RSS
CRÍTICA
Que é mellor, o libro ou a película?
» Escritor/a:
Fina Casalderrey
» Escritor/a:
Varios autores
» Ed. Galaxia,
» Ano: 2012
» Xénero: Narrativa
» Coleccion:
» Pax: 48
» ISBN: 978-84-9865-432-5
A carta que non dá chegado, a misiva do fillo que está na emigración, pelexando co destino e a sorte, e a nai que espera a chegada da carta que lle dará, ademais de novas, algo de esperanza. Invertendo o procedemento tradicional a partir da realización do filme, Fina Casalderrey elaborou posteriormente a adaptación literaria, unha ficción independente do guión, radicalmente literaria co fin de presentar ambos os dous resultados nunha publicación, o texto e máis o DVD. O resultado traduciuse nun libro de esmerada feitura, cunha proposta interesante e de calidade.
Isabel Soto. Vigo
Se hai unha escritora capaz de encher a literatura de emocións, é sen dúbida Fina Casalderrey, e isto é precisamente o que predomina na súa nova publicación para a Editorial Galaxia, o relato Dúas letras. Trátase dun libro certamente especial, pois acolle, ademais do texto literario da autora pontevedresa e do DVD coa curtametraxe homónima, outros textos de apoio: os de Eloy Varela, director do filme, e mais os de Víctor Freixanes e Francisco Castro, mentres que o DVD se completa coas correspondentes informacións sobre o proceso da rodaxe e entrevistas cos seus responsables e mais coa actriz protagonista.
Cómpre aclarar que, invertendo o procedemento tradicional (primeiro a literatura e despois a súa adaptación fílmica), e segundo se aclarou na presentación do volume, o proxecto naceu coa realización do filme, a partir do cal e por petición da editorial, Fina Casalderrey elaborou posteriormente, e tendo ben presente o relato en imaxes, a adaptación literaria, co fin de presentar ambos os dous resultados nunha publicación. Non se trata dun caso senlleiro nesta inversión do proceso, pero o resultado traduciuse nun libro de esmerada feitura, cunha proposta interesante e de calidade. As dúas achegas, malia a súa brevidade e a súa modesta concepción, demostran como é posible crear con sinxelos vimbios produtos de alto valor artístico, alén de proporcionar unha posible resposta a esa eterna pregunta: que é mellor, o libro ou a película? Se algo fica claro, unha vez máis, é que se trata de dúas linguaxes con lecturas e concrecións diferentes.
Con respecto ao relato que ocupa as primeiras páxinas, e a pesar de que a autora manifestou nesa mesma presentación a que aludiamos que á hora de trasladar o seu guión ao formato da literatura non quixo cometer o que definiu como unha especie de traizón ao que alí se contaba e ben se vía coa linguaxe e os códigos da cinematografía, o resultado, inevitablemente, é algo máis que a mera reprodución da curtametraxe e non se trata en ningún caso dun guión. De aí que a editorial o promocionase no seu blog coa frase “Galaxia prepara a publicación da película e o guión da fita gañadora”, mentres que en posteriores entradas se refira xa ao texto literario da escritora que acompaña a película.
É obvio que se trata da mesma historia, con idéntica trama argumental, mais Fina Casalderrey demostra ás claras que é escritora e crea unha ficción independente do guión, radicalmente literaria grazas ao engadido dunha boa gama de recursos despregados dunha prosa de trazos poéticos e nunha linguaxe rica en matices, requintada en imaxes e metáforas, ateigada de pinceladas plásticas, recendos e descricións precisas, entre outros aspectos. Partindo deste engado, o volume permite pois unha utilización, sexa pracenteira, sexa “didáctica”, accesible a calquera tipo de público, para se achegar ás múltiples rendibilidades que pode ofrecer a literatura comparada no apartado centrado no cine e a literatura.
A acción elixe como cronotopo o contorno rural da posguerra española, decantándose por tirar rendemento dun asunto de tan fondas repercusións na historia do noso país como a emigración, pero abordándoo desde o punto de vista do contexto cotián e familiar e as súas repercusións na intimidade actancial. Neste sentido, o eixe estrutural básico son as emocións e vivencias nun tempo e nun espazo concretos que se articulan fundamentalmente arredor da personaxe central, a nai que agarda a chegada das cartas e que constitúe o puntal de todo o texto.
O discurso parte dunha atractiva e plástica descrición desta muller que axiña dá paso aos acontecementos. Definida como unha “pantasma negra” que mesmo escorrenta un gato coa súa presenza, Áurea ascende (compárese co filme) a empinada costa cun balde de zinc cheo de auga, nun campo semántico que incide no vello, tanto do marco que a arrodea coma tamén da súa canseira, física, pero sobre todo emocional, unha fonda ferida, pois as cartas procedentes de Bos Aires que de cando en vez chegan á pequena aldea, deixaron de facelo hai tempo.
Como en todo relato, a instancia do narrador é fundamental para acadar unha axeitada construción do sentido e da montaxe das unidades sintácticas –aquí en clara débeda coas escenas cinematográficas–, e neste caso a posición heterodiexética outórgalle unha gran liberdade para mediar con eficacia no espazo-tempo representados, e a omnisciencia narrativa favorece o abandono da linealidade no momento preciso para introducir feitos do pasado esenciais para completar os perfís dos personaxes, os seus pensamentos, as súas rutinas e os detalles indispensables que sustentan a narración, para delimitar a seguir a anécdota concreta. Áurea predica a doután contra o fillo, sen coutar a súa desolación nin o seu xenio nin o seu anoxo, no que semella o ditado da carta que a mestra escribente se encarga de trasladar ao papel. Mais o relato muda as nosas expectativas como lectores ao acceder a un resultado que é imposible que non conmova, e por isto, e para non restar nada do pracer a quen se achegue ao texto, aquí cómpre deixalo.
Non son en absoluto menores os papeis que desempeñan a mestra solteira de Casaldourado, dona Consuelo, o carteiro que baliza o decorrer dos días de espera infrutuosa, nin a veciña inoportuna, laretas e retranqueira, todos eles definidos con trazos esenciais que aínda así os converten en personaxes en absoluto planos, definitorios dun mundo que ilustra a vida na aldea, a emigración e a existencia real das viúvas de vivos e as dos mortos.
E cómpre tampouco non esquecer elementos como as referencias á guerra civil, á educación das mulleres (privadas da posibilidade de aprenderen a ler e a escribir), a introdución do humor e a retranca, a plasmación da diglosia e a fala popular ou a importancia dos soños, das ilusións e da memoria. Todo, até o máis mínimo detalle, achega valor a este produto, como tamén o fan as contribucións de Eloy Varela, a “Autobiografía das emocións” da propia Fina Casalderrey, e os complementos de Víctor F. Freixanes sobre a emigración galega a América e de Francisco Castro sobre a correspondencia entre as dúas beiras atlánticas. E despois (ou antes, ao gusto), aínda queda o pracer de gozar da película e do talento demostrado pola súa primeira actriz, unha auténtica revelación do cinema galego –tres premios no Festival de Cine de Cans: o do público e o dos veciños da localidade á mellor curtametraxe de ficción e o do xurado á mellor interpretación feminina; premio do público no Festival de Cine de Bueu e no Primavera de Vigo.
Cando algo é bo e está feito desde a honestidade, non deberiamos calar, senón máis ben correr a mercalo, recomendalo, agasallalo... Pois iso: que corra a voz!
10 / 7 / 2012
Isabel Soto. Vigo
Se hai unha escritora capaz de encher a literatura de emocións, é sen dúbida Fina Casalderrey, e isto é precisamente o que predomina na súa nova publicación para a Editorial Galaxia, o relato Dúas letras. Trátase dun libro certamente especial, pois acolle, ademais do texto literario da autora pontevedresa e do DVD coa curtametraxe homónima, outros textos de apoio: os de Eloy Varela, director do filme, e mais os de Víctor Freixanes e Francisco Castro, mentres que o DVD se completa coas correspondentes informacións sobre o proceso da rodaxe e entrevistas cos seus responsables e mais coa actriz protagonista.
Cómpre aclarar que, invertendo o procedemento tradicional (primeiro a literatura e despois a súa adaptación fílmica), e segundo se aclarou na presentación do volume, o proxecto naceu coa realización do filme, a partir do cal e por petición da editorial, Fina Casalderrey elaborou posteriormente, e tendo ben presente o relato en imaxes, a adaptación literaria, co fin de presentar ambos os dous resultados nunha publicación. Non se trata dun caso senlleiro nesta inversión do proceso, pero o resultado traduciuse nun libro de esmerada feitura, cunha proposta interesante e de calidade. As dúas achegas, malia a súa brevidade e a súa modesta concepción, demostran como é posible crear con sinxelos vimbios produtos de alto valor artístico, alén de proporcionar unha posible resposta a esa eterna pregunta: que é mellor, o libro ou a película? Se algo fica claro, unha vez máis, é que se trata de dúas linguaxes con lecturas e concrecións diferentes.
Con respecto ao relato que ocupa as primeiras páxinas, e a pesar de que a autora manifestou nesa mesma presentación a que aludiamos que á hora de trasladar o seu guión ao formato da literatura non quixo cometer o que definiu como unha especie de traizón ao que alí se contaba e ben se vía coa linguaxe e os códigos da cinematografía, o resultado, inevitablemente, é algo máis que a mera reprodución da curtametraxe e non se trata en ningún caso dun guión. De aí que a editorial o promocionase no seu blog coa frase “Galaxia prepara a publicación da película e o guión da fita gañadora”, mentres que en posteriores entradas se refira xa ao texto literario da escritora que acompaña a película.
É obvio que se trata da mesma historia, con idéntica trama argumental, mais Fina Casalderrey demostra ás claras que é escritora e crea unha ficción independente do guión, radicalmente literaria grazas ao engadido dunha boa gama de recursos despregados dunha prosa de trazos poéticos e nunha linguaxe rica en matices, requintada en imaxes e metáforas, ateigada de pinceladas plásticas, recendos e descricións precisas, entre outros aspectos. Partindo deste engado, o volume permite pois unha utilización, sexa pracenteira, sexa “didáctica”, accesible a calquera tipo de público, para se achegar ás múltiples rendibilidades que pode ofrecer a literatura comparada no apartado centrado no cine e a literatura.
A acción elixe como cronotopo o contorno rural da posguerra española, decantándose por tirar rendemento dun asunto de tan fondas repercusións na historia do noso país como a emigración, pero abordándoo desde o punto de vista do contexto cotián e familiar e as súas repercusións na intimidade actancial. Neste sentido, o eixe estrutural básico son as emocións e vivencias nun tempo e nun espazo concretos que se articulan fundamentalmente arredor da personaxe central, a nai que agarda a chegada das cartas e que constitúe o puntal de todo o texto.
O discurso parte dunha atractiva e plástica descrición desta muller que axiña dá paso aos acontecementos. Definida como unha “pantasma negra” que mesmo escorrenta un gato coa súa presenza, Áurea ascende (compárese co filme) a empinada costa cun balde de zinc cheo de auga, nun campo semántico que incide no vello, tanto do marco que a arrodea coma tamén da súa canseira, física, pero sobre todo emocional, unha fonda ferida, pois as cartas procedentes de Bos Aires que de cando en vez chegan á pequena aldea, deixaron de facelo hai tempo.
Como en todo relato, a instancia do narrador é fundamental para acadar unha axeitada construción do sentido e da montaxe das unidades sintácticas –aquí en clara débeda coas escenas cinematográficas–, e neste caso a posición heterodiexética outórgalle unha gran liberdade para mediar con eficacia no espazo-tempo representados, e a omnisciencia narrativa favorece o abandono da linealidade no momento preciso para introducir feitos do pasado esenciais para completar os perfís dos personaxes, os seus pensamentos, as súas rutinas e os detalles indispensables que sustentan a narración, para delimitar a seguir a anécdota concreta. Áurea predica a doután contra o fillo, sen coutar a súa desolación nin o seu xenio nin o seu anoxo, no que semella o ditado da carta que a mestra escribente se encarga de trasladar ao papel. Mais o relato muda as nosas expectativas como lectores ao acceder a un resultado que é imposible que non conmova, e por isto, e para non restar nada do pracer a quen se achegue ao texto, aquí cómpre deixalo.
Non son en absoluto menores os papeis que desempeñan a mestra solteira de Casaldourado, dona Consuelo, o carteiro que baliza o decorrer dos días de espera infrutuosa, nin a veciña inoportuna, laretas e retranqueira, todos eles definidos con trazos esenciais que aínda así os converten en personaxes en absoluto planos, definitorios dun mundo que ilustra a vida na aldea, a emigración e a existencia real das viúvas de vivos e as dos mortos.
E cómpre tampouco non esquecer elementos como as referencias á guerra civil, á educación das mulleres (privadas da posibilidade de aprenderen a ler e a escribir), a introdución do humor e a retranca, a plasmación da diglosia e a fala popular ou a importancia dos soños, das ilusións e da memoria. Todo, até o máis mínimo detalle, achega valor a este produto, como tamén o fan as contribucións de Eloy Varela, a “Autobiografía das emocións” da propia Fina Casalderrey, e os complementos de Víctor F. Freixanes sobre a emigración galega a América e de Francisco Castro sobre a correspondencia entre as dúas beiras atlánticas. E despois (ou antes, ao gusto), aínda queda o pracer de gozar da película e do talento demostrado pola súa primeira actriz, unha auténtica revelación do cinema galego –tres premios no Festival de Cine de Cans: o do público e o dos veciños da localidade á mellor curtametraxe de ficción e o do xurado á mellor interpretación feminina; premio do público no Festival de Cine de Bueu e no Primavera de Vigo.
Cando algo é bo e está feito desde a honestidade, non deberiamos calar, senón máis ben correr a mercalo, recomendalo, agasallalo... Pois iso: que corra a voz!
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal