Unha obra cun sabor a clásico que se percibe xa nas primeiras páxinas e cuxa publicación supón intentar disipar a longa sombra que Drácula supuxo para o resto da produción de Bram Stoker. Unha lectura recomendada para os amantes do xénero de terror, pero tamén para aqueles que teñan interese en coñecer qué se agocha detrás dun clásico. A historia sobre un monstro antediluviano que ameaza a tranquila vida dos habitantes das terras do antigo reino de Mercia resulta atractiva e lonxe dun esquema simple e lineal temos a sensación de varios fíos que se cruzan para manter as expectativas da lectora ata o final.
11 / 1 / 2010
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
O mercado editorial galego conta nos últimos tempos con máis dunha editora que traballe con licenzas
creative commons, e tamén con máis dunha centrada no ámbito da tradución. Podemos citar Estaleiro e Urco como dúas editoriais que nacen e se inscriben nesta liña de publicación non suxeita a copyright, e Urco e Rinoceronte no que atinxe a proxectos dedicados á tradución. Agradécense fondamente tanto unha cousa coma a outra, e máis por parte daqueles que cremos que non temos por qué renunciar a ler na nosa lingua nin as últimas novidades da literatura mundial nin tampouco os clásicos. Agradécese máis aínda a recuperación de obras pouco coñecidas e de subxéneros como a novela de terror, a de fantasía ou a de ciencia ficción, que aínda que foron cultivadas con éxito en galego, distribuíronse tradicionalmente como produtos infantoxuvenís, o que as apartaba do público xeral. Penso en
Cartas de inverno ou
As flores radioactivas, de Agustín Fernández Paz, mesmo na tradución d'
O señor dos aneis ao galego que apareceu tamén en Fóra de Xogo. Eses tres subxéneros atopan agora cadansúa colección específica dentro do proxecto editorial Urco, que conta xa con máis dun ano de vida e que busca subscritores como fixera nos seus comezos Rinoceronte, esoutro selo editorial que un lustro despois do seu nacemento conta cun merecido renome no mercado da edición galega.
A Gorida do verme branco, de Bram Stoker, é xa o sétimo libro da colección Gótica desta editorial. Trátase dunha obra con sabor a clásico, o que se percibe xa nas primeiras páxinas cando descubrimos que un rapaz novo recibe unha carta dun vello tío rico para que vaia pasar unha tempada con el á súa casa. O comezo non pode resultarnos máis familiar. Por outra banda, e tal como aclara o tradutor Tomás González Ahola na Introdución, a publicación deste libro supón intentar disipar a longa sombra que
Drácula supuxo para o resto da produción dese clásico escritor do xénero de terror que foi Bram Stoker. Moitos grandes autores conseguen permanecer a través do tempo a custa de que o seu legado se restrinxa a unha única obra, aquela que os catapultou á fama e que lles nega a posibilidade de ir alén dela. Contra esta limitación, non podería parecernos máis axeitada a proposta de Urco Editora.
"Estamos retornando ás orixes da superstición, a unha idade en que os dragóns pelexaban entre eles sobre a lama" (194). A historia que se conta, sobre un monstro antediluviano que ameaza a tranquila vida dos habitantes das terras do antigo reino de Mercia, resulta atractiva para os amantes do xénero. Lonxe dun esquema simple e lineal temos a sensación de varios fíos que se cruzan para manter as expectativas da lectora ata o final. Episodios aparentemente banais ou desconcertantes van tomando o seu posto na trama ata encaixar nun quebracabezas perfecto. Os personaxes, un tanto planos e suxeitos ao esquema ríxido do seu rol (mozo aventureiro, tío rico e vello, amigo fiel e racional, rapariga casadeira en perigo...), súmense nesa trama moito máis enrevesada do que se agardaría nun primeiro momento e permítennos seguilos nas súas aventuras con gran deleitación.
Hai varias cuestións que destacan na maneira de narrar a historia e que a converten nun bo relato cheo de alicientes para a lectura. A descrición de certos lugares de importancia para a trama, de obxectos misteriosos, de personaxes e mesmo de condicións climatolóxicas encerra unhas grandes posibilidades gráficas e cinematográficas, vistas desde estes tempos da cultura da imaxe e coa lembranza na memoria de grandes filmes como o
Frankenstein de Mary Shelley dirixido por Kenneth Branagh (1994), por citar un éxito do xénero. Non menos interesantes para a lectora curiosa son as exposicións sobre determinadas teorías evolutivas hoxe un tanto desfasadas ou a combinación de ciencia, superstición e lenda enlazadas na análise dos feitos por personaxes como o señor Nathaniel, que o tradutor compara co doutor Van Helsing da novela
Drácula, en calidade de expertos nos males aos que se enfrontan os outros personaxes principais. Por último, as digresións na trama ocasionadas polas conversas entre Sir Nathaniel e Adam Salton supoñen outro enriquecemento do relato en canto que obrigan aos lectores a ver suspendido o desenvolvemento dos acontecementos. O resultado é a intensificación da intriga e unha volta sobre o xa lido para ser analizado e diseccionado polos personaxes que o están a vivir, constituíndose así unha nova perspectiva sobre aquilo que se le.
Cumpriría, non obstante, que se puxera máis atención para evitar erros, e moito maior coidado na corrección lingüística. Non resulta fácil de tolerar que a lingua, sendo unha das pezas angulares desta aposta editorial, se converta tamén no seu talón de Aquiles. Fóra diso, trátase dunha lectura recomendada para os amantes do xénero de terror, pero tamén para aqueles que teñan interese en coñecer qué se agacha detrás dun clásico e para os que leven gozado nos últimos tempos co descubrimento de sagas coma
Crepúsculo. Porque detrás de todo grande éxito comercial houbo sempre un camiño cimentado nos clásicos, cremos que non se debe desbotar esta oportunidade de percorrer ese camiño.