaba sendo asumido, son unha constante ao longo do libro e teñen como función reforzar a posición ideolóxica e ética do protagonista fronte á hostilidade do ambiente. Atopamos tamén unha devastadora descrición da destrución da Galicia tradicional a partir dos espazos que o tren percorre no seu itinerario sen retorno e das conversacións que os compañeiros de compartimento do narrador manteñen durante a viaxe (espazos físicos e espazos ideolóxico-sociais). Deste xeito, a través das ventás do tren asistimos á agonía da Galicia tradicional milenaria, fonte inesgotábel de inspiración para os intelectuais fundadores da identidade galega, diante da indiferenza dos viaxeiros, representantes sociolóxicos, en certa medida, da Galicia resultante desta traumática metamorfose.
Novela comprometida para pensar, deitarnos no diván e someternos a unha psicanálise colectiva, na que o autor apenas ten que dar un pasiño máis desde a realidade que nos tocou vivir –un paso realmente pequeno- para mostrarnos dun xeito desapiadado cara onde estamos camiñando como pobo e que é o que imos deixando polo camiño.
28 / 4 / 2008
Anxos García Fonte, Cabanas
“Escribo nos derradeiros días de algo que aínda non me atrevo a nomear”, así comeza a última novela de Manuel Veiga, unha alegoría da nación vencida na que podemos facilmente ler o punto e final dun longo proceso de substitución lingüística que converte á lingua vernácula, o vegliota, nunha lingua proscrita e aos seus falantes, entre os que está o protagonista, en inimigos da Orde Interminábel, que diría Ferrín nun dos seus relatos alegórico-nacionais.
O proceso de construción alegórico nesta novela non chega a ser tan rotundo coma o que fai Ferrín na súa narrativa. Veiga deixa convivir as referencias clarísimas á Galicia real con outras en clave metafórica, o que malogra en certa medida a proposta inicial, nun relato que é unha reflexión sobre as ansias totalizadoras do poder hexemónico, disposto ao longo dos séculos e en todas as partes do mundo a dominar e asimilar, ou ben eliminar, ao `Outro´.
O protagonista-narrador ten que enfrontarse a unha situación política e social opresiva que nun principio considera absurda e imposíbel. Pouco a pouco o absurdo vai tomando forma de normalidade e impón a súa lóxica totalitaria mediante a efectividade da `violencia simbólica´, usando a terminoloxía de Bourdieu, asumida con naturalidade polo resto da poboación, que non ousa rebelarse, de xeito que ao protagonista só lle queda o amargo camiño do exilio interior e a soidade.
Malia a aparente normalidade, o lector atopa signos moi sutís de violencia que crean un ambiente insoportabelmente tenso, de preguerra, que nos lembra a violencia en estado latente de O Proceso de Kafka ou de obras de Bohumil Hraval como Trens rigorosamente vixiados ou Unha soidade demasiado ruidosa ou o impotente e desesperado testemuño de Kemplerer, célebre lingüista xudeu-alemán perseguido polo réxime nazi e autor de “Lingua tertii imperii”, que lle dá nome a un dos mecanoscritos do protagonista. Kemplerer ben podería ser a figura central do cadro de Raimundo Patiño que ilustra a portada, como o é, de feito, o protagonista: só teriamos que mudar a frase “Fala vegliota!” por “É xudeu!”.
A novela ten unha feble trama argumental que soporta quizais o peso excesivo do longo monólogo argumentativo do protagonista sobre o proceso de persecución lingüística. Velaquí a súa eiva fundamental: a tese en forma de argumentación monologada acaba por devorar a esencia narrativa de maneira que a acción, o tempo, o espazo e os personaxes quedan reducidos a escusa, a débil soporte dunha tese.
No fío destas reflexións son numerosas as referencias a procesos semellantes de represión e destrución de minorías étnicas mediante a ruptura sistemática dos seus sinais de identidade: relacións familiares, desarraigo do territorio, incorporación dun sentimento de inferioridade que acaba sendo asumido, son unha constante ao longo do libro e teñen como función reforzar a posición ideolóxica e ética do protagonista fronte á hostilidade do ambiente. Atopamos tamén unha devastadora descrición da destrución da Galicia tradicional a partir dos espazos que o tren percorre no seu itinerario sen retorno e das conversacións que os compañeiros de compartimento do narrador manteñen durante a viaxe (espazos físicos e espazos ideolóxico-sociais). Deste xeito, a través das ventás do tren asistimos á agonía da Galicia tradicional milenaria, fonte inesgotábel de inspiración para os intelectuais fundadores da identidade galega, diante da indiferenza dos viaxeiros, representantes sociolóxicos, en certa medida, da Galicia resultante desta traumática metamorfose.
Novela comprometida para pensar, deitarnos no diván e someternos a unha psicanálise colectiva, na que o autor apenas ten que dar un pasiño máis desde a realidade que nos tocou vivir –un paso realmente pequeno- para mostrarnos dun xeito desapiadado cara onde estamos camiñando como pobo e que é o que imos deixando polo camiño.
CRÍTICAS POR XÉNERO
Máis críticas de
Narrativa
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal