RSS
CRÍTICA
Unha labazada no politicamente correcto
» Tradutor/a:
Xavier Senín
» Escritor/a:
Yasmina Reza
» Ed. Hugin e Munin,
» Ano: 2016
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Colección XX
» Pax: 100
» ISBN: 978-84-944422-5-4
Samuel, un xudeu xubilado, misóxino, afeccionado á xardinaxe e melómano, sente o peso da velleira ao tempo que goza da liberdade de expresarse sen finximento. Atopámonos ante un libro que nos vacina contra o establecido, contra as premisas máis aparentemente inconmovibles, e que nos alerta contra a inercia máis terrible dos nosos días, a de convertermos a aparencia en esencia, aquilo que amosamos ser no que verdadeiramente somos, sen máis fondo nin máis aspiracións.
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
“«Seica envellecer consiste en desenvolver unha parodia dun mesmo?», lanza a raposeira da túa irmá para amosar cunha parvada a súa condición de igual. [...] «Envellecer», dígolle con contención, «é acabar coa compaixón.»” (43-44).
“Os homes aspiran ao confort. Axitar a vida é un camiño autenticamente desesperante.” (66).
Desolación: acción e efecto de desolar, isto é, causar unha grande aflición. Esa grande aflición, ese esgazamento existencial, é o que transmite o fluír incansable do pensamento do vello Samuel. Nada escapa ao seu sarcasmo nin á decepción que sente cara aos que o rodean. O albo fundamental de toda esa dureza é, con todo, o seu fillo, ao que non dubida en considerar “unha larva” (69) ou “un home adaptado” (70), que para el é o peor que se pode ser. A relación entre o pai e o fillo, a muller, a filla, os compañeiros, e mesmo algunha amiga do pasado, abre ante nós un mundo de acedume no que non queda cousa sobre cousa.
Decidín mergullarme neste libro despois de ler o primeiro parágrafo, sen ningún tipo de información previa. Non sabía, nese momento, que Yasmina Reza era unha célebre dramaturga francesa (cuxa obra máis coñecida, “Arte”, de 1994, agora estou desexando devorar), nin que escribira “Un dios salvaje” (de Polanski), nin que era unha muller politicamente incorrecta coma os seus personaxes. Nese primeiro parágrafo, Samuel, o protagonista, reflexiona sobre o xeito en que, sendo el o artífice do seu xardín, ve como os executantes dos seus deseños e instrucións son os que reciben os méritos, e deixa escapar un: “Así é a vida. As gabanzas para os inútiles” (9), que ben pode tomarse como sinécdoque do ton de toda a novela. Non é, pois, un libro para quen busca algo insubstancial para pasar a tarde, senón para quen goza cando unha lectura o rabuña por dentro, e o fai rir, e se cadra cabrearse, e pensar, e resentirse un pouco, e seguir lendo.
No entanto, o vigor desta novela curta, que se le con auténtica fruición, non vén só dese pensamento desbocado e froito de despracer, senón da facilidade coa que se le. Resulta abraiante o xeito en que a prosa se vai enfiando, áxil, lixeira, coma se fose unha lectura banal, cando estamos lendo sobre as relacións paternofiliais, as crenzas e prácticas relixiosas, a adhesión a causas humanitarias, a música, a medicina, a soidade, as oportunidades perdidas, a morte, o conformismo e a rebeldía. Estamos a ver como o vello Samuel fai cambalear as bases sobre as que se sustenta a vida de cadaquén (incluídas as nosas, as das lectoras e lectores) e podemos ler cara adiante, sen pausa, cun ritmo de corredores profesionais. Digna de loanza, tamén, a riqueza léxica coa que Xavier Senín nos agasalla. A novela vibra nas nosas mans, Yasmina Reza faina vibrar na voz dun home que parece a piques de renegar ata da propia existencia de tanto cuestionar absolutamente todo, e o tradutor outórganos ramificacións léxicas e sintácticas que acompañan ese torrente de ideas e voces mesturadas, a ennobelarse sobre si mesmas nunha fotografía sen filtros da vida cotiá da sociedade burguesa.
O certo é que, salvando as distancias, despois de ler o libro, dá ganas de exclamar como o coro do “Hamlet” de Cunqueiro “Benvidos a Elsinor” e reflexionar sobre a podremia de tanto filtro e tanta sobreexposición. Cando xa non hai medo a perder, nin a caer en desgraza, nin a quedar só (porque xa se está só), nada coarta a liberdade de pensar e falar sen cancelas. Xusto nese intre, despois de afirmacións misóxinas, misántropas, discriminatorias, desagradables, cando as lectoras e lectores poderían aborrecer terriblemente o protagonista, parece que o efecto é xustamente o contrario, e na súa falta de dramatismo, na asunción da desesperación como síntoma de estar vivo (fronte ao atordamento xeral e a vontade de converxencia) e no seu intento de saborear o momento con alguén con quen non precisa finxir, velaí que de súpeto parece que se comprende e que mesmo se empatiza coa verdade violenta, cruel e desconforme do vello inadaptado. As palabras do pai non poden ser máis terribles: “Estamos sós. Meu fillo. Nunha soidade inmensa. E case non hai relación entre unha soidade e outra” (72). E xa non damos pé, e seguimos lendo.
En conclusión, atopámonos ante un libro que nos vacina contra o establecido, contra as premisas máis aparentemente inconmovibles, e que nos alerta contra a inercia máis terrible dos nosos días, a de convertermos a aparencia en esencia, aquilo que amosamos ser no que verdadeiramente somos, sen máis fondo nin máis aspiracións. A tranquilidade para os mortos, seguramente diría Samuel, e poderiamos subscribilo. Contra a felicidade precociñada, contra o bo gusto xeral, Hugin e Munin ofrécennos esta conciencia aberta de par en par, e cómpre coller alento porque paga moito a pena ler. E é que, violentamente lúcido, ou dolorosamente incisivo, se podamos a árbore, se quitamos a misantropía ou a misoxinia, talvez o vello xardín non sexa unha terra baldía como intuïamos, senón un campo aberto. E todos sabemos o ben que fai berrar a todo pulmón no medio de ningunha parte.
/ /
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
“«Seica envellecer consiste en desenvolver unha parodia dun mesmo?», lanza a raposeira da túa irmá para amosar cunha parvada a súa condición de igual. [...] «Envellecer», dígolle con contención, «é acabar coa compaixón.»” (43-44).
“Os homes aspiran ao confort. Axitar a vida é un camiño autenticamente desesperante.” (66).
Desolación: acción e efecto de desolar, isto é, causar unha grande aflición. Esa grande aflición, ese esgazamento existencial, é o que transmite o fluír incansable do pensamento do vello Samuel. Nada escapa ao seu sarcasmo nin á decepción que sente cara aos que o rodean. O albo fundamental de toda esa dureza é, con todo, o seu fillo, ao que non dubida en considerar “unha larva” (69) ou “un home adaptado” (70), que para el é o peor que se pode ser. A relación entre o pai e o fillo, a muller, a filla, os compañeiros, e mesmo algunha amiga do pasado, abre ante nós un mundo de acedume no que non queda cousa sobre cousa.
Decidín mergullarme neste libro despois de ler o primeiro parágrafo, sen ningún tipo de información previa. Non sabía, nese momento, que Yasmina Reza era unha célebre dramaturga francesa (cuxa obra máis coñecida, “Arte”, de 1994, agora estou desexando devorar), nin que escribira “Un dios salvaje” (de Polanski), nin que era unha muller politicamente incorrecta coma os seus personaxes. Nese primeiro parágrafo, Samuel, o protagonista, reflexiona sobre o xeito en que, sendo el o artífice do seu xardín, ve como os executantes dos seus deseños e instrucións son os que reciben os méritos, e deixa escapar un: “Así é a vida. As gabanzas para os inútiles” (9), que ben pode tomarse como sinécdoque do ton de toda a novela. Non é, pois, un libro para quen busca algo insubstancial para pasar a tarde, senón para quen goza cando unha lectura o rabuña por dentro, e o fai rir, e se cadra cabrearse, e pensar, e resentirse un pouco, e seguir lendo.
No entanto, o vigor desta novela curta, que se le con auténtica fruición, non vén só dese pensamento desbocado e froito de despracer, senón da facilidade coa que se le. Resulta abraiante o xeito en que a prosa se vai enfiando, áxil, lixeira, coma se fose unha lectura banal, cando estamos lendo sobre as relacións paternofiliais, as crenzas e prácticas relixiosas, a adhesión a causas humanitarias, a música, a medicina, a soidade, as oportunidades perdidas, a morte, o conformismo e a rebeldía. Estamos a ver como o vello Samuel fai cambalear as bases sobre as que se sustenta a vida de cadaquén (incluídas as nosas, as das lectoras e lectores) e podemos ler cara adiante, sen pausa, cun ritmo de corredores profesionais. Digna de loanza, tamén, a riqueza léxica coa que Xavier Senín nos agasalla. A novela vibra nas nosas mans, Yasmina Reza faina vibrar na voz dun home que parece a piques de renegar ata da propia existencia de tanto cuestionar absolutamente todo, e o tradutor outórganos ramificacións léxicas e sintácticas que acompañan ese torrente de ideas e voces mesturadas, a ennobelarse sobre si mesmas nunha fotografía sen filtros da vida cotiá da sociedade burguesa.
O certo é que, salvando as distancias, despois de ler o libro, dá ganas de exclamar como o coro do “Hamlet” de Cunqueiro “Benvidos a Elsinor” e reflexionar sobre a podremia de tanto filtro e tanta sobreexposición. Cando xa non hai medo a perder, nin a caer en desgraza, nin a quedar só (porque xa se está só), nada coarta a liberdade de pensar e falar sen cancelas. Xusto nese intre, despois de afirmacións misóxinas, misántropas, discriminatorias, desagradables, cando as lectoras e lectores poderían aborrecer terriblemente o protagonista, parece que o efecto é xustamente o contrario, e na súa falta de dramatismo, na asunción da desesperación como síntoma de estar vivo (fronte ao atordamento xeral e a vontade de converxencia) e no seu intento de saborear o momento con alguén con quen non precisa finxir, velaí que de súpeto parece que se comprende e que mesmo se empatiza coa verdade violenta, cruel e desconforme do vello inadaptado. As palabras do pai non poden ser máis terribles: “Estamos sós. Meu fillo. Nunha soidade inmensa. E case non hai relación entre unha soidade e outra” (72). E xa non damos pé, e seguimos lendo.
En conclusión, atopámonos ante un libro que nos vacina contra o establecido, contra as premisas máis aparentemente inconmovibles, e que nos alerta contra a inercia máis terrible dos nosos días, a de convertermos a aparencia en esencia, aquilo que amosamos ser no que verdadeiramente somos, sen máis fondo nin máis aspiracións. A tranquilidade para os mortos, seguramente diría Samuel, e poderiamos subscribilo. Contra a felicidade precociñada, contra o bo gusto xeral, Hugin e Munin ofrécennos esta conciencia aberta de par en par, e cómpre coller alento porque paga moito a pena ler. E é que, violentamente lúcido, ou dolorosamente incisivo, se podamos a árbore, se quitamos a misantropía ou a misoxinia, talvez o vello xardín non sexa unha terra baldía como intuïamos, senón un campo aberto. E todos sabemos o ben que fai berrar a todo pulmón no medio de ningunha parte.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal