O trinta aniversario do meu primeiro amor
Estes días, o meu primeiro amor acaba de cumprir trinta aniños. Tres décadas de vida en galego nos que acompañou o camiño de centos de persoas, nenos e adultos, que se deixaron abraiar pola súa maxia infantil. O meu Principiño non medra, só cumpre anos. El segue a ser, dende que Carlos Casares mo presentou, ese neno tímido, esixente e melancólico que un día chegou ó noso planeta na procura dun amigo. Coma el, eu teño medo das raíces dos baobabs, atraveso o mundo na busca dun solpor e prefiro que me debuxen caixas porque non me gustan os años vellos e feos que pintan os adultos. Tamén eu prefiro crer.
Agardando as lagarteiras
11 / 11 / 2004
A editorial Galaxia vén de sacar unha nova edición de “O Principiño” de Antoine de Saint Exupéry, que fora traducido por Casares hai trinta anos. Esta entrega conta con debuxos e acuarelas do propio autor reproducidas en cor. Sen embargo, e aínda que o libro conta cunha calidade excepcional, teño que recoñecer que, para min, “O Principiño” é ese libro vello e enrugado; ese que pasou polas mans de todos os meus curmáns en Atios; ese que está subliñado, anotado e mil veces relido. Cadaquén ten as súas teimas e os seus ritos literarios. Creo que, se non lese cada capítulo de letra xigante da miña edición do 1983, non sabería atopar os significantes e significados. Os sentimentos que ano a ano fun sedimentando nas follas de papel e que constitúen, tanto coma as propias palabras, a esencia da viaxe do meu amigo polo deserto do Sahara.
Cando se ten a inmensa fortuna de sobrevoar o deserto, esas inmensas chairas de ouro arañadas polo siroco, unha entende por que Saint Exupéry escribiu esta pequena xoia literaria hai xa máis de cincuenta anos. O autor francés, piloto de aviación, traballou durante un tempo no norte de África. Alí vería a luz dura que fai doer a cabeza nas noites de plenilunio; as sombras efémeras dos camellos na estirada nada; os quilómetros de horizonte e nubes esqueléticas; o abrazo dos turbantes negros que bailan no cordal das dunas e ese saúdo marfil das haimas no medio e medio do universo. Sen iso non é posible “O Principiño”, alegoría da vida, do silencio e da amizade. Coma o seu propio personaxe, Saint Exupéry ficou abraiado pola beleza da area que arde e alí dixo adeus nun voo sen retorno. Coma Cantakuzeno, o piloto rumano do que nos falou Avilés de Taramancos e que se esnafrou en Zaragoza nunha filigrana mortal.
A caixa na que cabe outro planeta
Recoñezo que o Principiño é o meu primeiro e máis fiel amor literario, un dos únicos libros ós que volvo periodicamente na procura das súas mensaxes agochadas nas claves máis simples. Amo a rosa da gaiola de cristal, malia o seu egoísmo; as raíces de baobab que, tamén eu, arrinco para que non afoguen os meus ferrados; o rei; o borracho; o faroleiro, o home de negocios; o xeógrafo; o raposo tenro e mesmo, mesmiño, a serpe que mo levou. A vindeira vez que fale con el heille contar o da miña caixa, esa pola que eu tamén optei para que os adultos non me pintasen soños defectuosos. Nela gardo todas as cousas que o mundo non é capaz de me fornecer. Teño que darlle as gracias pola idea porque a miña caixa expándese cada día un pouquiño máis. Xa case cabe outro planeta nela.
Pero se por algo amo o Principiño é porque me aprendeu que podía ler na mesma lingua na que me falaban os meus pais. E, daquela, non era tan doado. Recoñezo que é unha débeda pola que sempre lle estarei agradecida a Casares, unha débeda pola que el xa non agardou, unha débeda que gardei para outro día e ese día foime demasiado tarde. Do seu agarimo polo neno das estrelas quédanos a súa colección de Principiños grandes pequenos ilustrados sosos franceses ingleses chinos grosos miúdos rusos asiáticos. É un bo legado para o futuro. Malia a súa fermosura, debo confesar que presenta unha eiva grande: en ningún deles o Principiño aparece tal e coma eu mo inventei. O meu Principiño ten o pelo crecho, a pel escura e ollos de acibeche. Viste roupas cedidas polas esmolas do mundo occidental e vive nun campamento de refuxiados no medio da Hamada, o deserto cuberto de alimentos de Cruz Vermella, pedras e vento imparable. Para min, o meu Principiño é un neno saharauí.
Como felicitación polo seu trinta aniversario (para el, que cumpre anos pero non medra), só me queda botar un bico ó vento e darlle as gracias por ter aparecido no meu planeta de estrelas e letras.
BIBLIOGRAFÍA:
Antoine de Saint Exupéry: "O Principiño". Editorial Galaxia. Traducción de Carlos Casares
Carlos Martínez Buján Pérez: “Cualquier ciudadano sabe a estas alturas que Nunca Máis es una plataforma ciudadana”
La Voz de Galicia
NUNCA MÁIS