A memoria non se garda de xeito consciente senón que é aleatoria na súa aparición e, ao mesmo tempo tramposa, trapalleira, feita de anacos de sentimentos, nunha especie de patchwork de sons, cores, aromas gustos e imaxes asociadas e nese labirinto non hai –ou non se descubriu aínda- un fío de Ariadna que nos guíe. Os poemas deste libro -labirinto ou memoria- son pois reconstrución de árbores xenealóxicas propias feitas por unha testemuña fiábel, que a xeito de restauradora vai arquitectando os poemas con certas imaxes e sensacións deturpadas polo paso do tempo. Convídoos pois a ler Labirinto ou memoria.
10 / 9 / 2018
Xavier Queipo. Vigo, agosto de 2018
Hai uns días recibín este libro -
Labirinto ou memoria- de Marta Dacosta en formato electrónico co compromiso de que ela presentaría o meu -
Home invisíbel- e eu faría o propio co dela. Lino dunha tirada á sombra dun bosque de faias, en Tervuren, onde no inicio do verán teño a miña sala de lectura privilexiada. Adoito definir os libros que vou lendo cun adxectivo: balsámico, dendrítico, asustador, entretido, romántico… o que me resulta máis doado para os libros de narrativa ou de ensaio, que constitúen a maioría das miñas lecturas nas varias linguas nas que adoito asomarme a literatura. Ao inicio, houbo un intre de vacilación antes de adxectivar a este libro (labiríntico, indagatorio… se cadra evocador), mais na fin a verba que lle acae mellor ao sentimento que en min fixo acordar é conmovedor. Conmovedor polo que ten de revelador da intimidade pasada e como anticipo das marcas –algunha deles indelébeis- que a infancia deixou nesta muller, agora madura mais que leva experimentando o consolo na poesía dende a mocidade máis tenra por volta dos dezaseis anos.
Lino, dixen, dunha sentada, o que nin sempre está recomendado para un libro de poesía, que se supón inzado de labirintos épicos e de pregues da memoria. Quedei pensando no titulo, nesa conxunción "ou", que tantas veces é alternativa, ou se o prefiren exclusiva, -unha cousa (labirinto) ou outra (memoria)- mais que neste caso, ao meu parecer, resulta un "ou" inclusivo, pois desenvolve os dous conceptos de xeito conxunto e non alternativo, e porque a memoria, esa gran fabuladora, está construída como un gran labirinto e disque no centro dese labirinto hai un pozo sen fondo, de onde xorden imaxes e sentimentos que se poderían definir como plurisensoriais. Ende máis, hai neste libro, como non pode ser doutro xeito cando falamos de memoria, unha dupla versión da memoria, a persoal e a herdada. Digo como non pode ser doutro xeito e disimulen a disquisición científica e disimulen tamén o prosaísmo desta aproximación, a memoria non deixa de ser o resultado dunha serie de conexións eléctricas e reaccións químicas potenciadas polo material xenético (o ácido ribonucleico ancorado nos ribosomas) e por tanto, enténdase, ten unha forte compoñente xenética, que se ben non é sinónimo de hereditaria, non deixa de ser herdada.
A memoria non se garda de xeito consciente senón que é aleatoria na súa aparición e, ao mesmo tempo tramposa, trapalleira, feita de anacos de sentimentos, nunha especie de
patchwork de sons, cores, aromas gustos e imaxes asociadas e nese labirinto non hai -ou non se descubriu aínda- un fío de Ariadna que nos guíe. Os poemas deste libro -
labirinto ou memoria- son pois reconstrución de árbores xenealóxicas propias feitas por unha testemuña fiábel, que a xeito de restauradora vai arquitectando os poemas con certas imaxes e sensacións deturpadas polo paso do tempo. Nese camiño hai sen dúbida momentos difíciles onde a memoria de Marta rescata o que o sentimento nin sempre quere e, daquela agroma a dor, as feridas ocultas, a fame de afectos, a soidade, o temor ás veces que todos temos, que nos afunde ou que nos fai reaxir como disidentes dunha sociedade inxusta, dunha herdanza inxusta. Poemas nos que Marta golpea con habelencia na queixada do lector, achega a cachola para lle dar unha cabezada ao tempo que o aperta nun
clinch de proximidade antes de atacar nunha serie de uppercuts directos á intelixencia emocional (outra vez traballando a queixada con series ben medidas, sumando puntos nun corpo a corpo épico, nunha serie de puñadas no fígado ou nos riles). Nunha palabra (a miña), déixanos fóra de combate, á súa mercé, bailando polas súas páxinas, levados pola man e polo engado de quen consegue evadirnos da nosa realidade cotiá para levarnos ao seu terreo.
Escusen a sucesión de similes puxilísticos (unha chisca
demodé, seino), mais por camiños que a razón non entende, a lectura destes poemas ambientados nos suburbios sen voz nin esperanza, fixo acordar en min a idea dun combate da autora co seu pasado, nin sempre amábel. Fixo acordar tamén a idea de que tantas veces a poesía funciona como un bálsamo contra a dor infrinxida en todas as súas manifestacións canónicas e tamén nas inauditas.
Convídoos pois a ler
Labirinto ou memoria. Eu conto con que lles guste, con que sintan a conmoción que eu sentín vendo a Marta correndo como Alicia da man da Raíña Vermella, correndo de nena para ficar no mesmo lugar, para sentir que a paisaxe non avanza, para asomarse en pánico no pozo da memoria, para sentir medrar o silencio no interior. Conto con que experimenten a conciencia da batalla interior, esa liorta permanente entre a realidade e o desexo, que emerxan renovados, que apareza na fin a luz da cordura logo desta batalla singular contra o monstro que convive connosco cada día, e conto tamén, con que quizais entón, como árbores enxertadas pola esperanza, sexan felices na súa disidencia,
en attendant, comme toujours, le temps des cerises.