RSS
CRÍTICA
Improvisación en verso e trazo
» Escritor/a:
María do Carme Kruckenberg
» Ilustrador:
Eva Lloréns Rodríguez
» Ilustrador:
Purificación del Palacio Solá
» Ed. Edicións Barbantesa,
» Ano: 2011
» Xénero: Poesía
» Coleccion:
» Pax: 86
» ISBN: 978-84-938859-6-0
Achega interartística que activa todos os sentidos de quen se aproxime a ela. Os lectores, levados polo pulo da música evocada en cada composición, farán cadrar o ritmo da súa lectura ao tempo dos movementos de danza recollidos nos debuxos secuenciais para, finalmente, completar un orixinal percorrido pola historia do jazz e do blues. A voz de Ella Fitgerald ou o saxo de Coltrane xorden ao mesmo tempo que se pasan as páxinas.
Antía Marante Arias. A Coruña
En 1999 María do Carme Kruckenberg (Vigo, 1926) publica en Ediciós do Castro o título Jazz Espido onde a poesía, o debuxo e a música jazz conflúen para conformar unha homenaxe aos instrumentalistas e ás voces masculinas que sobrancean ao longo da historia deste xénero musical. O poemario, artellado en dezasete seccións onde se alternan as composicións poéticas de Kruckenberg cos debuxos de espidos femininos da pintora Eva Lloréns Rodríguez, nace desde a paixón polas artes desta escritora viguesa de longa traxectoria que encetou a súa andaina poética en galego no ano 1954 con Cantigas do Vento.
Doce anos despois da saída ao prelo daquela (xa esgotada) publicación, a poeta volve á obra e complétaa cunha engádega de dezasete novas composicións adicadas desta volta ás mellores voces femininas do jazz e do blues, cada unha delas acompañada polos debuxos de espidos masculinos da artista Purificación del Palacio Solá. Este é o dilatado proceso de creación de Jazz espido un e dous, volume que recolle ao completo a homenaxe musical que buligaba no maxín da poeta. O libro xorde no panorama literario grazas a Edicións Barbantesa, proxecto editorial nado en 2010 que xa contaba no seu catálogo cos anteriores poemarios de María do Carme Kruckenberg, A voz da auga (2010) e O enigma do segredo (2011).
Unha ollada detida á minimalista capa de Jazz espido un e dous desvela as chaves deste poemario bilingüe galego/castelán que rematou converténdose en melodía en dous tempos e imposible pas de deux: malia a que na portada a figura masculina debuxada por Del Palacio Solá estende o seu brazo cara á bailarina de Lloréns como convite ao diálogo a través do baile, a posterior contemplación dos ilustracións interiores amosará as danzas solitarias das dúas figuras, que lonxe de entrecruzarse, evolucionan imaxinando ao seu partenaire ausente.
As dúas partes do volume constitúen un álbum de grandes éxitos do jazz e do blues que pode ser disfrutado na mesma medida tanto por seareiros declarados destes xéneros musicais como polos non iniciados. A primeira sección é concibida por Kruckenberg como unha sucesión de “poemas-retrato” onde, no canto de conformarse coa descrición da fasquía ou dos elementos característicos do músico escollido, evoca a súa performance musical e os efectos que a súa interpretación provoca no eu poético. Asemade, a autora pecha cada unha das composicións cunha definición lírica do instrumentalista homenaxeado para, deste xeito, confeccionar unha enciclopedia poética do xénero musical:
“John Coltrane desgrana co saxo
un regueiro de estrelas firentes,
na pel da luminosidade”
“Miles Davis fai das dificultades metálicas
un ronsel de notas harmoniosas”
O labor encetado en 1999 complétase cunha segunda sección adicada exclusivamente ás grandes damas do blues e do jazz. Con esta achega Kruckenberg conecta os seus versos con outras publicacións como pode ser a antoloxía de María do Cebreiro Damas negras: música e poesía cantada por mulleres (Xerais, 2002). Se ben os dous títulos difiren en canto a natureza e contidos − a antoloxía de María do Cebreiro céntrase na tradución ao galego das máis destacadas letras das “cancións-poema” interpretadas por estas cantantes−, as dúas obras evidencian a fascinación e o interese que estas voces femininas espertan malia ao paso do tempo.
A poeta viguesa constrúe a súa homenaxe coma un percorrido, que rexeita cronoloxías, no que se alternan voces pertencentes a diferentes épocas: deste xeito garántese ao lectorado unha viaxe ao pasado e ao presente do xénero na que ecoan os nomes da cantante de Broadway Adelaide Hall, da “raíña do Gospel” Mahalia Jackson ou das míticas Sarah Vaughan, Ella Fitgerald ou Aretha Franklin, entre outras. Cada composición incluída é concebida como homenaxe a unha intérprete concreta, non obstante, en todas elas agroma a reflexión sobre a música como axente catalizador de novas sensacións:
“Cada compás
enfeitiza os sentidos
coma se caeses na sima
da sorpresa
que agardas nese intre”
Así e todo, malia á estrutura bipartita da obra e ao tempo que separa a escritura de cada parte, a obra recíbese como un continuum poético-artístico-musical que ben puidera terse publicado como despregable onde todo flúe sen interrupcións. O lectorado recolle un poemario perfectamente cohesionado onde elas e eles comparten espazo e importancia como pezas imprescindibles da historia do jazz e, máis xenericamente, como lendas da música.
Kruckenberg válese da linguaxe poética para plasmar o intanxible e rastrexar os efectos do jazz en quen o interpreta ou escoita. Os versos “a música, non a vexo/ sinto coma un tremelicar/ polas veas”, extraídos da composición adicada a Sarah Vaughan, chaman a atención sobre o excepcional da percepción musical na cal todos os sentidos poden desempeñar un papel fundamental. Así, xunto á verbalización poética do incorpóreo, o transvase das múltiples percepcións sensoriais aos versos convértese nun dos alicerces sobre os que a poeta constrúe esta obra envolta na melancolía “azul” do blues que consegue captar os movementos que a danza debuxa no ar ou a música que se “escoita coa pel”.
En definitiva, aínda que presenta a fasquía e as dimensións dun poemario ao uso, a obra sobrancea como achega interartística que activa todos os sentidos de quen se aproxime a ela. Os lectores, levados polo pulo da música evocada en cada composición, farán cadrar o ritmo da súa lectura ao tempo dos movementos de danza recollidos nos debuxos secuenciais para, finalmente, completar un orixinal percorrido pola historia do jazz e do blues. Para acompañar a lectura de Jazz Espido un e dous non cómpre música de fondo, en troques abondará con aguzar o oído e percibir a voz de Ella Fitgerald ou o saxo de Coltrane que xorden ao mesmo tempo que se pasan as páxinas.
14 / 3 / 2012
Antía Marante Arias. A Coruña
En 1999 María do Carme Kruckenberg (Vigo, 1926) publica en Ediciós do Castro o título Jazz Espido onde a poesía, o debuxo e a música jazz conflúen para conformar unha homenaxe aos instrumentalistas e ás voces masculinas que sobrancean ao longo da historia deste xénero musical. O poemario, artellado en dezasete seccións onde se alternan as composicións poéticas de Kruckenberg cos debuxos de espidos femininos da pintora Eva Lloréns Rodríguez, nace desde a paixón polas artes desta escritora viguesa de longa traxectoria que encetou a súa andaina poética en galego no ano 1954 con Cantigas do Vento.
Doce anos despois da saída ao prelo daquela (xa esgotada) publicación, a poeta volve á obra e complétaa cunha engádega de dezasete novas composicións adicadas desta volta ás mellores voces femininas do jazz e do blues, cada unha delas acompañada polos debuxos de espidos masculinos da artista Purificación del Palacio Solá. Este é o dilatado proceso de creación de Jazz espido un e dous, volume que recolle ao completo a homenaxe musical que buligaba no maxín da poeta. O libro xorde no panorama literario grazas a Edicións Barbantesa, proxecto editorial nado en 2010 que xa contaba no seu catálogo cos anteriores poemarios de María do Carme Kruckenberg, A voz da auga (2010) e O enigma do segredo (2011).
Unha ollada detida á minimalista capa de Jazz espido un e dous desvela as chaves deste poemario bilingüe galego/castelán que rematou converténdose en melodía en dous tempos e imposible pas de deux: malia a que na portada a figura masculina debuxada por Del Palacio Solá estende o seu brazo cara á bailarina de Lloréns como convite ao diálogo a través do baile, a posterior contemplación dos ilustracións interiores amosará as danzas solitarias das dúas figuras, que lonxe de entrecruzarse, evolucionan imaxinando ao seu partenaire ausente.
As dúas partes do volume constitúen un álbum de grandes éxitos do jazz e do blues que pode ser disfrutado na mesma medida tanto por seareiros declarados destes xéneros musicais como polos non iniciados. A primeira sección é concibida por Kruckenberg como unha sucesión de “poemas-retrato” onde, no canto de conformarse coa descrición da fasquía ou dos elementos característicos do músico escollido, evoca a súa performance musical e os efectos que a súa interpretación provoca no eu poético. Asemade, a autora pecha cada unha das composicións cunha definición lírica do instrumentalista homenaxeado para, deste xeito, confeccionar unha enciclopedia poética do xénero musical:
“John Coltrane desgrana co saxo
un regueiro de estrelas firentes,
na pel da luminosidade”
“Miles Davis fai das dificultades metálicas
un ronsel de notas harmoniosas”
O labor encetado en 1999 complétase cunha segunda sección adicada exclusivamente ás grandes damas do blues e do jazz. Con esta achega Kruckenberg conecta os seus versos con outras publicacións como pode ser a antoloxía de María do Cebreiro Damas negras: música e poesía cantada por mulleres (Xerais, 2002). Se ben os dous títulos difiren en canto a natureza e contidos − a antoloxía de María do Cebreiro céntrase na tradución ao galego das máis destacadas letras das “cancións-poema” interpretadas por estas cantantes−, as dúas obras evidencian a fascinación e o interese que estas voces femininas espertan malia ao paso do tempo.
A poeta viguesa constrúe a súa homenaxe coma un percorrido, que rexeita cronoloxías, no que se alternan voces pertencentes a diferentes épocas: deste xeito garántese ao lectorado unha viaxe ao pasado e ao presente do xénero na que ecoan os nomes da cantante de Broadway Adelaide Hall, da “raíña do Gospel” Mahalia Jackson ou das míticas Sarah Vaughan, Ella Fitgerald ou Aretha Franklin, entre outras. Cada composición incluída é concebida como homenaxe a unha intérprete concreta, non obstante, en todas elas agroma a reflexión sobre a música como axente catalizador de novas sensacións:
“Cada compás
enfeitiza os sentidos
coma se caeses na sima
da sorpresa
que agardas nese intre”
Así e todo, malia á estrutura bipartita da obra e ao tempo que separa a escritura de cada parte, a obra recíbese como un continuum poético-artístico-musical que ben puidera terse publicado como despregable onde todo flúe sen interrupcións. O lectorado recolle un poemario perfectamente cohesionado onde elas e eles comparten espazo e importancia como pezas imprescindibles da historia do jazz e, máis xenericamente, como lendas da música.
Kruckenberg válese da linguaxe poética para plasmar o intanxible e rastrexar os efectos do jazz en quen o interpreta ou escoita. Os versos “a música, non a vexo/ sinto coma un tremelicar/ polas veas”, extraídos da composición adicada a Sarah Vaughan, chaman a atención sobre o excepcional da percepción musical na cal todos os sentidos poden desempeñar un papel fundamental. Así, xunto á verbalización poética do incorpóreo, o transvase das múltiples percepcións sensoriais aos versos convértese nun dos alicerces sobre os que a poeta constrúe esta obra envolta na melancolía “azul” do blues que consegue captar os movementos que a danza debuxa no ar ou a música que se “escoita coa pel”.
En definitiva, aínda que presenta a fasquía e as dimensións dun poemario ao uso, a obra sobrancea como achega interartística que activa todos os sentidos de quen se aproxime a ela. Os lectores, levados polo pulo da música evocada en cada composición, farán cadrar o ritmo da súa lectura ao tempo dos movementos de danza recollidos nos debuxos secuenciais para, finalmente, completar un orixinal percorrido pola historia do jazz e do blues. Para acompañar a lectura de Jazz Espido un e dous non cómpre música de fondo, en troques abondará con aguzar o oído e percibir a voz de Ella Fitgerald ou o saxo de Coltrane que xorden ao mesmo tempo que se pasan as páxinas.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal