A primeira novela deste autor supón a chegada ao mundo da literatura negra dun detective que ven para quedarse, Horacio Dopico, que ten nos ambientes máis escuros o seu hábitat natural. Unha obra de xénero divertida, aceda e ben escrita que María Liñeira non dubida en recomendar.
17 / 8 / 2004
María Liñeira. Santiago Horacio Dopico detective acaba de entrar pola porta grande na literatura galega. E polo que pareceu chegou para quedar. O seu creador Diego Ameixeiras (Lausanne, 1976), xornalista e guionista de oficio, estréase no mundo da literatura coa súa primeira novela e a primeira parte das aventuras deste detective ourensán. “Baixo mínimos” é unha novela negra adobiada cos ingredientes básicos: cadáveres a esgalla, mulleres inquietantes, polis corruptos, mafias e sobre todo moitas, moitas drogas e máis alcol aínda. Que máis agardaban? Se é certo que unha novela funciona cando o horizonte de expectativas do lector coincide co produto, “Baixo mínimos” vai dar moito que falar.
“Pan, Terra e Liberdade (e café e tabaco)”
“Todo comezou cun fermoso cadáver que non era o meu”, así enceta a narrativa o protagonista, pero a historia non llela vou contar, queden descansados. O que si lles podo dicir é que Horacio Dopico é un home botadiño a perder que traballa quitándolle as castañas do lume aos da Consellería de Interior. Desta volta ten que averiguar quen matou ao avogado Andrés Seivane e para iso terá que visitar os baixos fondos de Auria e aos membros do Grupo Independentista Armado. As situacións son tópicas e as personaxes estereotipos, é claro, é narrativa de xénero. Pero o estilo, e sobre todo a retranca son moi persoais. Estamos fartos de mundos dicotómicos e das Grandes Narrativas, xa chegamos ao punto dos movementos ridiculistas. Que xoia ese bar chamado Tytadine ou os nomes dos Comandos... Viva a loita armada a ton de charanga! e Auria ceive e socialista!
Das mulleres coas propiedades da luz
Pero unha novela negra sería menos sen mulleres inquietantes “coas propiedades da luz”. Este é o punto de contrapeso a tanta retranca, desencanto e escatoloxía. O apuntamento tenro e lírico, pero sen caer en merengadas. Non lles podo describir a Marina, nin a Iris, nin a Malena, a do dragón, nin á dos peitos de bergamota e moitísimo menos a Helena. O único que boto en falta é unha escena de sexo explícito (mea culpa). Paréceme que lle facía falla á novela, á historia. Ameixeiras promete ter o punto xusto de lingua e estilo para facelo. Quizais na segunda entrega.
“Falar galego, etc”
Haberá quen nos poida poñer nun compromiso: se está é unha novela negra típica e tópica por que habíamos de lela? Ben, non me chegan os caracteres para enumerar os motivos só vou dar un: a lingua. Ameixeiras achéganos a un futuro lingüístico, o da perfecta distinción entre rexistros e niveis. “Baixo mínimos” deixa no padal unha sensación de lingua correcta, normativa se queren, pero mamada da propia teta. Se é verdade que a xente fala así nas rúas de Ourense habería que organizar unhas xornadas de inmersión lingüística. A corrección vén dada da man dunha riqueza e enxebreza fraseolóxica e sobre todo léxica abourante. Non lles exemplifico co campo semántico estrela, o do sexo, porque como dirían Les Luthiers “quedaría feo”. Que saiban, iso si, que nunca tantos sinónimos de partes xenitais, mesmo femininas, viron xuntos.
“Non todo vai ser etnografía!”
Hai un par de décadas asistimos ao nacemento por inseminación artificial dos xéneros populares ou paraliteratura. Vimos publicadas as nosas primeiras novelas negras, eróticas ou de vaqueiros, e xa podíamos dicir aquilo de “habelas hainas”. Pero “Non todo vai ser etnografía!”, se o CD Ourense quere subir a Segunda División, nós reclamamos unha literatura, ou subliteratura ou o que sexa, de cualidade. Nesa foliada todos limos de todo e comprobamos que aproveitar aproveitaba ben pouco. Así que me alegra moito a publicación de Baixo mínimos, unha novela negra divertida, aceda, ben escrita e que lle recomendarías de maneira entusiasta a calquera, mesmo, ou sobre todo, a un adolescente malote.