RSS
CRÍTICA
A inservíbel dignidade da ruína
» Escritor/a:
Luísa Villalta
» Ed. Edicións Laiovento,
» Ano: 2006
» Xénero: Poesía
» Coleccion: Fóra de Serie
» Pax: 104
» ISBN: 84-8487-086-3
Acompañando ás imaxes de Maribel Longueira, artéllase unha historia poética sobre o derrubamento do barrio coruñés do Papagaio e da vida cotiá das prostitutas que nel desempeñaban o seu oficio.
María Xesús Nogueira. Lugo
A combinación de fotografía e texto poético nun libro, con independencia da relación que exista entre ambos os dous materiais, esperta unha curiosidade especial, derivada do seu atractivo estético, nun mercado no que non abundan os produtos desta natureza. Isto é o que acontece con “Papagaio”, segundo libro póstumo de Luísa Villalta (1957-2004), autora de lectura obrigada para quen se achegue á poesía escrita por mulleres nas últimas décadas.
“Papagaio” é un libro singular na traxectoria poética da autora, ao tratarse dunha colaboración coa fotógrafa Maribel Longueira. A singularidade do volume vén dada tamén pola súa xénese e polo valor documental, pois a elaboración deste tivo a súa orixe na destrución do barrio coruñés do mesmo nome en marzo de 2001. O acontecemento é o motivo da extensa serie fotográfica sobre a que a escritora creou os seus textos. O primeiro froito deste diálogo artístico foi a exposición “O Papagaio. A pegada dos sentidos” (A Coruña, 2005). O segundo, este libro, que reúne 20 poemas e 80 fotografías.
Imaxes e palabras retratan a realidade nunha harmonía que non sempre se consegue en proxectos destas características. Pouco hai ademais, nas fotografías e nos poemas, das estampas idílicas que alguén podería agardar nun libro desta natureza. Impídeno os dous eixes temáticos que o articulan: por unha banda, a destrución e a ruína; por outra, o mundo da prostitución que albergaban as desaparecidas rúas do barrio.
O fragmento dunha coñecida cantiga de Don Dinis na que unha pastor traguia na mão un papagai mui fremoso é utilizada para deseñar a estrutura do libro, articulado en tres seccións: “Per amores”, “Tam em vão” e “E caeu” (“Amigo loução / que faria per amores / pois m’errastes tam em vão? / E caeu antr’unhas flores”). A descontextualización da pastorela medieval acada nestes rótulos evidentes efectos irónicos.
No que se refire ao material fotográfico, a serie ofrece imaxes da arquitectura ruinosa do barrio (portas, ventás, muros), de obxectos que sobreviven entre o cascallo, así como de escenas do propio derrubamento. Os textos poéticos céntranse, na súa maioría, na actividade prostibularia desenvolvida nas rúas do barrio.
A voz das anónimas
Luísa Villalta retorna nesta obra á súa cidade, como xa fixera no anterior poemario, “En concreto”. A diferenza radica aquí na dureza da súa mirada que se pousa sobre os personaxes que percorren os camiños sórdidos da prostitución: “algún vello solteiro, putañeiro sen tasa” trousado polo trolebús asmático, o patrón, o “cliente cabrón”, o “castrón” que levou canda el o nome inventado para o servizo, o “guardia de man”, a desafortunada Margarida e, en xeral, as prostitutas retratadas na súa cotidianeidade. Tan só por veces a mirada semella volverse máis amábel para retratar microespazos de afectividade, de lecer ou de soño, como a amizade –ese “compartir as cordas de tender a roupa”, a cociña ou a vida eterna da televisión. Outras, é a dignidade o que bate nos ollos de quen le: “non hai ouro no mundo que pague / o desprezo de me usares / sen ver a que son, / unha puta que cobra / por facer só de puta”.
A autora cede a miúdo a súa voz a unhas mulleres anónimas coas que ela mesma chega a ser confundida, unha vez derrubados os edificios, por un “home de mono / con manchas de cemento na entreperna”
O meu toque universitario ten aquí un incremento,
un valor engadido de atractivo turístico.
Ser diferente
fai acaso diferencia?
Os poemas do libro son polo tanto unha fotografía verbal cargada de profundidade, ao tempo que unha denuncia explícita e da explotación, o sexismo, a especulación ou a violencia. O retrato convértese deste xeito en crónica e as personaxes femininas gañan terreo ao espazo que un día habitaron:
Desaparecidas as furcias,
só as ratas resisten nalgún lugar irredento da conciencia.
“Papagaio” é unha historia contada, de xeito valente e solidario, con dúas linguaxes que se complementan. A historia do derrubamento dun barrio popular e da vida cotiá das prostitutas que nel desempeñaban o seu oficio. O obxectivo da cámara fotográfica escolle elementos cargados de extraordinario valor simbólico. A poesía de Luísa Villalta mestura humanidade, crueza e violencia, pois violenta ten que ser necesariamente a linguaxe que describa o “instinto negociado” e a “inservíbel dignidade da ruína”.
3 / 7 / 2006
María Xesús Nogueira. Lugo
A combinación de fotografía e texto poético nun libro, con independencia da relación que exista entre ambos os dous materiais, esperta unha curiosidade especial, derivada do seu atractivo estético, nun mercado no que non abundan os produtos desta natureza. Isto é o que acontece con “Papagaio”, segundo libro póstumo de Luísa Villalta (1957-2004), autora de lectura obrigada para quen se achegue á poesía escrita por mulleres nas últimas décadas.
“Papagaio” é un libro singular na traxectoria poética da autora, ao tratarse dunha colaboración coa fotógrafa Maribel Longueira. A singularidade do volume vén dada tamén pola súa xénese e polo valor documental, pois a elaboración deste tivo a súa orixe na destrución do barrio coruñés do mesmo nome en marzo de 2001. O acontecemento é o motivo da extensa serie fotográfica sobre a que a escritora creou os seus textos. O primeiro froito deste diálogo artístico foi a exposición “O Papagaio. A pegada dos sentidos” (A Coruña, 2005). O segundo, este libro, que reúne 20 poemas e 80 fotografías.
Imaxes e palabras retratan a realidade nunha harmonía que non sempre se consegue en proxectos destas características. Pouco hai ademais, nas fotografías e nos poemas, das estampas idílicas que alguén podería agardar nun libro desta natureza. Impídeno os dous eixes temáticos que o articulan: por unha banda, a destrución e a ruína; por outra, o mundo da prostitución que albergaban as desaparecidas rúas do barrio.
O fragmento dunha coñecida cantiga de Don Dinis na que unha pastor traguia na mão un papagai mui fremoso é utilizada para deseñar a estrutura do libro, articulado en tres seccións: “Per amores”, “Tam em vão” e “E caeu” (“Amigo loução / que faria per amores / pois m’errastes tam em vão? / E caeu antr’unhas flores”). A descontextualización da pastorela medieval acada nestes rótulos evidentes efectos irónicos.
No que se refire ao material fotográfico, a serie ofrece imaxes da arquitectura ruinosa do barrio (portas, ventás, muros), de obxectos que sobreviven entre o cascallo, así como de escenas do propio derrubamento. Os textos poéticos céntranse, na súa maioría, na actividade prostibularia desenvolvida nas rúas do barrio.
A voz das anónimas
Luísa Villalta retorna nesta obra á súa cidade, como xa fixera no anterior poemario, “En concreto”. A diferenza radica aquí na dureza da súa mirada que se pousa sobre os personaxes que percorren os camiños sórdidos da prostitución: “algún vello solteiro, putañeiro sen tasa” trousado polo trolebús asmático, o patrón, o “cliente cabrón”, o “castrón” que levou canda el o nome inventado para o servizo, o “guardia de man”, a desafortunada Margarida e, en xeral, as prostitutas retratadas na súa cotidianeidade. Tan só por veces a mirada semella volverse máis amábel para retratar microespazos de afectividade, de lecer ou de soño, como a amizade –ese “compartir as cordas de tender a roupa”, a cociña ou a vida eterna da televisión. Outras, é a dignidade o que bate nos ollos de quen le: “non hai ouro no mundo que pague / o desprezo de me usares / sen ver a que son, / unha puta que cobra / por facer só de puta”.
A autora cede a miúdo a súa voz a unhas mulleres anónimas coas que ela mesma chega a ser confundida, unha vez derrubados os edificios, por un “home de mono / con manchas de cemento na entreperna”
O meu toque universitario ten aquí un incremento,
un valor engadido de atractivo turístico.
Ser diferente
fai acaso diferencia?
Os poemas do libro son polo tanto unha fotografía verbal cargada de profundidade, ao tempo que unha denuncia explícita e da explotación, o sexismo, a especulación ou a violencia. O retrato convértese deste xeito en crónica e as personaxes femininas gañan terreo ao espazo que un día habitaron:
Desaparecidas as furcias,
só as ratas resisten nalgún lugar irredento da conciencia.
“Papagaio” é unha historia contada, de xeito valente e solidario, con dúas linguaxes que se complementan. A historia do derrubamento dun barrio popular e da vida cotiá das prostitutas que nel desempeñaban o seu oficio. O obxectivo da cámara fotográfica escolle elementos cargados de extraordinario valor simbólico. A poesía de Luísa Villalta mestura humanidade, crueza e violencia, pois violenta ten que ser necesariamente a linguaxe que describa o “instinto negociado” e a “inservíbel dignidade da ruína”.
CRÍTICAS POR XÉNERO
Máis críticas de
Poesía
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal