RSS
CRÍTICA
Cantiga do retorno
» Escritor/a:
Xesús Fraga
» Ed. Galaxia,
» Ano: 2020
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Literaria
» Pax: 368
» ISBN: 978-84-9151-448-0
Nótaselle a Xesús Fraga o dominio da lingua fluída e a ilusión por contar a saga familiar. Respírase en cada parágrafo orgullo de nación, de formar parte dun clan, de ser o voceiro da súa estirpe, o corifeo que refire a historia, tantas veces dramática, da súa familia. Faino con respecto e unha admiración por todos eles, mesmo os que un día foron e non regresaron (ou regresaron cando non eran senón pantasmas de si propios), daqueles nos que primou se cadra a vergonza de retornar sen fortuna que a responsabilidade verbo das súas fillas.
Xavier Queipo, Xaneiro 2021
Xesús Fraga usa unha prosa limpa de artificio, directa, que ten como albo o corazón de quen le esta historia. Consegue inserir palabras ou frases en inglés de xeito tan medido que dá idea inmediata do dominio das súas dúas linguas de amor: o galego e o inglés, que son as súas patrias tamén, unha de nación, pois naceu en Londres e pasou parte da nenez comunicándose coa nai nesa lingua para el propia, a outra de adopción, pois foi educado en castelán, como tantos de nós, humillados na escola para facer de nós cidadáns domesticados. Unha nenez que, nas súas palabras: "de tan remota pode semellar máis soñada que vivida".
Resultará doado de entender para aqueles que viviron experiencias semellantes, no Reino Unido da Gran Bretaña, por descontado, mais tamén para aqueles que viviran (ía dicir sufriran, mais sería inxusto nalgúns casos cos países de acollida) na emigración nos seus anos de nenez e mocidade e retornaran ao país de orixe cando retornaran os seus pais.
A novela -unha saga familiar- está ambientada no século pasado, comezando nos anos setenta e inicios da década dos oitenta (Xesús naceu en londres en 1971) e aínda que hai referencias a outras épocas e outros lugares esta é, se cadra, por se tratar da nenez do autor, a que máis me interesou. Hai, así e todo, outras zonas de narración e conflito, nas que se elabora un continuo narrativo moi interesante, que chega até ben entrado o século XXI, onde a narración remata por virar nunha psicanálise do conflito vivido, deses ires e vires do eu, que se sinte extraviado, á valga da vida, levado polas ondas que outros marcaran nos periplos de ida e volta, de regreso, de regreso sempre, até que dá a sensación de que o narrador só está verdadeiramente na casa cando vai dun lugar a outro, dunha patria de nación a outra de adopción e viceversa.
A emigración, xa saben, é un fenómeno diverso dependendo do espazo e do tempo no que esta se producira. Non foi o mesmo nos inicios do século XX, a época das maletas de madeira e as viaxes transatlánticas, que a que tiña como destino a Europa dos anos sesenta e setenta, ou as que agora se producen. Esta que se conta corresponde ao segundo tipo, o da aventura cos postos de traballo acordados de antemán (non todos eles, mais a maioría), que daban para comezar a vivir até non estar aínda integrados (na medida do posíbel) na sociedade de acollida. Pouco que ver coa emigración de agora, onde estamos conectados a diario e o emigrado non funciona tanto como un provedor de recursos para os que fican no país, senón como alguén que xa non supón unha carga e que se desenvolve por si mesmo.
A técnica narrativa utilizada, con idas e vidas, constitúe senón unha innovación si unha novidade contra a idea de relatar as sagas familiares de xeito diacrónico, como se a vida e sobre todo a memoria foran fenómenos unidireccionais, que só se poden contar de xeito lineal, cando a realidade e sobre todo a (auto)ficción queren e precisan de visións distintas en varios planos espazo temporais. Daquela, un acerto narrativo.
Gustoume a selección fotográfica, que ten un papel evocador, que chama pola memoria, a de Xesús Fraga, por descontado, mais tamén a de aqueles que de seguro teñen nas súas casas expostas ou gardadas en caixas de tabacos, fotos moi semellantes ás que el presenta trufando o texto, que serven de guía para a re-lectura, para atopar con maior facilidade aqueles parágrafos ou situacións as que quixeramos retornar unha e outra vez.
E logo está a música que agroma por todas partes, que nos devolve a aquel Londres da última década do século XX, cando aínda era o embigo musical do mundo (hoxe, o embigo do mundo na música e nas artes, na literatura e na ciencia está na rede, por descontado), o lugar a onde acudían e acudiamos tantos e tantos adolescentes e maduros novos para cargar a equipaxe de discos, de libros, de concertos, de visitas a museos, de paseos e experiencias.
Eses paseos rememorados por alguén que ten o mapa na memoria, que sabe a pé feito onde fican Warwick Street, Cornwall Gardens ou Hartopp Point sen ter que facer uso dunha guía ou da consulta aos mapas que na rede informan das veas do labirinto, pois coñece á perfección a psicoxeografía de Londres, ou cando menos do seu Londres. Porque Xesús Fraga é de Londres e soña en inglés aínda que mudara de patria cando aínda neno, pois non chegou a irse nunca e regresou coma quen regresa a casa matriz logo dunha vacación ou dunha viaxe.
En toda a novela está esa tensión da dupla saudade, pois non ten unha patria senón dúas se á patria xeográfica un se refire, e lingüística, e indo máis alá aínda unha infancia dividida en dúas patrias tamén, pois tivo nenez partillada entre Londres e Betanzos e ás veces non se sabe moi ben canto hai nel de Xesús e canto de Tony.
Xa o fun dicindo, unha saga familiar ben contada, con pouso de epopea e con sinxeleza de historia do cotián. Nótase que para chegar á versión definitiva houbo anos de traballo, de entrar e saír, de consultar aos amigos, de revisar cartas, fotos e memorias. Na fin unha psicanálise/autoanálese ben contada do que un día deixou unha nenez soñada e un paraíso perdido, e agora cando retorna - antídoto contra a morriña- compórtase como o Tony que foi e lle chamaron e deixa de ser de aquí para ser de alá e sentirse libre nas dúas patrias do corazón.
4 / 3 / 2021
Xavier Queipo, Xaneiro 2021
Xesús Fraga usa unha prosa limpa de artificio, directa, que ten como albo o corazón de quen le esta historia. Consegue inserir palabras ou frases en inglés de xeito tan medido que dá idea inmediata do dominio das súas dúas linguas de amor: o galego e o inglés, que son as súas patrias tamén, unha de nación, pois naceu en Londres e pasou parte da nenez comunicándose coa nai nesa lingua para el propia, a outra de adopción, pois foi educado en castelán, como tantos de nós, humillados na escola para facer de nós cidadáns domesticados. Unha nenez que, nas súas palabras: "de tan remota pode semellar máis soñada que vivida".
Resultará doado de entender para aqueles que viviron experiencias semellantes, no Reino Unido da Gran Bretaña, por descontado, mais tamén para aqueles que viviran (ía dicir sufriran, mais sería inxusto nalgúns casos cos países de acollida) na emigración nos seus anos de nenez e mocidade e retornaran ao país de orixe cando retornaran os seus pais.
A novela -unha saga familiar- está ambientada no século pasado, comezando nos anos setenta e inicios da década dos oitenta (Xesús naceu en londres en 1971) e aínda que hai referencias a outras épocas e outros lugares esta é, se cadra, por se tratar da nenez do autor, a que máis me interesou. Hai, así e todo, outras zonas de narración e conflito, nas que se elabora un continuo narrativo moi interesante, que chega até ben entrado o século XXI, onde a narración remata por virar nunha psicanálise do conflito vivido, deses ires e vires do eu, que se sinte extraviado, á valga da vida, levado polas ondas que outros marcaran nos periplos de ida e volta, de regreso, de regreso sempre, até que dá a sensación de que o narrador só está verdadeiramente na casa cando vai dun lugar a outro, dunha patria de nación a outra de adopción e viceversa.
A emigración, xa saben, é un fenómeno diverso dependendo do espazo e do tempo no que esta se producira. Non foi o mesmo nos inicios do século XX, a época das maletas de madeira e as viaxes transatlánticas, que a que tiña como destino a Europa dos anos sesenta e setenta, ou as que agora se producen. Esta que se conta corresponde ao segundo tipo, o da aventura cos postos de traballo acordados de antemán (non todos eles, mais a maioría), que daban para comezar a vivir até non estar aínda integrados (na medida do posíbel) na sociedade de acollida. Pouco que ver coa emigración de agora, onde estamos conectados a diario e o emigrado non funciona tanto como un provedor de recursos para os que fican no país, senón como alguén que xa non supón unha carga e que se desenvolve por si mesmo.
A técnica narrativa utilizada, con idas e vidas, constitúe senón unha innovación si unha novidade contra a idea de relatar as sagas familiares de xeito diacrónico, como se a vida e sobre todo a memoria foran fenómenos unidireccionais, que só se poden contar de xeito lineal, cando a realidade e sobre todo a (auto)ficción queren e precisan de visións distintas en varios planos espazo temporais. Daquela, un acerto narrativo.
Gustoume a selección fotográfica, que ten un papel evocador, que chama pola memoria, a de Xesús Fraga, por descontado, mais tamén a de aqueles que de seguro teñen nas súas casas expostas ou gardadas en caixas de tabacos, fotos moi semellantes ás que el presenta trufando o texto, que serven de guía para a re-lectura, para atopar con maior facilidade aqueles parágrafos ou situacións as que quixeramos retornar unha e outra vez.
E logo está a música que agroma por todas partes, que nos devolve a aquel Londres da última década do século XX, cando aínda era o embigo musical do mundo (hoxe, o embigo do mundo na música e nas artes, na literatura e na ciencia está na rede, por descontado), o lugar a onde acudían e acudiamos tantos e tantos adolescentes e maduros novos para cargar a equipaxe de discos, de libros, de concertos, de visitas a museos, de paseos e experiencias.
Eses paseos rememorados por alguén que ten o mapa na memoria, que sabe a pé feito onde fican Warwick Street, Cornwall Gardens ou Hartopp Point sen ter que facer uso dunha guía ou da consulta aos mapas que na rede informan das veas do labirinto, pois coñece á perfección a psicoxeografía de Londres, ou cando menos do seu Londres. Porque Xesús Fraga é de Londres e soña en inglés aínda que mudara de patria cando aínda neno, pois non chegou a irse nunca e regresou coma quen regresa a casa matriz logo dunha vacación ou dunha viaxe.
En toda a novela está esa tensión da dupla saudade, pois non ten unha patria senón dúas se á patria xeográfica un se refire, e lingüística, e indo máis alá aínda unha infancia dividida en dúas patrias tamén, pois tivo nenez partillada entre Londres e Betanzos e ás veces non se sabe moi ben canto hai nel de Xesús e canto de Tony.
Xa o fun dicindo, unha saga familiar ben contada, con pouso de epopea e con sinxeleza de historia do cotián. Nótase que para chegar á versión definitiva houbo anos de traballo, de entrar e saír, de consultar aos amigos, de revisar cartas, fotos e memorias. Na fin unha psicanálise/autoanálese ben contada do que un día deixou unha nenez soñada e un paraíso perdido, e agora cando retorna - antídoto contra a morriña- compórtase como o Tony que foi e lle chamaron e deixa de ser de aquí para ser de alá e sentirse libre nas dúas patrias do corazón.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal