RSS
CRÍTICA
Cantos épicos para pobos desnortados
» Escritor/a:
Xavier Seoane
» Ed. Faktoría K de libros,
» Ano: 2013
» Xénero: Poesía
» Coleccion: Tambo
» Pax: 152
» ISBN: 978-84-15250-56-2
Desde as orixes, pasando pola historia e polos seus avatares, Xavier Seoane indaga na tensión entre o que xa foi e o que pelexa por ser, nun contexto de globalización imparable que trae ata o presente as ameazas da perda e da demolición. Ao fin descobremos que no canto tratarse dun laio nostálxico amósase como urxente reflexión que xorde da necesidade imperante de fixar o rumbo para un futuro non delimitado.
Antía Marante. Santiago
O pasado mes de decembro de 2013 saía ao prelo, no selo Tambo da editorial Faktoría K de Libros, Espiral de sombras, novo poemario do coruñés Xavier Seoane e peza fonda e reflexiva que xorde como resposta contundente ante unha sociedade, a nosa, e un tempo, o que estamos a vivir, que se antollan difíciles e baleiros de referentes. O poemario vén reforzar a importancia dun autor que xa encetara a súa andaina poética arredor do 1979 con títulos como A caluga do paxaro ou Os bosques encendidos e que sobrancea como voz poética consagrada e altamente implicada dentro do panorama poético actual.
Espiral de sombras é un canto revisionista –apocalíptico e desencantado– que recupera moitos dos relatos –épicos, históricos, líricos, lendarios– sobre os cales se asenta a cultura de Galicia coa vontade de construír un discurso poético que reflexione sobre a esencia do pobo galego para uns tempos presentes onde a modernidade fagocita as diferenzas e conduce irremediablemente á ruptura coa tradición. Nesta liña, Seoane artella unha achega erudita e nostálxica que ecoa –nalgúns momentos con fonda mágoa e desconcerto– como laio de impotencia e incomprensión ante determinadas cuestións relativas ao presente galego tales como a situación da lingua −“un pobo con amor xamais permitirá que leite e nai/non sexan pronunciadas nunca máis/polos labios dos infantes que rompen a falar”–, a falta de autoconciencia como pobo−“fomos estirpe, un tempo”−, ou o avance sen vencellos –“o arco da vella anuncia agora un tempo/ sen memoria dos avós”–.
O poemario, formado por tres libros –“Corazón de maiola”, “Pan de raposo” e “Pedra da serpe”−, malia a evocar en cada composición un momento concreto do devir de Galicia, rexeita a estrutura lineal e opta por materializarse na “espiral de sombras” que amosa o título e que resulta a constatación da involución dunha sociedade que, aínda hoxe, avanza desnortada na percura dun destino de seu. Así, Seoane sérvese desta imaxe cíclica e desesperanzada para reconsiderar a pervivencia dos discursos identitarios e a ruptura coas tradicións –“o pote serve agora de maceta, nai, o sacro Pote” –“o pote serve agora de maceta, nai, o sacro Pote”, “das moas dos muíños/fixemos unha mesa para a barbacoa/do chalé das aforas”– no contexto dun pobo indiferente que, en xeral, avanza de costas á súa cultura material e inmaterial –“Non oíches o pexegueiro/laiarse do machado (…)?”–.
Nesta proposta de Seoane resulta esencial a evocación e a alternancia de temporalidades. O pasado visibiliza a nosa historia truncada –“destruíron o niño, o pole, o cantar”−, o presente non só mira con nostalxia ao arredor –“agora ninguén soña arromanizado”, “calaron as vogais azuis das fontes”, “fuxiron as cereixas das consoantes labiais”– senón que rexistra as inxustizas para rebelarse contra elas –“dános a lentura da terra/ para crebar o andazo que nos encrequena a lingua e tantaliza os ollos”− e o futuro, ademais de amosar horizontes fanados –“Que trebón escangallou os alpendres e derribou as cumieiras?”–, tamén encerra fírgoas de esperanza –“coas mans tecemos a arxila dos recordos/ e construímos un trasfogueiro que sostería as auroras”–. Asemade, nesta espiral ecoan múltiples voces, desde unha primeira persoa á que un imperativo “oracular” continuamente apela –“non despreces xamais o valor dunha rosa”− ou un plural inclusivo que se simboliza o continuum “pobo-lingua-terra” –“somos da mesma raíz que a terra e as palabras”−, ata o inimigo e responsable do noso devir fanado –“Quen puxo tanto silencio nas palabras?”– ou o anceiado redentor que nunca chega –“Quen librará os esquíos de tanta desmemoria?” –.
O discurso poético de Seoane vírase medievalizante –simboloxías numéricas, apelacións retóricas, naturezas humanizadas– e ancórase tematicamente a coordenadas antigas: sucédense, entre outras moitas, as mencións a personaxes asociados ás materias míticas –Heera–, ao celtismo –Fintan–, ás lendas –o cáliz, a Raíña Lupa– ou á historia de Galicia –Mestre Mateo, Alexandre Bóveda–. O lectorado, en consecuencia, atoparase cuns versos ateigados de retórica e referencias onde ademais se activa o diálogo con moitas figuras senlleiras da literatura galega precedente, en especial, cos trobadores galego-portugueses. Non obstante, Seoane incardina pinceladas da realidade máis inmediata, como pode ser a do capitalismo –“maldito o executivo de gravata rosada e ollos pitoños”, a das catástrofes naturais –“Ei, Urquiola>, ei Casón, Polycomander! Ei, Prestige!”– ou a da soedade dos maiores nas cidades –“só vellos tristes, nos parques sen follas” para relembrar que a achega foi motivada polo feroz contexto circundante. Interésanos, ademais, a homenaxe simultánea que Seoane brinda, a través das adicatorias das súas composicións, aos seus compañeiros literatos –Eva Veiga, Pepe Galán, Dores Tembrás, Xan Arias, Reimundo Patiño, Manuel Rivas, Henrique Rabunhal, entre outros–, axentes actuais da cultura galega e fachos na escuridade que o poeta descrebe.
Espiral de sombras constrúese como canto (anacronica e conscientemente) épico que pretende visualizar de forma rotunda o noso status quo, de “apeiros rotos e lares en sombra” ou de clara involución. Ao fin descobremos que no canto tratarse dun laio nostálxico −Oh tempo, oh mores−, amósase como urxente reflexión que xorde da necesidade imperante de fixar o rumbo para un futuro non delimitado. Benvidas achegas que, como esta, ínzanos de preguntas –“Que graffiti chantar/nos muros desnortados?”– e nos retan para encetar un camiño que, aínda hoxe, non somos quen de albiscar.
10 / 3 / 2014
Antía Marante. Santiago
O pasado mes de decembro de 2013 saía ao prelo, no selo Tambo da editorial Faktoría K de Libros, Espiral de sombras, novo poemario do coruñés Xavier Seoane e peza fonda e reflexiva que xorde como resposta contundente ante unha sociedade, a nosa, e un tempo, o que estamos a vivir, que se antollan difíciles e baleiros de referentes. O poemario vén reforzar a importancia dun autor que xa encetara a súa andaina poética arredor do 1979 con títulos como A caluga do paxaro ou Os bosques encendidos e que sobrancea como voz poética consagrada e altamente implicada dentro do panorama poético actual.
Espiral de sombras é un canto revisionista –apocalíptico e desencantado– que recupera moitos dos relatos –épicos, históricos, líricos, lendarios– sobre os cales se asenta a cultura de Galicia coa vontade de construír un discurso poético que reflexione sobre a esencia do pobo galego para uns tempos presentes onde a modernidade fagocita as diferenzas e conduce irremediablemente á ruptura coa tradición. Nesta liña, Seoane artella unha achega erudita e nostálxica que ecoa –nalgúns momentos con fonda mágoa e desconcerto– como laio de impotencia e incomprensión ante determinadas cuestións relativas ao presente galego tales como a situación da lingua −“un pobo con amor xamais permitirá que leite e nai/non sexan pronunciadas nunca máis/polos labios dos infantes que rompen a falar”–, a falta de autoconciencia como pobo−“fomos estirpe, un tempo”−, ou o avance sen vencellos –“o arco da vella anuncia agora un tempo/ sen memoria dos avós”–.
O poemario, formado por tres libros –“Corazón de maiola”, “Pan de raposo” e “Pedra da serpe”−, malia a evocar en cada composición un momento concreto do devir de Galicia, rexeita a estrutura lineal e opta por materializarse na “espiral de sombras” que amosa o título e que resulta a constatación da involución dunha sociedade que, aínda hoxe, avanza desnortada na percura dun destino de seu. Así, Seoane sérvese desta imaxe cíclica e desesperanzada para reconsiderar a pervivencia dos discursos identitarios e a ruptura coas tradicións –“o pote serve agora de maceta, nai, o sacro Pote” –“o pote serve agora de maceta, nai, o sacro Pote”, “das moas dos muíños/fixemos unha mesa para a barbacoa/do chalé das aforas”– no contexto dun pobo indiferente que, en xeral, avanza de costas á súa cultura material e inmaterial –“Non oíches o pexegueiro/laiarse do machado (…)?”–.
Nesta proposta de Seoane resulta esencial a evocación e a alternancia de temporalidades. O pasado visibiliza a nosa historia truncada –“destruíron o niño, o pole, o cantar”−, o presente non só mira con nostalxia ao arredor –“agora ninguén soña arromanizado”, “calaron as vogais azuis das fontes”, “fuxiron as cereixas das consoantes labiais”– senón que rexistra as inxustizas para rebelarse contra elas –“dános a lentura da terra/ para crebar o andazo que nos encrequena a lingua e tantaliza os ollos”− e o futuro, ademais de amosar horizontes fanados –“Que trebón escangallou os alpendres e derribou as cumieiras?”–, tamén encerra fírgoas de esperanza –“coas mans tecemos a arxila dos recordos/ e construímos un trasfogueiro que sostería as auroras”–. Asemade, nesta espiral ecoan múltiples voces, desde unha primeira persoa á que un imperativo “oracular” continuamente apela –“non despreces xamais o valor dunha rosa”− ou un plural inclusivo que se simboliza o continuum “pobo-lingua-terra” –“somos da mesma raíz que a terra e as palabras”−, ata o inimigo e responsable do noso devir fanado –“Quen puxo tanto silencio nas palabras?”– ou o anceiado redentor que nunca chega –“Quen librará os esquíos de tanta desmemoria?” –.
O discurso poético de Seoane vírase medievalizante –simboloxías numéricas, apelacións retóricas, naturezas humanizadas– e ancórase tematicamente a coordenadas antigas: sucédense, entre outras moitas, as mencións a personaxes asociados ás materias míticas –Heera–, ao celtismo –Fintan–, ás lendas –o cáliz, a Raíña Lupa– ou á historia de Galicia –Mestre Mateo, Alexandre Bóveda–. O lectorado, en consecuencia, atoparase cuns versos ateigados de retórica e referencias onde ademais se activa o diálogo con moitas figuras senlleiras da literatura galega precedente, en especial, cos trobadores galego-portugueses. Non obstante, Seoane incardina pinceladas da realidade máis inmediata, como pode ser a do capitalismo –“maldito o executivo de gravata rosada e ollos pitoños”, a das catástrofes naturais –“Ei, Urquiola>, ei Casón, Polycomander! Ei, Prestige!”– ou a da soedade dos maiores nas cidades –“só vellos tristes, nos parques sen follas” para relembrar que a achega foi motivada polo feroz contexto circundante. Interésanos, ademais, a homenaxe simultánea que Seoane brinda, a través das adicatorias das súas composicións, aos seus compañeiros literatos –Eva Veiga, Pepe Galán, Dores Tembrás, Xan Arias, Reimundo Patiño, Manuel Rivas, Henrique Rabunhal, entre outros–, axentes actuais da cultura galega e fachos na escuridade que o poeta descrebe.
Espiral de sombras constrúese como canto (anacronica e conscientemente) épico que pretende visualizar de forma rotunda o noso status quo, de “apeiros rotos e lares en sombra” ou de clara involución. Ao fin descobremos que no canto tratarse dun laio nostálxico −Oh tempo, oh mores−, amósase como urxente reflexión que xorde da necesidade imperante de fixar o rumbo para un futuro non delimitado. Benvidas achegas que, como esta, ínzanos de preguntas –“Que graffiti chantar/nos muros desnortados?”– e nos retan para encetar un camiño que, aínda hoxe, non somos quen de albiscar.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal