A familia Pereira, o clan de Concha, alicerzaba a súa identidade na gran mentira da aparencia. Só Fernando foi quen de buscar a verdade da súa curmá. A historia da Faneca Brava non é das que se escriban con pomposas letras maiúsculas, pero é tan real e intrigante que enche ao lector ou lectora do desexo de pescudar toda a verdade sobre esa «ovella negra» dunha familia que a fixo desaparecer da súa existencia.
24 / 9 / 2013
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
“En todas as familias hai sempre unha ovella negra” (p. 9). Paréceme, sen dúbida, unha frase magnífica para empezar unha novela. Consegue captar a atención do lector ou lectora, e crear con el ou ela un vínculo inmediato, a empatía ou, cando menos, a autoexploración. En todas as familias hai unha ovella negra? Porén, antes aínda da frase inicial, gústame o título que, como alcume da protagonista, a coloca a ela no foco de atención, pero non a ela en por si, senón a ela tal como é percibida polos que a rodean. Ao fin e ao cabo, toda a vida da Faneca Brava, de Concha, veu determinada polo que os demais vían nela ou dicían dela, por ese medo colectivo a que puidese danar o bo nome dunha das familias máis importantes da vila, a súa: o clan dos Pereira.
A novela estrutúrase en tres partes: Estirpe, A obsesión e A xustiza pola man, e unha Coda. Nesas tres seccións e en capítulos con títulos tan atraentes como “A expulsión do paraíso”, “Os cascallos do orgullo” ou “Un remorso hereditario”, vaise reconstruíndo a historia da ovella negra da familia, a cabalo entre Galicia e Barcelona, etapa a partir da cal deixan de ter noticias dela. O fío que une todo é a investigación que inicia Fernando, o primo de Concha, sobre o seu paradoiro, desencadeada por terse ofrecido el a amañar o tema da herdanza e pola curiosidade que sempre sentira por ese personaxe do que levaba oído moito e do que pouco se soubera desde había anos. O que comeza case como un pasatempo chega a converterse nunha obsesión a medida que se van xuntando pezas do quebracabezas: os rumores sobre un incendio provocado por ela, a súa agresión ao cura da parroquia, esa aura de criatura salvaxe que lle merece a expulsión da casa familiar… O pasado dos seus acaba sendo moito máis escuro do que Fernando puidera sequera imaxinar, ata o punto de facelo sentir un remorso case hereditario e de impedirlle durmir.
Descubrir cal é o tema de base da novela forma parte da intriga da súa lectura. Que pasa na infancia de Concha para que toda a familia a queira facer desaparecer de onda eles e para que ela, unha vez fóra da casa, faga tamén por borrar o seu propio rastro? Trátase dunha intriga ben artellada e dunha novela coidadosamente escrita, cuxa lectura engancha e seduce. Ese coidado na escrita, que tanto se agradece, non a converte, porén, nunha lectura difícil, senón fluída e rápida a medida que se van desvelando misterios e se quere saber máis. Paréceme que hai certas doses de previsibilidade no final, pero que non empañan en ningún modo a coidada dosificación dos datos que imos coñecendo da protagonista.
De
Faneca Brava destacamos, polo tanto, o coidado posto na súa escrita e o ben tecido da intriga. Trátase dunha historia dura pero apaixonante polo modo no que está narrada, e permítenos asistir ao desmoronamento da familia propiciado en parte polo peso das mentiras que a sostiñan en pé. Canto estivo disposta a sacrificar a matriarca, mamá Carme, por manter o bo nome da familia? Cantos anos poden gardarse secretos dese calibre? Quen era realmente aquela Faneca Brava deshonrada polos seus e enviada ao esquecemento? E que foi dela? Unha vez que se empeza a ler xa non se pode parar e a protagonista convértese nunha figura que sobresae no friso en branco e negro da familia, que se fixo a si mesma e contra todos e que chegou moito máis lonxe do que outros só puideron soñar.