RSS
CRÍTICA
Do que houbo antes da caída
» Escritor/a:
Sándor Márai
» Tradutor/a:
Fernando de Castro García
» Ed. Rinoceronte Editora,
» Ano: 2006
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Clásica
» Pax: 316
» ISBN: 84-934801-2-6
Este libro foi concibido como un libro ao que acudir na procura de consello ou axuda para calquera dificultade que poida atopar na vida, un libro que se pode consultar abrindo unha páxina ao azar. Para María Liñeira "Márai atrévese con todo, e para todo ten unha resposta que aparece rotunda e monolítica, aínda que veña a contradicirse vinte páxinas máis adiante."
María Liñeira. Oxford
Cunha capa cor mostaza, moda nesta primavera (Vogue dixit), Rinoceronte editora publica “Herbario” de Sándor Márai, en tradución do húngaro de Fernando de Castro García. Este libro querería contar “como cómpre vivir, comer, beber, durmir, estar enfermo e sandar, amar e aburrirse, prepararse para a morte e reconciliarse coa vida”, e así ser coma eses libros “que se utilizan na escola primaria”. Para o seu autor, a sinceridade e a humanidade son as columnas mestras que sosteñen os douscentos dous consellos que compoñen a obra, saída do prelo no Budapest de 1943. Sándor Márai naceu en 1900 nunha cidade que en tempos foi húngara, Kassa, e agora responde ao nome de Košica e se atopa en territorio eslovaco. Pedantería que serve para delimitar a terríbel xeografía histórica en que viviu o autor. Foi un dos escritores máis importantes da década dos trinta, e a súa obra (e persoa) foron perseguidas polo réxime comunista. Antifascista nun sentido amplo do termo exiliouse en 1948 e nos Estados Unidos suicidouse en 1989. Considerouse a sí mesmo voceiro da clase media húngara, da que narrou a súa desintegración.
“Herbario” é un libro que se pode ler de cabo a rabo, da “Dedicatoria” –aos estoicos e a varios homes e mulleres anónimos- á despedida; pero que acepta unha outra lectura: a escolla ao chou de calquera epígrafe (“Da importancia de pasear”, “Dos corazóns rotos”...). Mágoa que ningunha delas supoña un matiz especial. Ao longo de máis de trescentas páxinas o impúdico narrador-autor exhibe –sincera e autoritariamente- as súas máximas de vida, resumíbeis no culto ao traballo e á coherencia ao propio carácter. Dende as pequenas cousas do día a día (as virtudes medicinais da cenoria ou do limón), pasando polas normas de etiqueta (a puntualidade, as reunións sociais) ata as decisivas situacións da vida (a relación co outro sexo, a emigración...) Márai atrévese con todo, e para todo ten unha resposta que aparece rotunda e monolítica, aínda que veña a contradicirse vinte páxinas máis adiante. Por exemplo, nunca se debe agardar por alguén máis de quince minutos, mais é indiferente ter a alguén á nosa espera; ou o brevísimo epígrafe 29, que leva por título “Da roupa”, e reza, laconicamente: “A roupa é algo do que non hai que preocuparse en absoluto”.
Unha soberbia chocante
“Herbario” é un exemplo de como debían ser as cousas antes da caída, no Paraíso ou en Camus, tanto ten; opacas de tan claras, cegadoras de tan luminosas. Á lectora posmoderna, feminista e apóstata que son, a arrogancia do monoteísta (“non hai neste mundo falta máis grave e intento máis van có de aspirar a algo diferente ou superior do que Deus espera de nós”), do misóxino (“cando esteas diante dunha muller, [non debes esquecer] que es un combatente, e o teu opoñente quere quitarche a pel e máis a vida”), do fanático estoico (“No pracer que proporciona a música ondean os sentimentos enfermizos de aniquilamento luxurioso da ansia de morrer”, “a triste obriga desa implacable escravitude que é o sexo”, “[a natación e o tenis] Son agradables para o meu corpo, pero non lle fan ben á miña alma”) resúltanlle chocantes. “Herbario” déixame un sabor acedo na boca. É tanta a soberbia do narrador-autor. Tanta a seguridade que o leva a dicir “do feito de que aos corenta anos un xa o sabe todo”, que servíndome dun biografismo de feira imaxino a Sándor Márai arrepentíndose de moito do dito, con certeza do ton, cando dous anos máis tarde se liberaron os campos de concentración, cando os tanques soviéticos entraron nas fermosas Buda e Pest, cando chegou o exilio (“De canto nos envellece facer as maletas”), e sobreviñeron a morte do fillo e da compañeira (“porque fuches boa e mansa coma os animais”), cando nun último acto consciente foi o suicidio (“E un día hei de morrer. Ata isto é tan marabillosamente xusto e sinxelo!”).
E é pena, porque a aparición dunha nov(edos)a empresa cultural é sempre motivo de festa; sobre todo se foi coidadosamente deseñada e a filosofía que a cimenta satisface necesidades de peto e espírito a un tempo. Rinoceronte editora entrou no mercado editorial galego dende as súas marxes, especializada en traducións narrativas de clásicos e modernos da literatura universal, principalmente periféricos e aínda non verquidos ás outras linguas do noso entorno. A obra coa que hai pouco encetou a súa andaina: “Seda”, o grande supervendas do italiano Alessandro Baricco, que repite en lingua galega os compases de éxito xa ensaiados. Rinoceronte editora sérvese, ademais, de dúas clásicas estratexias de mercadotecnia: a subscrición e a doazón. Por un lado pretende involucrar aos seus clientes nun tenro (e agardemos que útil) sistema de economato cooperativista. Coa modesta subscrición ás novidades a empresa agarda organizarse e pagar tradutores, que para quen non o saiba van caros, e aos lectores nos garante a chegada mensual de pedras azuis. Pero ademais cun último truque de maxia, pago de inocencias culpábeis, a editora convértese nun proxecto senlleiro. O 0’7 % dos beneficios xerados destínanse a proxectos de desenvolvemento de ONGs galegas no Terceiro Mundo.
As obras en preparación son nouvelle cuisine. Na colección Clásica aparecerá en breve, dende o ruso, “O desfalco” de Valentín Katáiev, e dende o serbio, “A ponte sobre o Drina” de Ivo Andrić. Na colección Contemporánea están proxectadas a obra hebrea “O condutor de autobús que quería ser Deus” de Etgar Keret, a italiana “Pericle o Negro” de Guiseppe Ferrandino, a islandesa “Anxos do universo” de Einar Már Gundmundsson, a checa “Unha soidade demasiado ruidosa” de Bohumil Hrabal, e os omnipresentes Julian Barnes, con Arthur e George, e Michel Houellebecq, con “A posibilidade dunha illa”. Xa van polos andeis das librarías “Seda”, “O bosque dos raposos aforcados” do finés Arto Paasilinna, e “Herbario” de Sándor Márai, o libro que ata aquí nos trouxo con non moita fortuna, pero como dixo o rianxeiro: “Non lle poñades chatas á obra, etc.”
29 / 5 / 2006
María Liñeira. Oxford
Cunha capa cor mostaza, moda nesta primavera (Vogue dixit), Rinoceronte editora publica “Herbario” de Sándor Márai, en tradución do húngaro de Fernando de Castro García. Este libro querería contar “como cómpre vivir, comer, beber, durmir, estar enfermo e sandar, amar e aburrirse, prepararse para a morte e reconciliarse coa vida”, e así ser coma eses libros “que se utilizan na escola primaria”. Para o seu autor, a sinceridade e a humanidade son as columnas mestras que sosteñen os douscentos dous consellos que compoñen a obra, saída do prelo no Budapest de 1943. Sándor Márai naceu en 1900 nunha cidade que en tempos foi húngara, Kassa, e agora responde ao nome de Košica e se atopa en territorio eslovaco. Pedantería que serve para delimitar a terríbel xeografía histórica en que viviu o autor. Foi un dos escritores máis importantes da década dos trinta, e a súa obra (e persoa) foron perseguidas polo réxime comunista. Antifascista nun sentido amplo do termo exiliouse en 1948 e nos Estados Unidos suicidouse en 1989. Considerouse a sí mesmo voceiro da clase media húngara, da que narrou a súa desintegración.
“Herbario” é un libro que se pode ler de cabo a rabo, da “Dedicatoria” –aos estoicos e a varios homes e mulleres anónimos- á despedida; pero que acepta unha outra lectura: a escolla ao chou de calquera epígrafe (“Da importancia de pasear”, “Dos corazóns rotos”...). Mágoa que ningunha delas supoña un matiz especial. Ao longo de máis de trescentas páxinas o impúdico narrador-autor exhibe –sincera e autoritariamente- as súas máximas de vida, resumíbeis no culto ao traballo e á coherencia ao propio carácter. Dende as pequenas cousas do día a día (as virtudes medicinais da cenoria ou do limón), pasando polas normas de etiqueta (a puntualidade, as reunións sociais) ata as decisivas situacións da vida (a relación co outro sexo, a emigración...) Márai atrévese con todo, e para todo ten unha resposta que aparece rotunda e monolítica, aínda que veña a contradicirse vinte páxinas máis adiante. Por exemplo, nunca se debe agardar por alguén máis de quince minutos, mais é indiferente ter a alguén á nosa espera; ou o brevísimo epígrafe 29, que leva por título “Da roupa”, e reza, laconicamente: “A roupa é algo do que non hai que preocuparse en absoluto”.
Unha soberbia chocante
“Herbario” é un exemplo de como debían ser as cousas antes da caída, no Paraíso ou en Camus, tanto ten; opacas de tan claras, cegadoras de tan luminosas. Á lectora posmoderna, feminista e apóstata que son, a arrogancia do monoteísta (“non hai neste mundo falta máis grave e intento máis van có de aspirar a algo diferente ou superior do que Deus espera de nós”), do misóxino (“cando esteas diante dunha muller, [non debes esquecer] que es un combatente, e o teu opoñente quere quitarche a pel e máis a vida”), do fanático estoico (“No pracer que proporciona a música ondean os sentimentos enfermizos de aniquilamento luxurioso da ansia de morrer”, “a triste obriga desa implacable escravitude que é o sexo”, “[a natación e o tenis] Son agradables para o meu corpo, pero non lle fan ben á miña alma”) resúltanlle chocantes. “Herbario” déixame un sabor acedo na boca. É tanta a soberbia do narrador-autor. Tanta a seguridade que o leva a dicir “do feito de que aos corenta anos un xa o sabe todo”, que servíndome dun biografismo de feira imaxino a Sándor Márai arrepentíndose de moito do dito, con certeza do ton, cando dous anos máis tarde se liberaron os campos de concentración, cando os tanques soviéticos entraron nas fermosas Buda e Pest, cando chegou o exilio (“De canto nos envellece facer as maletas”), e sobreviñeron a morte do fillo e da compañeira (“porque fuches boa e mansa coma os animais”), cando nun último acto consciente foi o suicidio (“E un día hei de morrer. Ata isto é tan marabillosamente xusto e sinxelo!”).
E é pena, porque a aparición dunha nov(edos)a empresa cultural é sempre motivo de festa; sobre todo se foi coidadosamente deseñada e a filosofía que a cimenta satisface necesidades de peto e espírito a un tempo. Rinoceronte editora entrou no mercado editorial galego dende as súas marxes, especializada en traducións narrativas de clásicos e modernos da literatura universal, principalmente periféricos e aínda non verquidos ás outras linguas do noso entorno. A obra coa que hai pouco encetou a súa andaina: “Seda”, o grande supervendas do italiano Alessandro Baricco, que repite en lingua galega os compases de éxito xa ensaiados. Rinoceronte editora sérvese, ademais, de dúas clásicas estratexias de mercadotecnia: a subscrición e a doazón. Por un lado pretende involucrar aos seus clientes nun tenro (e agardemos que útil) sistema de economato cooperativista. Coa modesta subscrición ás novidades a empresa agarda organizarse e pagar tradutores, que para quen non o saiba van caros, e aos lectores nos garante a chegada mensual de pedras azuis. Pero ademais cun último truque de maxia, pago de inocencias culpábeis, a editora convértese nun proxecto senlleiro. O 0’7 % dos beneficios xerados destínanse a proxectos de desenvolvemento de ONGs galegas no Terceiro Mundo.
As obras en preparación son nouvelle cuisine. Na colección Clásica aparecerá en breve, dende o ruso, “O desfalco” de Valentín Katáiev, e dende o serbio, “A ponte sobre o Drina” de Ivo Andrić. Na colección Contemporánea están proxectadas a obra hebrea “O condutor de autobús que quería ser Deus” de Etgar Keret, a italiana “Pericle o Negro” de Guiseppe Ferrandino, a islandesa “Anxos do universo” de Einar Már Gundmundsson, a checa “Unha soidade demasiado ruidosa” de Bohumil Hrabal, e os omnipresentes Julian Barnes, con Arthur e George, e Michel Houellebecq, con “A posibilidade dunha illa”. Xa van polos andeis das librarías “Seda”, “O bosque dos raposos aforcados” do finés Arto Paasilinna, e “Herbario” de Sándor Márai, o libro que ata aquí nos trouxo con non moita fortuna, pero como dixo o rianxeiro: “Non lle poñades chatas á obra, etc.”
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal