"A melancolía pode matar"

Melancolía: neboeiro que é atravesado pola lanza da mañá. Esta definición é só unha das posibles, tal vez a máis fermosa, dun concepto que se pode afrontar dende a perspectiva filosófica, psicolóxica ou literaria. Non vou ser eu quen entre en disquisicións enciclopédicas cando xa houbo cerebros máis lúcidos có meu que se perderon na súa natureza viscosa e húmida. Anxos Sumai e Camilo Franco anainaron, coma náufragos dunha batalla naval preexistente, na brétema do amencer de porqués. Como Virginia Woolf mergullou, incapaz de aturar as sacudidas na alma dunha onda que rompe ciclicamente. No fondo, todos ficamos atrapados por esa melancolía que pode matar. Ou non. Ás veces pode salvar.

Os derradeiros días do verán parécenme terriblemente melancólicos. Teño a sensación angustiante de que na fin dos baños no mar está tamén a fin da vida. E por iso estiro setembro ata a extenuación nunha tentativa absurda de prolongar o tempo dos corpos abrazados por mil dedas de auga salgada. O tempo das cóxegas do xabre nas plantas dos pés. O tempo do cheiro cálido que paira sobre o espello do sol. Agora paréceme incrible que teñan que pasar dez meses ata volver a soñar dixestións no bandullo do océano. Resúltame un letargo infernal. E sufro esa melancolía absurda do océano que me esmorece. Como as avelaíñas que pestanexan arredor das fontes de luz. Como as moscas que voan atordadas pola morte que lles anuncia o outono (sempre e cando alguén non as crionice antes).

“A sensación –dicía Virginia Woolf- de que a primeira hora da mañá é algo tan doce e calmo como o golpe dunha onda, unida ó presentimento case permanente de que algo horrible está sempre a piques de acontecer, ese vicio absurdo que é a melancolía”. En certa maneira tamén eu entendo a melancolía como “vicio absurdo” no sentido woolfiano, un luxo reservado a certas ánimas fóra de condicións, sociedades ou idades. Fóra do tempo.

Antes de que estas pingas grosas tocasen cos cotenos nos cristais e nos toldos do cerebro, xusto antes de que a friaxe nos fixese espertar pola noite e un pouquichiño antes de que os pexegos caesen da árbore empurrados polas candeas, chegou a melancolía. Era unha tarde de verán roubado ás isóbaras azuis e as ondas batían suavemente nun areal diminuto da ría de Aldán. Caía a tarde e os pés furaban no xabre nun intento de chegar ó cerne de todo. A auga estaba fría pero facíase imposible resistirse ó envite da derradeira caricia do ano e, aínda a risco de apañar unha pulmonía, abracei ese océano que ten como horizonte unha batea. E, velaí sen avisar, a melancolía. Virginia Woolf palpebrexaba en “The waves” (“As ondas”) nalgún recuncho da rochas. Nós eramos cinco, tal vez xa morrera Percival na India, e nas conversas protestaba o tempo fuxidío. Todos nós estiveramos no Londres neboento de Eliot.

As ondas de San Xián eran latas de scheweppes que se abrían encadeadas na barra dun bar.

Os monólogos dos seis personaxes de “The waves” constitúen un exercicio de estilística e vontade narrativa que se difuminan dificultosamente na intensidade sensitiva do relato. Sensacións na pel do corpo e da alma. A ilusión da infancia, o rastro dos logros nunca alcanzados, a dor dun camiño que se enche de silvas e o agoiro da morte como fin e como meta inescusable.

As avelaíñas guiaban o camiño cara ó faro (“To the lighthouse”), cara ó cerne do autobiográfico nunca agochado. Nunca renunciado.

Bernard, en “As ondas”, recolle palabras como contos: “Para que entendas, para darche a miña vida, teño que contarche un conto; e hai tantos e tantos contos: contos da infancia, contos da escola, amor, matrimonio, morte etc., e ningún deles é verdade. Pero, como nenos, contámonos contos, e para embelecelos construímos esas frases fermosas, floridas, ridículas. ¡Que farta estou de contos!, ¡que farta estou desas frases que descenden con fermosura e pousan os pés na terra! E tamén, que desconfianza me inspiran os pulcros argumentos biográficos que se anotan en cuartillas do papel de notas. Comezo a desexar algún personaxe elemental como o que utilizan os namorados, palabras soltas, palabras inarticuladas, como o arrastrar dos pés sobre as beirarrúas”.

Cando o océano que molla me abandonou ata a primavera, a melancolía quixo sorprenderme no Morrazo.

Por iso esta mañá, decidín mercar as flores por min mesma.

Rosa Aneiros [correo]