Dous personaxes solitarios atópanse casualmente nunha taberna. O azar convértese en costume e así, entre grolos de sake e festíns gastronómicos, comeza unha curiosa relación. Velaquí unha novela sobre a vida, a amizade, o amor e as expectativas que as persoas temos do noso paso polo mundo. E todo iso a través de diálogos sinxelos, pensamentos e reflexións altamente suxestivas e moitas emocións leves e sutís pero extraordinariamente conmovedoras.
23 / 4 / 2013
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra
Rinoceronte Editora adoita agasallarnos sempre cunha interesante selección de lecturas en coidada tradución e edición. Neste caso, ademais, permítenos ler unha obra que foi traducida directamente do xaponés ao galego por Mona Imai. A tradutora, unha xaponesa asentada en Galicia desde hai uns cantos anos, traduciu tamén a Haruki Murakami e a Banana Yoshimoto ao noso idioma, entre outros. Vaia desde aquí o agradecemento á editora e tamén á tradutora que contribúen a ampliar a nosa visión do mundo.
O maletín do mestre é unha novela sinxela, delicada, que escorre ante os nosos ollos coma un río limpo. Se nos metemos de cheo nela sentimos a frescura que nos transmite, pero se queremos apreixala coas mans, resumila en palabras, corremos o risco de non saber facelo, porque a transparencia e a sinxeleza, cando o son de verdade, non admiten ser convertidas en paráfrases igualmente leves, antes ao contrario, a sinxeleza adoito require unha gran complexidade para ser explicada, e non quixera caer niso. Abondará con bosquexar a historia e os personaxes e con incluír algunha cita, para que se poida intuír o tipo de libro do que falamos.
Nesta novela cóntasenos o reencontro, logo de moitos anos sen se veren, entre un mestre (Harutsuna Matsumoto) e unha súa ex alumna (Tsukiko Omachi). A súa coincidencia habitual nunha taberna permite que se recoñezan un día e que logo se vaian coñecendo, aos poucos, entre pequenos comentarios, conversas e a paixón de ambos pola comida, que ten un papel protagonista na historia. A lectora ou lector accede á historia desde a perspectiva de Tsukiko, unha moza un tanto asocial, cuxa primeira impresión ante o mestre é ver “o ancián de lombo recto que estaba sentado ao meu lado” (p. 5). Esa referencia á ancianidade vén dada pola diferenza de idade entre ambos, porén, Tsukiko non tardará moito en decatarse de que “Malia haber máis de trinta anos de diferenza entre nós, eu sentíame moito máis en sintonía con el que con algúns amigos da miña idade” (p.7). Os pequenos detalles e manías do mestre e da moza conmóvennos con frecuencia: el, que non consegue desfacerse de obxecto ningún (nin sequera das pilas usadas) e que vai a todas partes cun maletín (sexa a coller cogumelos ou a un evento social); ela, que ten pánico ás tormentas e que nunca acerta coa escolla de roupa segundo a ocasión.
Sen dúbida, o mellor valor da novela é a capacidade da autora para transmitirnos sensacións, ás veces recorrendo a algunha metáfora (a relación coa propia familia e a roupa), outras simplemente describindo un pensamento: “Camiñando ao seu carón tiña a sensación de ir detida” (p. 177); “É así a cousa?, pensei. Quero que Takashi me abrace? Mentres a cabeza me dicía que algo non encaixaba, o meu corpo era absorbido pouco e pouco por el” (p. 101). Todas esas sensacións e pequenos detalles pasan a conformar o día a día do mestre e Tsukiko, sen sabermos se a súa amizade callará, se haberá algo máis entre eles, ou se simplemente teremos acceso a pequenos retallos de dúas vidas que tiveron a fortuna de cruzarse e que se separarán do mesmo xeito, como levadas polo vento. A autora constrúe a historia con capítulos breves, artellados todos eles en torno a un “detonante emocional”, pois en todos un obxecto, espazo ou momento adquire unha certa relevancia, sexa este a descuberta da colección de pilas do mestre, a recolleita de cogomelos, o pícnic do inicio da primavera, unha viaxe a un lugar significativo, etc.
Por último, e para non caer na paráfrase complexa que trate de explicar a levidade da novela que advertía, engadirei tan só un pequeno diálogo que dá mostra do suxestivas que poden ser algunhas pasaxes:
Que clase de lugar é este?
Parece ser un lugar de paso.
De paso?
Como unha fronteira (p. 158).
Así pois, velaquí unha novela sobre a vida, a amizade, o amor e as expectativas que as persoas temos do noso paso polo mundo. E todo iso a través de diálogos sinxelos, pensamentos e reflexións altamente suxestivas e moitas emocións leves e sutís pero extraordinariamente conmovedoras. Unha lectura moi recomendable para os amantes da levidade e a delicadeza.