RSS
CRÍTICA
Pouso teatral
» Escritor/a:
Teresa González Costa
» Ilustrador:
Jacobo Fernández
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2010
» Xénero: Infantil-Xuvenil
» Coleccion: Merlín
» Pax: 176
» ISBN: 978-84-9914-165-7
Obra gañadora do XXV Premio Merlín de Literatura Infantil no ano 2010 coa que a autora debuta como narradora. Por dura que poida parecer a trama, o relato desdramatiza todos os elementos negativos utilizando o humor nos contrastes continuos e, sobre todo, nas escenas que poñen en práctica gran cantidade de técnicas de filiación teatral. O humor situacional artella moitos dos momentos máis gratificantes desta historia.
Isabel Soto. Santiago
Con A filla do ladrón de bicicletas, Teresa González Costa debuta no xénero narrativo avalada polo Premio Merlín 2010, cun relato no que, malia a súa corrección en termos xerais, se percibe, ao meu ver, un dominio difuso dos recursos narrativos, a presenza de fíos que contan xa cun amplo tratamento no imaxinario infantil e un ton entre a inocencia e a tenrura que, por máis que se atope en moitas das grandes obras da LIX, fai que esta historia presente poucas trazas de novidade e adaptación aos lectores actuais de máis de 11 anos.
Tanto a trama coma o deseño global parten dunha concepción sinxela –situación inicial, conflito e final feliz– con predominio do enfoque realista, salpicado con algunha que outra chiscadela fantástica. O comezo in medias res avanza a “lección” en forma de alegoría sobre a vida que Serafina, a protagonista, aprenderá polo camiño da experiencia guiada polo vello Elías, e a conclusión vén demostrar que os soños se cumpren se un é quen de loitar por eles con convencemento e de superar os atrancos, que os finais son felices por moi adversas que sexan as circunstancias e moi dolorosas as marcas dunha infancia difícil.
A vida de Serafina trae á memoria a de tantos heroes literarios en mans de parentes crueis e ruíns, sós ante as dificultades, indefensos e arrodeados de inxustizas, en ocasións como a dunha Cincenta, noutras como un personaxe dickensiano e ás veces coma se fose unha parente arredada de James Henry Trotter ou de Matilda. Orfa de nai, a rapaza é abandonada por seu pai nun mundo cheo de estritas regras e prohibicións, reproches –“Es igual có teu pai”– e retrousos –“Nada do que hai aquí é teu”–, repetidos arreo pola esperpéntica tía Perfecta.
Desta realidade na que salienta a falta de afecto e de reforzo da autoestima, Serafina escapa con aventuras imaxinadas e adestramentos na súa adorada bicicleta Celerífera, que, contra o que podería esperarse, cumpre unicamente a función simbólica de concentrar as súas ilusións e desexos de independencia, e comparte o tempo con aqueles que están do seu lado dun xeito incondicional: o estrafalario Elías e Milo –que favorece a entrada do tema da amizade infantil entre iguais–, aos que eu engadiría a nai deste, Beliña, pola súa bondade e por non deixarse levar pola masa social.
Por dura que poida parecer a trama, o relato desdramatiza todos os elementos negativos utilizando o humor, visible na demorada caricatura da tía, nos contrastes continuos e, sobre todo, nas escenas que poñen en práctica gran cantidade de técnicas de filiación teatral. O humor situacional artella moitos dos momentos máis gratificantes desta historia, plasmándose en escenas baseadas en ocorrentes intercambios de parlamentos –a escena cos xornalistas de Xente extraordinaria– ou en derivacións cara ao absurdo –como a aparición de Manolo e Mila, por máis que sorprendan as cancións. Como contrapartida, derivada, ben da falta de pericia narrativa ben do excesivo pouso do teatral, bótase de menos un mellor tratamento da temporalización, así como unha maior carga de profundidade no deseño dos personaxes ou a redución destes aos que posúan algún peso específico. A carón dos catro principais, ben definidos aínda que tendan ao tópico por de máis, deséñase o universo dunha vila mariñeira na que aparecen máis de trinta papeis, a meirande parte deles con simples caracterizacións, atributos e/ou comportamentos só apuntados, coma se tratase de arquetipos prefixados ou dos figurantes dun filme. E o capítulo final volve introducir outra ducia de personaxes, de novo concibidos como ambientación, neste caso do mundo circense, e con nomes característicos como acontecera previamente con algúns. Por outra parte, o desenlace presenta un salto temporal para amosar a realización dos acariñados soños tanto de Serafina como de Milo, ademais de dar entrada á perspectiva de Elías, quen ao xeito de voz en off conclusiva, apela aos lectores ao tempo que reforza a súa importancia como personaxe, regalándonos no seu percorrido polo circo a presenza da enigmática figura que observa o espectáculo sen se atrever a achegarse á filla e foxe cubrindo o rostro coas lapelas do abrigo. Esta fílmica aparición final non cobre, con todo, o enigma que o arrodea ao longo do relato.
Outro aspecto a salientar e que fará do libro un instrumento para traballar valores nunha lectura dirixida, é a presenza de mensaxes máis ou menos explícitas que suscitan a reflexión. Neste epígrafe podería falarse da carga de valor necesaria para afrontar a vida; da galería de sentimentos negativos que fan nacer a vinganza, posta en práctica estendendo un rumor que a colectividade social acepta sen cuestionamento; do cambio súpeto entre a aceptación e o ataque á diferenza; do nacemento dunha vocación, as súas diferentes concrecións –alguén pode ter vocación de ladrón (?)–, e mesmo as actitudes coas que asumir o éxito; das estratexias de reparación do mal feito, etc.
Xa que logo, un tratamento bastante clásico, ancorado na tradición mais con escasas innovacións e cun saibo a historia xa coñecida por obras salientables, con acertos, pero pouco áxil en xeral. As trece ilustracións de Jacobo Fernández achegan a visualización de escenas e personaxes, tamén con acertos –a tía Perfecta composta para a súa aparición nos medios ou as catro amigas xogando ao dominó–, pero pouco significativas para o que adoita ser o traballo deste brillante ilustrador.
24 / 1 / 2011
Isabel Soto. Santiago
Con A filla do ladrón de bicicletas, Teresa González Costa debuta no xénero narrativo avalada polo Premio Merlín 2010, cun relato no que, malia a súa corrección en termos xerais, se percibe, ao meu ver, un dominio difuso dos recursos narrativos, a presenza de fíos que contan xa cun amplo tratamento no imaxinario infantil e un ton entre a inocencia e a tenrura que, por máis que se atope en moitas das grandes obras da LIX, fai que esta historia presente poucas trazas de novidade e adaptación aos lectores actuais de máis de 11 anos.
Tanto a trama coma o deseño global parten dunha concepción sinxela –situación inicial, conflito e final feliz– con predominio do enfoque realista, salpicado con algunha que outra chiscadela fantástica. O comezo in medias res avanza a “lección” en forma de alegoría sobre a vida que Serafina, a protagonista, aprenderá polo camiño da experiencia guiada polo vello Elías, e a conclusión vén demostrar que os soños se cumpren se un é quen de loitar por eles con convencemento e de superar os atrancos, que os finais son felices por moi adversas que sexan as circunstancias e moi dolorosas as marcas dunha infancia difícil.
A vida de Serafina trae á memoria a de tantos heroes literarios en mans de parentes crueis e ruíns, sós ante as dificultades, indefensos e arrodeados de inxustizas, en ocasións como a dunha Cincenta, noutras como un personaxe dickensiano e ás veces coma se fose unha parente arredada de James Henry Trotter ou de Matilda. Orfa de nai, a rapaza é abandonada por seu pai nun mundo cheo de estritas regras e prohibicións, reproches –“Es igual có teu pai”– e retrousos –“Nada do que hai aquí é teu”–, repetidos arreo pola esperpéntica tía Perfecta.
Desta realidade na que salienta a falta de afecto e de reforzo da autoestima, Serafina escapa con aventuras imaxinadas e adestramentos na súa adorada bicicleta Celerífera, que, contra o que podería esperarse, cumpre unicamente a función simbólica de concentrar as súas ilusións e desexos de independencia, e comparte o tempo con aqueles que están do seu lado dun xeito incondicional: o estrafalario Elías e Milo –que favorece a entrada do tema da amizade infantil entre iguais–, aos que eu engadiría a nai deste, Beliña, pola súa bondade e por non deixarse levar pola masa social.
Por dura que poida parecer a trama, o relato desdramatiza todos os elementos negativos utilizando o humor, visible na demorada caricatura da tía, nos contrastes continuos e, sobre todo, nas escenas que poñen en práctica gran cantidade de técnicas de filiación teatral. O humor situacional artella moitos dos momentos máis gratificantes desta historia, plasmándose en escenas baseadas en ocorrentes intercambios de parlamentos –a escena cos xornalistas de Xente extraordinaria– ou en derivacións cara ao absurdo –como a aparición de Manolo e Mila, por máis que sorprendan as cancións. Como contrapartida, derivada, ben da falta de pericia narrativa ben do excesivo pouso do teatral, bótase de menos un mellor tratamento da temporalización, así como unha maior carga de profundidade no deseño dos personaxes ou a redución destes aos que posúan algún peso específico. A carón dos catro principais, ben definidos aínda que tendan ao tópico por de máis, deséñase o universo dunha vila mariñeira na que aparecen máis de trinta papeis, a meirande parte deles con simples caracterizacións, atributos e/ou comportamentos só apuntados, coma se tratase de arquetipos prefixados ou dos figurantes dun filme. E o capítulo final volve introducir outra ducia de personaxes, de novo concibidos como ambientación, neste caso do mundo circense, e con nomes característicos como acontecera previamente con algúns. Por outra parte, o desenlace presenta un salto temporal para amosar a realización dos acariñados soños tanto de Serafina como de Milo, ademais de dar entrada á perspectiva de Elías, quen ao xeito de voz en off conclusiva, apela aos lectores ao tempo que reforza a súa importancia como personaxe, regalándonos no seu percorrido polo circo a presenza da enigmática figura que observa o espectáculo sen se atrever a achegarse á filla e foxe cubrindo o rostro coas lapelas do abrigo. Esta fílmica aparición final non cobre, con todo, o enigma que o arrodea ao longo do relato.
Outro aspecto a salientar e que fará do libro un instrumento para traballar valores nunha lectura dirixida, é a presenza de mensaxes máis ou menos explícitas que suscitan a reflexión. Neste epígrafe podería falarse da carga de valor necesaria para afrontar a vida; da galería de sentimentos negativos que fan nacer a vinganza, posta en práctica estendendo un rumor que a colectividade social acepta sen cuestionamento; do cambio súpeto entre a aceptación e o ataque á diferenza; do nacemento dunha vocación, as súas diferentes concrecións –alguén pode ter vocación de ladrón (?)–, e mesmo as actitudes coas que asumir o éxito; das estratexias de reparación do mal feito, etc.
Xa que logo, un tratamento bastante clásico, ancorado na tradición mais con escasas innovacións e cun saibo a historia xa coñecida por obras salientables, con acertos, pero pouco áxil en xeral. As trece ilustracións de Jacobo Fernández achegan a visualización de escenas e personaxes, tamén con acertos –a tía Perfecta composta para a súa aparición nos medios ou as catro amigas xogando ao dominó–, pero pouco significativas para o que adoita ser o traballo deste brillante ilustrador.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal