RSS
CRÍTICA
A fascinación dos labirintos
» Escritor/a:
Agustín Agra
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2009
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Narrativa
» Pax: 208
» ISBN: 978-84-9782-927-4
Unha ducia de relatos forman este volume de Agustín Agra, gañador no 2006 do premio Merlín. O escritor consegue crear un repertorio narrativo variado pero ao mesmo tempo con algúns trazos comúns conformando un fascinante labirinto do que somos, dos nosos medos máis profundos, da emotividade do cotián, da arte como (auto)coñecemento, da mitoloxía como macrorrelato sobre o ser humano, dos nosos crimes como constatación da non impunidade, da memoria como necesidade.
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra.
Agustín Agra ofrécenos neste libro unha presada de relatos bastante diferentes entre si e que, no entanto, parecen pezas dun quebracabezas cotián, parte dese remuíño de pensamentos e sensacións variadas dos que somos partícipes día a día. Como trazo común entre eles pode sinalarse que a lingua se ergue en todos, non só como vehículo de comunicación, senón tamén como proceso de creación en si mesma, como formulación dun enigma paralelo a aquel que se nos conta.
Dos doce relatos incluídos no libro hai dous que tratan a represión exercida na Guerra Civil sobre o bando republicano, “A Caeira. Eu matei a B.” e “O souto dos gatos”. Son talvez as historias construídas a un xeito máis tradicional, as que menos arriscan, e xórdenos entón esa incómoda pregunta sobre a literatura comprometida. Precisan estes textos de teren algo especial para seren bos relatos ou abonda co tema? E aínda, pode ser que o respecto extremo ás vítimas e á súa memoria limite a capacidade creadora nestes casos? “A Caeira” é un relato certamente duro e emotivo ao achegarnos aos momentos finais da vida de Alexandre Bóveda desde a ollada do seu asasino. “O Souto dos gatos” supón a converxencia de tres voces, tres testemuños de muller, sobre o mesmo episodio que ningunha delas coñece por enteiro. As estruturas repetitivas sobre a sucesión das estacións e das tarefas cotiás intensifica a dor dunha experiencia que aboia nos silencios compartidos a través de corenta anos.
Diametralmente oposto canto á orixinalidade e ao risco é “A tarasca”, unha historia sobre a lacra social que supón o maltrato codificada en forma de relato mitolóxico, e con reminiscencias de Albert Camus e Xosé Fernández Ferreiro na condicionante climatolóxica. Contra a interpretación kafkiana da metamorfose, aquí esta supón a evidencia do sufrimento pero tamén o comezo da fuxida. Hai pegadas tamén de metaliteratura nun relato demoledor polo desconcerto que supón afrontar o imposible feito realidade.
“O enxido dos lagartos” é unha homenaxe ao autor italiano Pirandello, que se desvía bastante da liña dos outros relatos por constituír máis que materia narrativa a descrición dun escenario vivido, dun recordo de infancia. Conecta o tipo de prosa coa doutra serie de contos, a conformada por “Os límites do inimaxinábel” e “Senecio. Os cárceres das cores”. Ambos crean a idea dunha tradición pictórica na que os seres deformes que a habitan son en realidade monstros capturados polos pintores e condenados a vivir pechados nos seus lenzos. O primeiro dos relatos vai máis alá e define na base de tales creacións un horror que pervive desde o comezo dos tempos e que se materializa de moitos xeitos.
“O anel de Coleridge”, con esa remisión ao poeta inglés xa no título, e lembrando a flor que chega desde dentro dos soños á palma da man, enlaza a mitoloxía celta coa literatura e dános a terrible experiencia dun home que se ve condenado a navegar todos os ríos da vida, a ser outro cada día, a non recoñecerse, coma habitante dun caso extremo de reencarnacións sucesivas coas que explora a circularidade da existencia. Igual de atrapado no seu destino está o protagonista de “Teseo no labirinto”, que le desde a mitoloxía a súa propia vida e percibe nela a materialización dos terrores máis ancestrais.
Quedan, por último, dous eixos temáticos, a sátira social representada en “Xogando aos faraóns” e “O chintófano”, e a literaturización do cotián en “Wünderbar” e “O recendo das mimosas”. “Wünderbar”, que significa marabilloso, explora o territorio do común a través dos ollos dun personaxe calquera que asiste a un episodio vulgar da realidade sentado na terraza dun bar. A singularización dos personaxes, a exploración daquilo aparentemente anódino, como se tivésemos unha lente de aumento sobre a vida e a súa subestrutura, converte o máis nimio en algo extraordinario á altura do título do relato. Na mesma liña, “O recendo das mimosas” sona a relato vivido por nós cada vez que nos cruzamos con alguén a quen non coñecemos, pero que forma parte da nosa rutina. Dúas rutinas e dúas mortes que se cruzan dentro dese tecido inmenso de cruzamentos que son as nosas vidas.
“Xogando aos faraóns” e “O chintófano” constitúen dous artefactos satíricos de alta voltaxe. O seu gran achado é o de seren politicamente incorrectos, non casar con ninguén, ver a viga e a palla no ollo alleo e no propio. Denúnciase a especulación urbanística, o feito de que os nacionalistas parezan máis apegados en ocasións ás efemérides culturais ca aos temas de actualidade social, a arte que non di nada, os independentistas, os ecoloxistas, e mesmo se censura o comportamento dalgúns mariñeiros no Prestige. A conclusión á vista dunha aldea destruída no primeiro relato é que a destrución somos todos. Do mesmo xeito, “O chintófano” explora supersticións, ritos celebratorios e o papel da Igrexa, a Universidade e a prensa na sociedade. Hai para todos. E iso é o bo nun país no que hai cousas que non podes dicir se non queres que te encadren no bando contrario automaticamente, como se a incondicionalidade fora o xeito de avanzar e non un andazo de cegueira que non leva a ningures.
Unha ducia de relatos para meterse no labirinto do que somos, dos nosos medos máis profundos, da emotividade do cotián, da arte como (auto)coñecemento, da mitoloxía como macrorrelato sobre o ser humano, dos nosos crimes como constatación da non impunidade, da memoria como necesidade. E no centro do labirinto as mimosas, porque elas son o máis accesible e o máis inaccesible na espiral das nosas vidas.
14 / 12 / 2009
Lorena Domínguez Mallo. Val do Dubra.
Agustín Agra ofrécenos neste libro unha presada de relatos bastante diferentes entre si e que, no entanto, parecen pezas dun quebracabezas cotián, parte dese remuíño de pensamentos e sensacións variadas dos que somos partícipes día a día. Como trazo común entre eles pode sinalarse que a lingua se ergue en todos, non só como vehículo de comunicación, senón tamén como proceso de creación en si mesma, como formulación dun enigma paralelo a aquel que se nos conta.
Dos doce relatos incluídos no libro hai dous que tratan a represión exercida na Guerra Civil sobre o bando republicano, “A Caeira. Eu matei a B.” e “O souto dos gatos”. Son talvez as historias construídas a un xeito máis tradicional, as que menos arriscan, e xórdenos entón esa incómoda pregunta sobre a literatura comprometida. Precisan estes textos de teren algo especial para seren bos relatos ou abonda co tema? E aínda, pode ser que o respecto extremo ás vítimas e á súa memoria limite a capacidade creadora nestes casos? “A Caeira” é un relato certamente duro e emotivo ao achegarnos aos momentos finais da vida de Alexandre Bóveda desde a ollada do seu asasino. “O Souto dos gatos” supón a converxencia de tres voces, tres testemuños de muller, sobre o mesmo episodio que ningunha delas coñece por enteiro. As estruturas repetitivas sobre a sucesión das estacións e das tarefas cotiás intensifica a dor dunha experiencia que aboia nos silencios compartidos a través de corenta anos.
Diametralmente oposto canto á orixinalidade e ao risco é “A tarasca”, unha historia sobre a lacra social que supón o maltrato codificada en forma de relato mitolóxico, e con reminiscencias de Albert Camus e Xosé Fernández Ferreiro na condicionante climatolóxica. Contra a interpretación kafkiana da metamorfose, aquí esta supón a evidencia do sufrimento pero tamén o comezo da fuxida. Hai pegadas tamén de metaliteratura nun relato demoledor polo desconcerto que supón afrontar o imposible feito realidade.
“O enxido dos lagartos” é unha homenaxe ao autor italiano Pirandello, que se desvía bastante da liña dos outros relatos por constituír máis que materia narrativa a descrición dun escenario vivido, dun recordo de infancia. Conecta o tipo de prosa coa doutra serie de contos, a conformada por “Os límites do inimaxinábel” e “Senecio. Os cárceres das cores”. Ambos crean a idea dunha tradición pictórica na que os seres deformes que a habitan son en realidade monstros capturados polos pintores e condenados a vivir pechados nos seus lenzos. O primeiro dos relatos vai máis alá e define na base de tales creacións un horror que pervive desde o comezo dos tempos e que se materializa de moitos xeitos.
“O anel de Coleridge”, con esa remisión ao poeta inglés xa no título, e lembrando a flor que chega desde dentro dos soños á palma da man, enlaza a mitoloxía celta coa literatura e dános a terrible experiencia dun home que se ve condenado a navegar todos os ríos da vida, a ser outro cada día, a non recoñecerse, coma habitante dun caso extremo de reencarnacións sucesivas coas que explora a circularidade da existencia. Igual de atrapado no seu destino está o protagonista de “Teseo no labirinto”, que le desde a mitoloxía a súa propia vida e percibe nela a materialización dos terrores máis ancestrais.
Quedan, por último, dous eixos temáticos, a sátira social representada en “Xogando aos faraóns” e “O chintófano”, e a literaturización do cotián en “Wünderbar” e “O recendo das mimosas”. “Wünderbar”, que significa marabilloso, explora o territorio do común a través dos ollos dun personaxe calquera que asiste a un episodio vulgar da realidade sentado na terraza dun bar. A singularización dos personaxes, a exploración daquilo aparentemente anódino, como se tivésemos unha lente de aumento sobre a vida e a súa subestrutura, converte o máis nimio en algo extraordinario á altura do título do relato. Na mesma liña, “O recendo das mimosas” sona a relato vivido por nós cada vez que nos cruzamos con alguén a quen non coñecemos, pero que forma parte da nosa rutina. Dúas rutinas e dúas mortes que se cruzan dentro dese tecido inmenso de cruzamentos que son as nosas vidas.
“Xogando aos faraóns” e “O chintófano” constitúen dous artefactos satíricos de alta voltaxe. O seu gran achado é o de seren politicamente incorrectos, non casar con ninguén, ver a viga e a palla no ollo alleo e no propio. Denúnciase a especulación urbanística, o feito de que os nacionalistas parezan máis apegados en ocasións ás efemérides culturais ca aos temas de actualidade social, a arte que non di nada, os independentistas, os ecoloxistas, e mesmo se censura o comportamento dalgúns mariñeiros no Prestige. A conclusión á vista dunha aldea destruída no primeiro relato é que a destrución somos todos. Do mesmo xeito, “O chintófano” explora supersticións, ritos celebratorios e o papel da Igrexa, a Universidade e a prensa na sociedade. Hai para todos. E iso é o bo nun país no que hai cousas que non podes dicir se non queres que te encadren no bando contrario automaticamente, como se a incondicionalidade fora o xeito de avanzar e non un andazo de cegueira que non leva a ningures.
Unha ducia de relatos para meterse no labirinto do que somos, dos nosos medos máis profundos, da emotividade do cotián, da arte como (auto)coñecemento, da mitoloxía como macrorrelato sobre o ser humano, dos nosos crimes como constatación da non impunidade, da memoria como necesidade. E no centro do labirinto as mimosas, porque elas son o máis accesible e o máis inaccesible na espiral das nosas vidas.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal