RSS
CRÍTICA
Viaxe ao íntimo do corazón
» Escritor/a:
Lídia Jorge
» Escritor/a:
Xavier Rodríguez Baixeras
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2005
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Xerais As Literatas
» Pax: 112
» ISBN: 84-9782-261-7
Lidia Jorge é unha das grandes escritoras en lingua portuguesa das últimas décadas. Aquí preséntanos un monllo de sete contos ganduxados con dous temas principais: o feminino e a memoria.
María Liñeira. Oxford
O volume Marido e outros contos (1997) da autora portuguesa Lídia Jorge acaba de ser publicado, en tradución para o galego de Xavier Rodríguez Baixeras, na colección “As Literatas” da editorial Xerais. Un monllo de sete contos ganduxados con dous temas principais: o feminino e a memoria.
As mulleres enchen coa súa conversa, aquela que disque sostén o mundo, as páxinas deste libro. Dende o conto que fornece o título, “Marido”, e pasando por “A proba dos paxaros”, “Antonio”, “A escuma da tarde”, “A instrumentalina”, “Testemuña” e “O conto do nadador”, elas son o punto de partida da narrativa. A voz, o obxecto, a peneira pola que a autora se achega ao mundo. A porteira, a recén parida, a rapaza do posto da praia, Zuzete, as bañistas. Todas elas e moitas máis (nais, tías, irmás, curmás) atravesan estes contos e presentan a outros tantos homes, figuras inevitábeis. Como compañeiros. A porteira de “Marido” reza e agarda polo home, alcólico e violento. Salve, Regina, mater misericordiae. Un estarrecedor conto sobre a violencia de xénero. Valente, complexo e necesario. Como obxecto de desexo. As raparigas de “O conto do nadador” xogan coas convencións sociais (a nudez, o voyeurismo, o desexo) fronte a un descoñecido nun verán dos anos cincuenta.
O outro tema que percorre estes contos é a memoria, persoal e histórica. Dous sobrancean pola súa cualidade, “A instrumentalina” e “Testemuña”. Ao primeiro refírese Maria Lúcia Lepecki na introdución coma “un dos mais belos contos da literatura portuguesa da segunda metade do século”. É un deses relatos máxicos de infancia, cunha bicicleta coma metáfora atinadísima da mudanza dos tempos nun Portugal estático, cheo de viúvas de vivos. Un feixe de cativos tolean por montar a “instrumentalina”, e entre eles unha pícara, platonicamente namorada dese seu tío de vinte anos, ciclista e fotógrafo, oprimido, el tamén, por un sistema patriarcal represivo. “Testemuña” é “unha ponte de xente, feita a propósito, para unir continentes con continentes arredor da terra”. Zuzete e Sandro deixaron atrás as tías e un pai pastor de ovellas, Portugal e Calabria, para chegar ao Soño Americano. Pero aínda que se queira volver habería que “atravesar medio século de vidas” nas ás dun avión.
Estes sete contos están repletos de personaxes conmovedoramente tenras e ao mesmo tempo fortes, decididas. O home que tenta contar paxaros, tarde tras tarde na praia, para dilucidar a existencia ou non de Deus acaba descubrindo na nai moza e o picariño que cos seus cheiros a carne, sangue e leite o incomodan cada día, a esencia mesma da vida e a futilidade da teoloxía. Iso mesmo son estes contos. En palabras da autora, un anaco do cotiá que a man que se sumerxe na auga devolve á superficie.
Ben sei que para moitos é unha polémica gasta, pero eu aínda creo na súa pertinencia. Que andamos a facer traducindo do portugués para o galego? Que necesidade temos de investir tantos esforzos (horas de traballo, cartos) en traducir textos que son lexíbeis no orixinal en habendo tantas marabillas en línguas incomprensíbeis. Que ninguén se atreva a dicir que o lector que se vai achegar (motu propio) a estes deliciosos contos non sería quen de lelos en portugués. Non nos enganemos, os que lemos neste país tamén lemos Alem Minho. Ademais, se podemos entender a introdución teórica de Maria Lúcia Lepecki en bo padrão por que non a Lídia Jorge? Lembro con especial cariño os fragmentos que de Alice Vieira, escritora portuguesa de literatura infantil, traían os primeiros libros de texto de lingua galega. Eran tempos. Todos os cativos liamos aquilo sen máis dificultades que as que un recadriño previo sen encargaba de resolver; variantes gráficas, máis nada. Non se pense que desacredito a tradución de Xavier Rodríguez Baixeras. Todo o contrario. Vese ben que é traballo de poeta. Mas estou convencida de que ser galega me ofrece a posibilidade sempre extraordinaria de ler tal e como Saramago, Mia Couto, Márquez ou Biedma se escribiron a si mesmos. Con esas palabras e non outras. Paréceme de necios desprezar unha habilidade así.
24 / 8 / 2005
María Liñeira. Oxford
O volume Marido e outros contos (1997) da autora portuguesa Lídia Jorge acaba de ser publicado, en tradución para o galego de Xavier Rodríguez Baixeras, na colección “As Literatas” da editorial Xerais. Un monllo de sete contos ganduxados con dous temas principais: o feminino e a memoria.
As mulleres enchen coa súa conversa, aquela que disque sostén o mundo, as páxinas deste libro. Dende o conto que fornece o título, “Marido”, e pasando por “A proba dos paxaros”, “Antonio”, “A escuma da tarde”, “A instrumentalina”, “Testemuña” e “O conto do nadador”, elas son o punto de partida da narrativa. A voz, o obxecto, a peneira pola que a autora se achega ao mundo. A porteira, a recén parida, a rapaza do posto da praia, Zuzete, as bañistas. Todas elas e moitas máis (nais, tías, irmás, curmás) atravesan estes contos e presentan a outros tantos homes, figuras inevitábeis. Como compañeiros. A porteira de “Marido” reza e agarda polo home, alcólico e violento. Salve, Regina, mater misericordiae. Un estarrecedor conto sobre a violencia de xénero. Valente, complexo e necesario. Como obxecto de desexo. As raparigas de “O conto do nadador” xogan coas convencións sociais (a nudez, o voyeurismo, o desexo) fronte a un descoñecido nun verán dos anos cincuenta.
O outro tema que percorre estes contos é a memoria, persoal e histórica. Dous sobrancean pola súa cualidade, “A instrumentalina” e “Testemuña”. Ao primeiro refírese Maria Lúcia Lepecki na introdución coma “un dos mais belos contos da literatura portuguesa da segunda metade do século”. É un deses relatos máxicos de infancia, cunha bicicleta coma metáfora atinadísima da mudanza dos tempos nun Portugal estático, cheo de viúvas de vivos. Un feixe de cativos tolean por montar a “instrumentalina”, e entre eles unha pícara, platonicamente namorada dese seu tío de vinte anos, ciclista e fotógrafo, oprimido, el tamén, por un sistema patriarcal represivo. “Testemuña” é “unha ponte de xente, feita a propósito, para unir continentes con continentes arredor da terra”. Zuzete e Sandro deixaron atrás as tías e un pai pastor de ovellas, Portugal e Calabria, para chegar ao Soño Americano. Pero aínda que se queira volver habería que “atravesar medio século de vidas” nas ás dun avión.
Estes sete contos están repletos de personaxes conmovedoramente tenras e ao mesmo tempo fortes, decididas. O home que tenta contar paxaros, tarde tras tarde na praia, para dilucidar a existencia ou non de Deus acaba descubrindo na nai moza e o picariño que cos seus cheiros a carne, sangue e leite o incomodan cada día, a esencia mesma da vida e a futilidade da teoloxía. Iso mesmo son estes contos. En palabras da autora, un anaco do cotiá que a man que se sumerxe na auga devolve á superficie.
Ben sei que para moitos é unha polémica gasta, pero eu aínda creo na súa pertinencia. Que andamos a facer traducindo do portugués para o galego? Que necesidade temos de investir tantos esforzos (horas de traballo, cartos) en traducir textos que son lexíbeis no orixinal en habendo tantas marabillas en línguas incomprensíbeis. Que ninguén se atreva a dicir que o lector que se vai achegar (motu propio) a estes deliciosos contos non sería quen de lelos en portugués. Non nos enganemos, os que lemos neste país tamén lemos Alem Minho. Ademais, se podemos entender a introdución teórica de Maria Lúcia Lepecki en bo padrão por que non a Lídia Jorge? Lembro con especial cariño os fragmentos que de Alice Vieira, escritora portuguesa de literatura infantil, traían os primeiros libros de texto de lingua galega. Eran tempos. Todos os cativos liamos aquilo sen máis dificultades que as que un recadriño previo sen encargaba de resolver; variantes gráficas, máis nada. Non se pense que desacredito a tradución de Xavier Rodríguez Baixeras. Todo o contrario. Vese ben que é traballo de poeta. Mas estou convencida de que ser galega me ofrece a posibilidade sempre extraordinaria de ler tal e como Saramago, Mia Couto, Márquez ou Biedma se escribiron a si mesmos. Con esas palabras e non outras. Paréceme de necios desprezar unha habilidade así.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal