Activismo ecolóxico, incendios provocados e especulación urbanística, tres piares do fío argumental desta potente novela cuxa lectura queima nas mans e nos ollos e nos agudiza o vicio de ler. A cuarta entrega das peripecias do detective Frank Soutelo coloca ao seu protagonista desta vez en Galicia en 2006, nun escenario incendiario onde demostra ser incombustible.
13 / 12 / 2011
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra.
Activismo ecolóxico, incendios provocados e especulación urbanística, tres piares do fío argumental desta potente novela titulada
Lume de cobiza. Aínda que se trata da cuarta entrega sobre as peripecias do sabuxo Frank Soutelo, era para min a primeira que lía e por iso podo afirmar, con coñecemento de causa, que non é preciso ter lido as anteriores para seguir o que se conta e saborealo con gusto. Foi a comechón de saber qué podía escribirse sobre os lumes do 2006 en Galicia, cando o país ardía a eito, e o ladrillo vivía o seu mellor momento, o que me levou a ler a novela –ao fin lemos, ante todo, por curiosidade– contra as miñas costumes lectoras, nada afíns ao xénero negro nin ao policial (máis sórdido e introspectivo o primeiro, e máis mecánico e directo aos feitos o segundo). Apenas un mes despois xa lin os tres libros anteriores por puro vicio. Velaquí a única advertencia para quen considere a posibilidade de ler este libro: Frank Soutelo engancha.
Para quen non o coñeza, Frank Soutelo é un tipo –uso a palabra axeitada, dou fe– que encaixa no prototipo de sabuxo moi bo no seu traballo, de moral relaxada, afeccionado aos cartos e ás mulleres. Non obstante, se ben se adereza a presentación cunha oficina nun quinto sen ascensor, dun edificio vello, lugar sempre en penumbra e cun, tamén moi fílmico, ventilador… o personaxe non fuma e goza dunha retranca que deixa pegada nos outros actores da trama. Abundan as chiscadelas aos parentes literarios e fílmicos do xénero, así como algunhas desviacións dos tópicos habituais, moi acertadas ao meu ver. Entre esas particularidades está o feito de que Frank Soutelo non só é o protagonista, senón segundo el, tamén o autor dos seus libros, por máis que teña “un negro” que é o que os redacta, pule e abrillanta para publicar. Os debates entre Soutelo e o “escritor de pago” case sempre xorden de cuestións terminolóxicas derivadas do feito de que Frank é un home dado, entre outras cousas, a chamarlle a cada feito polo seu nome, por escatolóxico, politicamente incorrecto ou pouco estiloso que resulte. Alén diso, as inquedanzas galeguistas do seu defunto pai deixáronlle en herdo unha boa biblioteca e un interese inmenso pola terra e a cultura dos seus devanceiros. Soutelo perfílase así como un individuo singular, que tanto recoñece nunha situación a escena dun filme clásico, como “bota un foguete” (nas súas palabras) para alegrar a tónica dos seus días ou acode a unha libraría e ponse a reflexionar sobre o estado do mercado editorial galego.
Nesta entrega da serie, o sabuxo atópase de vacacións en Galicia, cabo da súa tía Castora (nonaxenaria afeccionada ao refraneiro e á retranca da escola da vida, o personaxe máis auténtico da novela para min) e a súa familia de Muros, pero recibe un encargo como “favor” a unha amiga da familia. O que parecía o caso duns pais incapaces de aceptar a morte do fillo por sobredose, escápalle das mans para levalo por carreiros política e economicamente perigosos: especulación inmobiliaria, tráfico de influencias, grupos ecoloxistas que loitan contra o terror urbanístico. Os personaxes son moi cribles, cousa que sempre se agradece: os pais do rapaz morto, un matrimonio con problemas que se evidencian á mínima discusión, a moza atemorizada e doída, o propietario da inmobiliaria máis potente do país, a súa axudante ambiciosa no rol de muller fatal, outra detective interesante e eficiente ao milímetro, un garda civil retirado, ou calquera dos paisanos que van á taberna deste ex garda civil e a súa muller, Primitiva. Córtese por onde se corte esta tallada literaria, hai moito que saborear.
“Prefiro ir cunha arma enriba e non ter que usala, a ter que usala e non ir cunha arma enriba”. Iso se le ao entrar na web oficial do sabuxo
, e non é unha obviedade de proporcións épicas, aínda que o pareza, senón un indicio, ben que cativo, da retranca brutal do sabuxo que a pronuncia. Aconséllase a visita á web aínda que só sexa para ler o texto do “Inicio”, no que Frank Soutelo se presenta a si mesmo, en autorretrato sintético e cirurxicamente preciso, o mellor autorretrato que lin nunca. Logo de ler as anteriores novelas, direi que me gusta máis en Los Ángeles, por iso de que a súa personalidade resulta máis impactante en contraste con ese ambiente, pero en calquera caso declárome xa seguidora das súas peripecias.
Cando os lumes de 2006 aínda queiman na memoria e podemos ver montes sen repoboar ao pé de moitas estradas galegas, cando a crise converteu en pantasmas moitas urbanizacións e proxectos xa tratados, mentres que os montes seguen cheos de esqueletes de madeira que doe mirar, nós podemos volver atrás no tempo e ver o que ve Frank Soutelo desde a fiestra do seu Audi alugado mentres dá roda polas estradas galegas. A golpe de mariscada, boa cociña galega e viño do país podemos camiñar por Muros, Cambados, Sanxenxo, Vigo, O Carballiño e, por suposto, Compostela, con bares e restaurantes con nome e apelidos reais e lugares tan impresionantes como a Praza do Obradoiro, onde a Soutelo lle agarda unha divertida sorpresa (Apóstolo mediante). Seguramente acabemos coa necesidade absoluta de ler máis. Eu así o fixen e xa só me queda agardar pola quinta mentres admiro a incombustibilidade do personaxe protagonista e a intelixencia brillante na escolla das temáticas do seu creador, desde o contrabando de cadáveres e a necrofilia de
Un nicho para Marylin, ao lado escuro de Hollywood en
Tres disparos e dous friames, pasando polas snuff movies de
Luar no inferno, para chegarmos aquí, a este libro, cuxa lectura queima nas mans e nos ollos e nos agudiza o vicio de ler.