A chegada de Morgana racha a aparente serenidade coa que Merlín vive na fraga de Esmelle. Na novela de Begoña Caamaño, a medio irmá e amante de Artur entra na casa de Miranda en procura de respostas á súa infelicidade. A autora non se amedrenta ante a reescritura do mito, nin ante o peso das culpas dos seus personaxes e franquéanos con sabedoría e lucidez inusitadas as portas de Esmelle-Ávalon-Britania.
15 / 5 / 2012
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra.
“E a maxia de contar reside niso: en crear a ilusión capaz de facernos sentir como certo aquilo que sabemos irreal” (páx. 74).
Antes de abrir este libro non podía imaxinar o fondo que me tocarían as súas palabras, a forza da súa historia, a marabilla das voces e das memorias nel contidas. Ben certo é que non lera aínda
Circe ou o pracer do azul, a anterior novela de Begoña Caamaño, porque, de ser así, podería intuír o que me agardaba. E el non é que haxa en
Morgana en Esmelle unha voz que sufoque ás demais, todas teñen unha presenza propia, un matiz capaz de cambiar o rumbo da historia, unha vivencia única que só a cada unha corresponde contar. Viviana, Merlín, Morgana. A utopía da infancia, a morte da inocencia e as conspiracións máxicas entretecen o pasado e o futuro dunha Britania descoñecida, madurada na imaxinación de Begoña Caamaño, dunha autora que non se amedrenta ante a reescritura do mito, nin ante o peso das culpas dos seus personaxes, e que nos franquea con sabedoría e lucidez inusitadas as portas de Esmelle-Ávalon-Britania.
Nestas páxinas o mito demóstrase de novo tan vixente como os temas dos que falamos a través del: a culpa e a responsabilidade daquilo que facemos, o coñecemento e a súa divulgación como base para acadar a liberdade, e a paixón en tanto que movemento irrenunciable sexa cara á felicidade ou cara á catástrofe.
“Se renegamos da posibilidade da liberdade e da xustiza dáme igual como se chame a terra en que hei ser escrava. Esa non ha ser nunca a miña patria” (páx. 106).
E neste tecido da historia non contada sabemos do Merlín cruel, da Igraine desterrada do seu corpo, dun Artur inocente, bondadoso e covarde, dunha Viviana arteira e forte e, sobre todo, dunha Morgana loitadora e libre. A narración sostense nunha polifonía e nun multiperspectivismo moi acaídos coa idea de dar voz ás silenciadas. E a historia vaise compoñendo, así, con fragmentos tomados das crónicas de Ávalon, das memorias de Felipe de Amancia, da conciencia de Merlín ou da voz de Morgana. Este Felipe de Amancia rescatado do imaxinario cunqueirián, ao igual que Esmelle, ao igual que ese vivir retirado de Merlín, son tan só a base para unha reelaboración da materia de Bretaña na que o mago ten o rol máis cruel, desapiadado e intrigante.
Canto ao estilo da escritura, atopamos unha prosa magnífica de coidadísima elaboración, na que a historia toma corpo e vigor; unha fervenza de léxico desbordante que axuda a debuxar con exactitude e luminosidade estas personaxes e estes mundos xa para sempre nosos. E son tales a habelencia e o esmero postos no escrito que o resultado chega a emocionar, a redescubrirnos a lingua propia cunha beleza que case esqueceramos que era posible.
Begoña Caamaño constrúe nesta novela unha afirmación da muller, da memoria, da liberdade e da loita contra a opresión que non teñen cabida en ningunha paráfrase, arredadas todas da excepcionalidade que ela lles acadou. Morgana, como a Penélope navegante de Xohana Torres (e non só de Xohana Torres), coma a reescritura de tantas mulleres por tantas outras. E parece que abrimos de novo a caixa de Pandora, que outra vez mordemos a mazá de Eva, e que caen sobre nós a culpa e a loita incesantes que pesan sobre as que queren saber. Velaquí unha lectura que, se non sanda feridas, cando menos alumea esperanzas e camiños, tan necesarios en tempos de escuridade.