O desacougo e a crítica de “Unreal city”

Viaxamos por “The Waste Land” de T.S. Eliot (“A terra baldía” en traducción ó galego de Armando Requeixo e María Fe González editado por Libros da Frouma en 1998) cos ollos de Marcial López, un fotógrafo de Pantín (Valdoviño), que retrata no Londres de inicios do século XXI toda a fugacidade dun tempo sen estación de tránsito. Esa “Unreal city” que lle esgaza toda a fe posible.

Dime Marcial que aprendeu a viaxar lendo a Enid Blyton, Julio Verne e maila colección de misterio de Alfred Hitchcok. Dime que lle apaixonaban as aventuras que compartía a través das letras na primeira adolescencia. Dime tamén que de aí naceu o seu espírito vagabundo. Onte, Hamburgo. Hoxe, Barcelona. Antonte, Londres. Mañá, quén sabe. Sen embargo, dime Marcial que houbo unha peaxe entre o desexo de percorrer mundo para aprender e a necesidade de emigrar para comer. Un abismo. Unha encrucillada determinante para o seu futuro. “En Galicia non se pode”, afirma, e colle un billete a algunha parte para reflexionar detrás dunha cámara fotográfica.



Marcial López é amigo meu (creo que podo abusar da confianza incluíndome como tal) dende a infancia cando compartiamos patio de recreo no colexio de Atios (Valdoviño) e aínda non sabíamos que había alén do areal da Frouxeira. Os camiños da vida encontráronos e afastáronos ó seu libre albedrío ata o presente. El segue a percorrer o mundo co seu fiel obxectivo ó ombreiro e, cando compartimos unha cervexa, amósame as imaxes froito da súa peregrinaxe por indescifrables roteiros. Marcial tráeme a Taraza as présas de Londres; a noite alemana co seu frío e co seu silencio; o agobio das recepcións de hoteis; as ganas de asasinar ós encargados que tratan ós subalternos como papel hixiénico; o cheiro das hamburguesas no metro; a súbita néboa e maila escasa luz das urbes do Norte... O seu traballo documental chamado “Unreal city” (exposto durante o último ano en diversas cidades galegas) apreixa parte do seu desacougo, esa mirada sobre un Londres materialmente moi vivo e espiritualmente morto. O meu amigo considera que a fotografía de viaxes ou documental tratou tradicionalmente de reflectir a realidade, ás veces con beleza, outras con crueza, e, sen embargo, el pretende documentar a realidade dun xeito diferente, transformándoa, forzando as súas formas nunhas novas que necesitan ser interpretadas.



“Baixo a parda néboa dunha amencida de inverno”



“Unreal city”, título sacado dun vocativo que Eliot utiliza repetidas veces na obra “The waste land”, reflicte na obra de Marcial o ritmo desorbitado da cidade, a velocidade, o estrés, unha colectividade idiotizada, a vivenda inhabitable, un emprego odiado, estúpido e mal pagado onde a morriña se converte en depresión. “Cidade irreal/ baixo a parda néboa dunha amencida de inverno/ unha multitude desbórdase pola ponte de Londres, tantos/ Exhalábanse suspiros, curtos e pouco frecuentes,/ e cadaquén cravaba os ollos diante dos seus pés./ Fluían costa arriba e baixando King William Street,/ cara a onde Saint Mary Woolnoth daba as horas/ cun son esmorecente na badalada final das nove / Alí vin a un que coñecía e detíveno berrándolle: ¡Stetson! (...)”. O fotógrafo tentou recoller toda a inquietude dos poemas do nobel americano por medio de caricaturas, forzando a imaxe cotiá e trocando nunha imaxe case abstracta sen formas definidas ou o detalle e, confesa, “ás veces resulta difícil identificar o obxecto fotografado, o que da lugar a unha posible confusión, como confuso andaba eu polas rúas de Londres”. Son luces que bolen, poemas visuais que retobatan a alma e vólvena coas tripas de fóra, unha carreira desesperada pola procura dun mesmo que se dilúe nos esixentes valores do cronómetro.



Conxunción entre literatura e fotografía



A fotografía de Marcial é a perfecta conxunción entre literatura e (é) fotografía; literatura e (é) arte. El aprópiase da poesía de Eliot e regálalle a súa ollada crítica para ofrecernos unha das lecturas posibles. Cidade de fío, de fume, de fastío. As súas imaxes, como os poemas, son metáforas desacougantes, diálogos inquisidores e voces que se anoan ó pescozo. Cospen na nosa nada e suscitan pequenas contrariedades que se fan inmensas ó abeiro do ruído. O ruído como todo e intransixente banda sonora. Non hai escravitude máis dura que a da axenda na que apuntamos as derrotas e compromisos baleiros. Esa terra baldía na que aboia a incerteza. “¿Que é a cidade sobre as montañas/ que fende e toma nova forma e estoura no aire violeta/ torres que se derruban/ Xerusalen Atenas Alexandría /Viena Londres/ irreais”.



Dime Marcial que lle gustaría volver e non atopar unha terra baldía. Dime que lle gustaría viaxar e non emigrar, que hai unha gran diferencia. Eu respóndolle que nós, na casa, ás veces tamén nos sentimos emigrantes. Tamén lle dou as gracias por traerme a Taraza imaxes do mundo de fóra. Un mundo que, en realidade, fala de moi dentro.



T.S. ELIOT: “A terra baldía” Introducción de María Fe González Fernández. Edición bilingüe de Armando Requeixo e María Fe González. Libros da Frouma, 1998


---------------

GALERÍA FOTOGRÁFICA

---------------








----------------