¿Quen me ten "Ganga"?

O préstamo dun libro conleva grandes incógnitas. Unha delas recae en saber que día será devolto. A outra, a máis aceda, reside en tentar lembrar con exactitude certos momentos da lectura sen a posibilidade de consultalo. A novela "Ganga" de Antón Lopo adormeceu no neboeiro desas dúbidas nun limbo psicotrópico e, tamén, un pouco asceta.

Deixei a novela "Ganga" de Antón Lopo (Xerais, 2001) e non sei a quen. Resúltame especialmente incómodo porque non consigo seguir o rastro do momento do préstamo nos labirintos da miña caprichosa memoria. E non paro de darlle voltas como unha buxaina febril que pasa sempre polos mesmos espellos e as mesmas calellas sen saída. Tiña moitas ganas de facer unhas reflexións sobre a fantástica novela de Lopo e o asunto este da perda acábame de convencer rotundamente.



Normalmente alguén que vai escribir sobre un libro que leu hai tempo teno a man para consultar aqueles nomes que se perderon no tráfico desbordado das cavilacións de cotío. Hai nomes propios que se esfuman cando un percorre mentalmente a cociña para saber cal carafio era o sexto producto que tiña que adquirir no supermercado e non consegue acordar. Hai outros, máis sutís, que se confunden nas lapelas doutros libros e outros que escapan na banda sonora dalgunha película. Foxen as tramas, os nomes encabezados por unha maiúscula, os espacios e máis os tempos. Escapan deixando atrás só o sabor doce ou salgado da súa lectura. A miña memoria é peor que a dos peixes, eses líquidos seres que a penas recordan uns segundos, e poucas veces consigo acertar cos nomes correctos á primeira. Sempre supuxo isto unha eiva dolorosa que, sen embargo, "Ganga" acaba de converter en case virtude.


"Ganga, es tan fermoso que os teus beizos queiman"



Permanece esta novela no limbo borroso das tardes secas de inverno nas que a devorei. A súa lectura a penas me durou horas dado o ritmo frenético e á vez pesaroso no que Ganga, o protagonista absoluto, imprime no texto. Recordo o seu itinerante percorrido polas rúas e pisos da Compostela nova e vella; o lecer pracenteiro e sanguinolento de Hío; a fermosa dependencia de Barcelona e o nirvana da descuberta na India.

Lembro todo con vaga nitidez e un interrogante constante sobre como aconteceron os feitos nesa ficción relatada con antepunto de adiccións e cabos soltos que se buscan. As minuciosas descricións das drogas que o protagonista engole compulsivamente fixéronme caer no saco roto das incógnitas: ¿inventaría o autor todo ese compendio de substancias alucinóxenas ou roubaríallo á imaxinación? Non cheguei a consultar os manuais de Escohotado e fiquei con esa curiosidade apuntada na lousa das débedas pendentes. Recordo tamén como o poeta se remexía no peito do Lopo narrador e xurdían da pel estirada e suorenta de Ganga frases que se convertían en versos, ou versos que se convertían en frases de anxos confusos: "Ganga es tan fermoso que os teus beizos queiman". Para min "Ganga" é este sentimento neboento de dúbidas provocadas por algo máis drástico aínda que a reviravolta dos psicotrópicos: a desmemoria. E se un libro se define pola pegada que deixa a súa lectura, "Ganga" é unha magnífica novela.



Somos propiedade das cousas



A cuestión de quen me ten o libro é outra. Nunca fun amante da propiedade. Posuír cousas é unha sorte de dependencia nas que a ambigüidade da pertenza xoga, ás veces, malas pasadas. Normalmente acábanos tendo en propiedade o que posuímos. O termo pertenza refírese habitualmente a unha propiedade marcada por un criterio económico: teño algo porque o pago. Pero esa palabra entendida como posesión no seu máis amplo sentido da palabra resulta unha escravitude amarga. Polos pensamentos que acaparan, as cousas son as nosas propietarias.



Sen embargo, e non tan contradictoriamente, gústanme libros que teño. Ó Principiño tamén lle gustaba ter en propiedade unha rosa porque así se preocupaba por ela. Para el, darlle de beber, protexela das raíces dos baobabs e mesmo poñerlle unha campá de cristal constituía unha maneira de amala. Tamén así me gustan os libros.



Por iso quero saber quen me ten "Ganga" e aproveito para dicirlle a esa persoa que mo recorde. Para calar este ruxerruxe da cabeza e saber se me estarei volvendo tola ou amnésica ou algo así. Non é necesario tampouco que mo devolva porque "Ganga" converteuse nesta sensación neboenta de adiccións e dependencias, nun fermoso e inquedo tránsito polos labirintos escorregadizos e psicotrópicos da lectura.