RSS
CRÍTICA
A fronteira como pregunta
» Escritor/a:
Pilar Ortega
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2018
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Narrativa
» Pax: 96
» ISBN: 978-84-9121-380-2
Desde o momento en que chegamos ao mundo, os seres humanos exploramos o concepto de fronteira. A primeira fronteira é a que separa o "eu" do que nos rodea, pero mesmo esa conciencia do "eu" é unha aprendizaxe. Ao longo das nosas vidas serán outras, e moitas, as fronteiras que teremos que definir. Pilar Ortega escribe sobre unha delas, unha da que non adoita falarse, aquela fronteira, aquel límite, que cada docente marca entre si mesmo/a e o seu alumnado. Pero que sucede cando unha alumna quere formar parte da vida da profesora máis alá das paredes da aula? E que acontece cando a profesora se decata, ademais, de que esa alumna necesita axuda? Non existe unha resposta correcta nin unha resposta única a estas preguntas, pero Pilar Ortega pon unha historia nas nosas mans, unha historia complexa, chea de matices, de voltas sobre si mesma, coa suite nº 1 de Bach como banda sonora... e caemos no engado. Esta novela foi merecedora do Premio Ánxel Fole de Narración Curta do Concello de Lugo 2017.
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
"Resulta imposible coñecer o lugar exacto que ocupa un corpo no espazo xa que a simple presenza dun observador que trate de apreixalo coa ollada provoca nel unha alteración, unha vibración case imperceptible que o impulsa a oscilar constantemente arredor do seu centro" (11). Así explica Lía, a protagonista, o principio de incerteza de Heisenberg. Este principio será a base da estrutura da novela, posto que os seus nove capítulos irán encabezados por cadanseu fragmento del, e ademais permitiranos acceder a todas as incertezas de Lía a través da súa propia voz, como narradora protagonista. Así pois, tamén ela como observadora está alterando aquilo ao que nos achegamos. Seremos nós as que decidamos que tipo de relato estamos a ler: unha narración exculpatoria? Un recoñecemento no outro? Seremos nós a valorar a verdadeira natureza da relación entre Lía e Viola, e o xeito en que se achegan e se afastan ao longo do libro.
A timidez, o medo, a vulnerabilidade, as convencións e os límites percorren a novela. Así sacode Viola a vida de Lía cando se achega a ela para interesarse pola súa vida persoal e ao respecto da filla que agarda con Lois (Ada). A narración volve unha e outra vez sobre si mesma, como se fose un nobelo emocional que imos desenrolando. Viola vai facerlle un regalo inmaterial a Lía, ou varios, tamén en agradecemento por aquel agasallo que as súas clases son para ela. Hai espazo para a física, para a música, para unha linguaxe poética e unha utilización inhabitual dos subliñados, as negriñas e as cursivas. Xa se sabe, as emocións non responden ás mesmas leis que a escrita ou as matemáticas.
Calquera persoa que decida achegarse a esta novela debe saber que pode resultar difícil ás veces manterlle o pulso á historia, precisamente por esa tensión contida en cada liña e ese desconcerto provocado por non saber exactamente o que está a suceder. Se así é, quere dicir que acadamos un punto como aquel que no que están as protagonistas desta historia, porque hai cousas que só se saben a posteriori, que só se identifican cando todo pasa, e os abusos poden ser unha desas experiencias que xeran unha gran angustia e desconcerto contra o que non sempre somos quen de rebelarnos (soas). Esa sensación de incerteza angustiosa, compartida coas protagonistas, pode varrer o noso confort lector e poñernos tensas coas imaxes, coas sensacións e cos cambios de ritmo no texto: "Moitos animais andaban á xaneira. No interior da casa escoitabamos os seus berros nocturnos. [...] Ás veces os seus sons tornábanse arrepiantes. Mamá calcetaba" (58). A memoria perséguenos en bategadas de sons, de texturas e de cheiros, e faino estimulada polo presente inmediato. E é que calquera de nós, cando non sabe exactamente a que se enfronta, contrasta o que percibe e sente co xa vivido. E, ás veces, ese confronto pode resultar terrible.
Velaquí, pois, unha novela para quen non pretende pasar o tempo, para quen non foxe da incomodidade, para quen se sente estimulado/a por esas preguntas que nos asaltan un día (ou moitos) para xa nunca máis irse, e tamén, como non, para quen sabe que as fronteiras son algo que nos sae ao camiño constantemente, e que o modo en que as definimos é tamén o xeito en que nos definimos a nós mesmas, quen somos ou quen queremos ser.
10 / 8 / 2018
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
"Resulta imposible coñecer o lugar exacto que ocupa un corpo no espazo xa que a simple presenza dun observador que trate de apreixalo coa ollada provoca nel unha alteración, unha vibración case imperceptible que o impulsa a oscilar constantemente arredor do seu centro" (11). Así explica Lía, a protagonista, o principio de incerteza de Heisenberg. Este principio será a base da estrutura da novela, posto que os seus nove capítulos irán encabezados por cadanseu fragmento del, e ademais permitiranos acceder a todas as incertezas de Lía a través da súa propia voz, como narradora protagonista. Así pois, tamén ela como observadora está alterando aquilo ao que nos achegamos. Seremos nós as que decidamos que tipo de relato estamos a ler: unha narración exculpatoria? Un recoñecemento no outro? Seremos nós a valorar a verdadeira natureza da relación entre Lía e Viola, e o xeito en que se achegan e se afastan ao longo do libro.
A timidez, o medo, a vulnerabilidade, as convencións e os límites percorren a novela. Así sacode Viola a vida de Lía cando se achega a ela para interesarse pola súa vida persoal e ao respecto da filla que agarda con Lois (Ada). A narración volve unha e outra vez sobre si mesma, como se fose un nobelo emocional que imos desenrolando. Viola vai facerlle un regalo inmaterial a Lía, ou varios, tamén en agradecemento por aquel agasallo que as súas clases son para ela. Hai espazo para a física, para a música, para unha linguaxe poética e unha utilización inhabitual dos subliñados, as negriñas e as cursivas. Xa se sabe, as emocións non responden ás mesmas leis que a escrita ou as matemáticas.
Calquera persoa que decida achegarse a esta novela debe saber que pode resultar difícil ás veces manterlle o pulso á historia, precisamente por esa tensión contida en cada liña e ese desconcerto provocado por non saber exactamente o que está a suceder. Se así é, quere dicir que acadamos un punto como aquel que no que están as protagonistas desta historia, porque hai cousas que só se saben a posteriori, que só se identifican cando todo pasa, e os abusos poden ser unha desas experiencias que xeran unha gran angustia e desconcerto contra o que non sempre somos quen de rebelarnos (soas). Esa sensación de incerteza angustiosa, compartida coas protagonistas, pode varrer o noso confort lector e poñernos tensas coas imaxes, coas sensacións e cos cambios de ritmo no texto: "Moitos animais andaban á xaneira. No interior da casa escoitabamos os seus berros nocturnos. [...] Ás veces os seus sons tornábanse arrepiantes. Mamá calcetaba" (58). A memoria perséguenos en bategadas de sons, de texturas e de cheiros, e faino estimulada polo presente inmediato. E é que calquera de nós, cando non sabe exactamente a que se enfronta, contrasta o que percibe e sente co xa vivido. E, ás veces, ese confronto pode resultar terrible.
Velaquí, pois, unha novela para quen non pretende pasar o tempo, para quen non foxe da incomodidade, para quen se sente estimulado/a por esas preguntas que nos asaltan un día (ou moitos) para xa nunca máis irse, e tamén, como non, para quen sabe que as fronteiras son algo que nos sae ao camiño constantemente, e que o modo en que as definimos é tamén o xeito en que nos definimos a nós mesmas, quen somos ou quen queremos ser.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal