RSS
CRÍTICA
O único certo é a incerteza, amigo
» Escritor/a:
Carlos G. Reigosa
» Ed. Galaxia,
» Ano: 2010
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Literaria
» Pax: 224
» ISBN: 978-84-9865-268-0
Carlos G. Reigosa marca outro fito nas letras galegas: facer que a Santa Compaña fale en primeira persoa, que sinta e que padeza. O detective Nivardo Castro e o xornalista Carlos Conde son testemuñas abraiadas dunha pescuda apaixonante e misteriosa. A lenda comeza onde as pegadas rematan, ou incluso antes.
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra.
Crime en Compostela (1984) foi no seu momento un fito literario por merecer o primeiro Premio Xerais, e por obtelo ademais sendo unha novela negra. Carlos G. Reigosa abría así un camiño para este xénero, inexistente na literatura galega e que hoxe goza dunha demanda saudable no noso ámbito. Na súa última novela policíaca, o detective Nivardo Castro e o xornalista Carlos Conde terán que compartir protagonismo cun elemento moi particular: a Santa Compaña. E a investigación dos personaxes e a aparición deste mito cobrarán corpo nunha paisaxe que xoga a súa parte na trama, a paisaxe da Terra Chá e a Mariña lucense.
Cando aparece o corpo dunha muller, asasinada na súa propia casa, ninguén imaxina aínda o rumbo que tomarán as cousas. A desaparición do seu home é que a fai xurdir os rumores: todo o sangue do corpo do marido na entrada da casa e ningún indicio, marca ou pegada que permita intuír qué foi del. Xoán e Melba pensaran sempre que “un pobo sen mitos non ten identidade nin merece sobrevivir” (16). Así que, ao mesmo tempo que se inicia a investigación policial, na que non faltan pegadas dos asasinos pero si algo identificativo que permita chegar a eles, as xentes comezan a argallar as súas propias explicacións e din que o marido da morta non morreu, senón que porta a cruz da Compaña ata que a violación da muller sexa vingada.
A investigación tórnase entón unha carreira contrarreloxo entre o natural e o sobrenatural, e o relato aliméntase a partes iguais dos elementos da novela negra e da forza da tradición mítica que tantas obras legou á literatura galega. Pensamos en libros recentes coma Aire negro de Agustín Fernández Paz, ou Vestio, de Xosé Miranda, pero tamén en textos clásicos. A referencia a Cunqueiro é tan inescusable que mesmo se cita textualmente: “O cabo escoitáralle en Mondoñedo a un escritor chamado Álvaro Cunqueiro que a néboa pintáraa un inglés chamado Turner e que logo lla roubara un deus, que a espallou por todo o mundo… ¿Verdade ou mentira? ¿Quen o sabía?” (79). Nas últimas preguntas desa cita resúmese a conclusión absoluta da novela, hai cousas que nin se poden probar, nin desmentir, que simplemente se poden crer ou non.
O elemento máis resaltable do libro é sen dúbida a súa achega ao mundo mítico que rodea a Santa Compaña e as crenzas populares arredor dela, todo o demais é, para ben e para mal, un envoltorio desa grande aposta polo mito. Para darlle cor á novela hai tamén historias entrecruzadas doutros casos que as xentes contan sobre a Compaña, explicacións toponímicas e descricións da paisaxe. As condicións meteorolóxicas dese espazo serán de feito determinantes no desenvolvemento e no final da trama. A lectora sentíase por veces diante dunha exposición fotográfica de instantáneas da Terra Cha e a Mariña narrada por un pintor versado na tradición contística galega. Por outra banda, concorren elementos que achegan verosimilitude aos feitos: o papel principal dos rumores da xente e a descrición das festas da comarca e do comportamento da xente moza. Todo o que se conta resulta completamente crible e por iso gaña en forza o relato sobre a Compaña, do mesmo xeito que nunca debe menosprezarse o feito de que as historias que se contan e funcionan como reais acaban sendo reais polas súas consecuencias. Ese razoamento, levado ao límite, converte a Santa Compaña en algo real e palpable por canto que as súas consecuencias o son. Gaña así forza a advertencia que un veciño lle lanza ao cabo Orestes Barros: “As ánimas non poden facer nin o ben nin o mal. Non teñen corpo. E tampouco llo poden ordenar á persoa viva que as encabeza e que camiña sometida á súa vontade. Elas só teñen o poder que non poden evitar: o pavor que a súa presenza lles causa ós vivos. Ese medo e non elas, é o que actúa” (77).
Carlos G. Reigosa marca outro fito nas letras galegas: facer que a Santa Compaña fale en primeira persoa, que sinta e que padeza, e que os demais personaxes, seres humanos convencionais e ben definidos na novela, non sexan nada máis que espectadores do que acontece. Retomamos un dos paratextos que abren a novela, os versos de Rosalía que din “Teño medo dunha cousa / que vive e que non se ve”. Esa cousa é a lenda. E a lenda comeza onde as pegadas rematan, ou incluso antes.
30 / 8 / 2010
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra.
Crime en Compostela (1984) foi no seu momento un fito literario por merecer o primeiro Premio Xerais, e por obtelo ademais sendo unha novela negra. Carlos G. Reigosa abría así un camiño para este xénero, inexistente na literatura galega e que hoxe goza dunha demanda saudable no noso ámbito. Na súa última novela policíaca, o detective Nivardo Castro e o xornalista Carlos Conde terán que compartir protagonismo cun elemento moi particular: a Santa Compaña. E a investigación dos personaxes e a aparición deste mito cobrarán corpo nunha paisaxe que xoga a súa parte na trama, a paisaxe da Terra Chá e a Mariña lucense.
Cando aparece o corpo dunha muller, asasinada na súa propia casa, ninguén imaxina aínda o rumbo que tomarán as cousas. A desaparición do seu home é que a fai xurdir os rumores: todo o sangue do corpo do marido na entrada da casa e ningún indicio, marca ou pegada que permita intuír qué foi del. Xoán e Melba pensaran sempre que “un pobo sen mitos non ten identidade nin merece sobrevivir” (16). Así que, ao mesmo tempo que se inicia a investigación policial, na que non faltan pegadas dos asasinos pero si algo identificativo que permita chegar a eles, as xentes comezan a argallar as súas propias explicacións e din que o marido da morta non morreu, senón que porta a cruz da Compaña ata que a violación da muller sexa vingada.
A investigación tórnase entón unha carreira contrarreloxo entre o natural e o sobrenatural, e o relato aliméntase a partes iguais dos elementos da novela negra e da forza da tradición mítica que tantas obras legou á literatura galega. Pensamos en libros recentes coma Aire negro de Agustín Fernández Paz, ou Vestio, de Xosé Miranda, pero tamén en textos clásicos. A referencia a Cunqueiro é tan inescusable que mesmo se cita textualmente: “O cabo escoitáralle en Mondoñedo a un escritor chamado Álvaro Cunqueiro que a néboa pintáraa un inglés chamado Turner e que logo lla roubara un deus, que a espallou por todo o mundo… ¿Verdade ou mentira? ¿Quen o sabía?” (79). Nas últimas preguntas desa cita resúmese a conclusión absoluta da novela, hai cousas que nin se poden probar, nin desmentir, que simplemente se poden crer ou non.
O elemento máis resaltable do libro é sen dúbida a súa achega ao mundo mítico que rodea a Santa Compaña e as crenzas populares arredor dela, todo o demais é, para ben e para mal, un envoltorio desa grande aposta polo mito. Para darlle cor á novela hai tamén historias entrecruzadas doutros casos que as xentes contan sobre a Compaña, explicacións toponímicas e descricións da paisaxe. As condicións meteorolóxicas dese espazo serán de feito determinantes no desenvolvemento e no final da trama. A lectora sentíase por veces diante dunha exposición fotográfica de instantáneas da Terra Cha e a Mariña narrada por un pintor versado na tradición contística galega. Por outra banda, concorren elementos que achegan verosimilitude aos feitos: o papel principal dos rumores da xente e a descrición das festas da comarca e do comportamento da xente moza. Todo o que se conta resulta completamente crible e por iso gaña en forza o relato sobre a Compaña, do mesmo xeito que nunca debe menosprezarse o feito de que as historias que se contan e funcionan como reais acaban sendo reais polas súas consecuencias. Ese razoamento, levado ao límite, converte a Santa Compaña en algo real e palpable por canto que as súas consecuencias o son. Gaña así forza a advertencia que un veciño lle lanza ao cabo Orestes Barros: “As ánimas non poden facer nin o ben nin o mal. Non teñen corpo. E tampouco llo poden ordenar á persoa viva que as encabeza e que camiña sometida á súa vontade. Elas só teñen o poder que non poden evitar: o pavor que a súa presenza lles causa ós vivos. Ese medo e non elas, é o que actúa” (77).
Carlos G. Reigosa marca outro fito nas letras galegas: facer que a Santa Compaña fale en primeira persoa, que sinta e que padeza, e que os demais personaxes, seres humanos convencionais e ben definidos na novela, non sexan nada máis que espectadores do que acontece. Retomamos un dos paratextos que abren a novela, os versos de Rosalía que din “Teño medo dunha cousa / que vive e que non se ve”. Esa cousa é a lenda. E a lenda comeza onde as pegadas rematan, ou incluso antes.
CRÍTICAS POR XÉNERO
Máis críticas de
Narrativa
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal