Un relato sincero, emotivo e pouco conciliador sobre a experiencia da maternidade primeiriza. Nove meses de sensacións, impresións e cambios: gozar e sufrir coma nunha novela con final feliz. Unha lectura agradable, divertida en moitos momentos, coa que corroborar ou intuír moitas cousas sobre as que a literatura conta ben pouco porque sobre a maternidade si que hai ben pouco escrito, polo menos deste estilo.
23 / 12 / 2014
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
Escribir un diario sobre o primeiro embarazo, un reto ou unha necesidade? Segundo as entrevistas que lemos da autora, algo natural, a escrita, que xorde para preguntar e dar resposta, para compartir e dar forma verbal ao que vai sentindo e vivindo neses nove meses. Velaquí o resultado, un relato sincero, emotivo e pouco conciliador sobre esa experiencia. Como a prologuista, Malós Cabrera, sinala, non deixa de ser curioso que sobre unha experiencia tan común, e tan intensa ao mesmo tempo, exista tan pouca literatura. Trátase, por outra banda, dunha lectura que veu espertando todo tipo de reaccións, desde as adhesións entusiastas ao rexeitamento feroz. Houbo quen secundou con alegría o laicismo, republicanismo e feminismo práctico (como a propia Inma López Silva lle chama) do diario. Nos antípodas desa alegría, en cambio, criticáronselle contradicións inasumibles no eido do feminismo, por exemplo, o que supón para os roles de xénero o comentario da páxina 60:
“Un neno facilitaríame non pelexar de aquí a quince anos polo sitio para gardar zapatos”. Tampouco coido que o diario fose moi ben recibido polas e polos defensores dunha maternidade e crianza totalmente “naturais” no sentido de lactación materna, coleito e cuestións similares. Pola miña banda, considero que temos entre as mans unha lectura agradable, divertida en moitos momentos, coa que corroborar ou intuír moitas cousas sobre as que a literatura conta ben pouco, e coa que logo podemos estar máis ou menos de acordo, porque sobre a maternidade si que hai ben pouco escrito, polo menos deste estilo.
Talvez o primeiro que marque claramente o ton do libro sexa que a súa autora afirme unha total ausencia de “instinto maternal”, e que presente a maternidade xa desde o comezo como unha opción, nunca coma unha necesidade para a realización persoal. Sobre este punto en concreto, é moi radiográfico das actitudes contemporáneas ao respecto o que lle din á autora nun dado momento de que unha muller non está totalmente realizada ata ser nai (páx. 148), comentario que ela contrarresta con nomes de mulleres moi sinaladas na Historia para lanzar o desafío de que alguén ouse dicir que estiveron limitadas por non ter fillos/as. Noutro momento do libro explica, ademais, que non quere anunciar o embarazo entre os compañeiros e compañeiras do seu partido político porque
“o embarazo paternaliza os que tes arredor, vitimízate” (p. 35). Este tipo de vivencias que conta dan a medida dunha sociedade que se finxe moito máis progresista do que en realidade é.
A parte máis incisiva do diario é cando a autora se pon a reflexionar sobre
O libro de saúde da embarazada que dá o Sergas ás novas nais, a partir do cal conclúe nada menos que toda a presión social cara ao aleitamento e ao xeito de ser mellor nai ten canles incluso institucionais e pretendidamente científicas para calar co seu discurso en todas as mulleres. A partir de aí López Silva enfía preguntas como se acaso é incompatible ser boa nai con vivir plenamente outras facetas da súa vida, por exemplo o seu traballo intelectual, que lle achega tantas satisfaccións.
En conclusión, neste pequeno gran diario que segue a ter vida fóra do papel (no blog da Editorial Galaxia, e xa ás voltas coa crianza de Sofía) desfilan síntomas, consultas médicas, actitudes e reaccións da xente que rodea á embarazada, vivencias tenras ou problemáticas no núcleo familiar, reflexións sobre os nomes posibles, imaxinacións sobre o futuro da “filloa”, resignación a que non exista roupa interior bonita para embarazadas ou rebaixas para este público… E tamén podemos ler, e moito, sobre o sacrificio que moitos e moitas ven indisociable da condición de nai, hai que sacrificarse polos fillos e fillas si, pero parece que sempre a nai. Agradezo infinitamente o ton desenfadado e lúdico co que se achega a moitas cuestións, desdramatizándoas, e mesmo a ironía constante, como cando pensa nos futuros/as detractores/as do seu texto (
“Xa o escribín. Agora, se o meu cadáver aparece flotando no Miño, xa se pode saber quen foi”, páx. 95). Pero sobre todo agradezo o xeito en que López Silva demostra que hai unha presión social moi grande para culpabilizar as nais por ser todo aquilo que tanto lles custou chegar a ser (mulleres libres, independentes, traballadoras), porque se algo se ve aquí e pode afirmar a autora con rotundidade, e calquera outra muller que queira ser nai sen deixar de ser todo o que xa é, é que
“Eu non son só a miña barriga”.