RSS
CRÍTICA
O libro dos lugares
» Escritor/a:
María do Cebreiro Rábade
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2008
» Xénero: Poesía
» Coleccion: Alternativas
» Pax: 80
» ISBN: 978-84-9782-934-2
María do Cebreiro intenta nesta obra escribir poesía como se non houbese poesía. Poida que por iso mesmo este poemario difire do resto da súa obra por unha escasa presenza de paratexto e a dosificación, con respecto a obras anteriores, do xogo intertextual. Unha cartografía íntima escrita desde a desposesión e a distancia no que o discurso se vai ramificando en direccións diversas: o amor, o paso do tempo, a estranxeiría ou a memoria colectiva e familiar.
María Xesús Nogueira. Lugo
No mesmo ano da publicación de Cuarto de outono, e cando este libro aínda estaba exposto no andel de novidades das librarías, aparecía un novo poemario de María do Cebreiro baixo o título Non son de aquí. Unha coincidencia desta natureza, debida talvez a avatares editoriais máis que á vontade da autora, pode constituír un risco para a recepción das súas obras. Entre os posíbeis efectos adversos atópanse o de minguar o impacto dalgunha delas e, sobre todo, o de amplificar as semellanzas, no caso de existiren, entre unha e outra.
Non son de aquí presenta, no entanto, algunhas particularidades que non só contrastan co libro anterior senón que poden chegar mesmo a sorprender os seguidores da poesía da autora. Unha delas é a escasa presenza de paratexto, un elemento obxecto de expansión e desestabilización noutros poemarios (entre eles Cuarto de outono) e que nesta nova obra apenas é desenvolvido. Tal actitude resulta especialmente visíbel na renuncia ás citas, outro dos elementos característicos da escritora. A parquedade do paratexto concede unha especial relevancia á dedicatoria do libro, “na memoria do meu avó Xosé”, anticipadora dun dos motivos da obra. “Ningún elemento deste libro / se pode separar / da súa dedicatoria”, lemos algunhas páxinas máis adiante.
A negación que encerra o título contrasta, por outra banda, coa presenza de topónimos, de diferente entidade, nos títulos dunha boa parte dos poemas que compoñen a obra: “Bangor”, “Av. Castelao s/n”, “Ponte de Lima” ou Lugo. Na tensión entre o non lugar e os lugares –ou, se se quer, entre a deslocalización e a multiplicación de espazos– descansa en boa medida este libro concibido como un particular “caderno de viaxe” por xeografías vinculadas coa experiencia biográfica. A relación estabelecida con estes lugares está marcada pola distancia e pola desposesión na que se instala en todo momento o eu lírico:
“pero eu non son
de aquí,
non teño descendencia
non quero máis orixe
que esta ponte
que nos sosteña”
Desde a asunción da perda e o coñecemento do efémero evócanse tamén esoutros lugares non físicos, como a amizade ou o amor, un amor “sen casa / que non se pode gardar”, vivido desde “a conciencia exacta / de que sempre estaremos a punto de marchar”. Non son de aquí aborda polo tanto o tema da desposesión desde a serenidade e desde a renuncia ao dramatismo. Semellante decisión supón en ocasións unha contradición dos valores estabelecidos tanto na vida coma no poema.
Alén dos espazos vividos, o amor ou a memoria íntima, por veces familiar (velaí a mencionada dedicatoria), o novo libro de María do Cebreiro non abandona a dimensión política da poesía e aborda lugares (ou non lugares) como o conflito lingüístico, a nación ou a ecoloxía, desde a que se denuncia, por exemplo, o impacto ambiental das plantas de Endesa e Reganosa no poema “García Rodríguez”.
Cunha aparente sinxeleza que encobre actitudes ben coñecidas na escritora como a ironía ou a reflexión metaliteraria, Non son de aquí dosifica tamén, con respecto a obras anteriores, o xogo intertextual. María do Cebreiro segue, no entanto, facendo derivar os seus textos cara á ruptura do horizonte de expectativas de quen le, artificio que confire un particular selo ao seus poemas. Tal acontece coas frecuentes sentenzas construídas a partir de elementos cotiáns: “A amizade é ter sitio / onde durmir”.
O libro é unha cartografía íntima escrita desde a desposesión e a distancia no que o discurso se vai ramificando en direccións diversas: o amor, o paso do tempo, a estranxeiría ou a memoria colectiva e familiar. Non son de aquí é, polo tanto, o testemuño dun mundo perdido que a autora evoca e perpetúa mediante a palabra, logo de espila de roupaxes elexíacos para, tal como lemos na cuberta posterior, “escribir poesía como se non houbese poesía”.
13 / 4 / 2009
María Xesús Nogueira. Lugo
No mesmo ano da publicación de Cuarto de outono, e cando este libro aínda estaba exposto no andel de novidades das librarías, aparecía un novo poemario de María do Cebreiro baixo o título Non son de aquí. Unha coincidencia desta natureza, debida talvez a avatares editoriais máis que á vontade da autora, pode constituír un risco para a recepción das súas obras. Entre os posíbeis efectos adversos atópanse o de minguar o impacto dalgunha delas e, sobre todo, o de amplificar as semellanzas, no caso de existiren, entre unha e outra.
Non son de aquí presenta, no entanto, algunhas particularidades que non só contrastan co libro anterior senón que poden chegar mesmo a sorprender os seguidores da poesía da autora. Unha delas é a escasa presenza de paratexto, un elemento obxecto de expansión e desestabilización noutros poemarios (entre eles Cuarto de outono) e que nesta nova obra apenas é desenvolvido. Tal actitude resulta especialmente visíbel na renuncia ás citas, outro dos elementos característicos da escritora. A parquedade do paratexto concede unha especial relevancia á dedicatoria do libro, “na memoria do meu avó Xosé”, anticipadora dun dos motivos da obra. “Ningún elemento deste libro / se pode separar / da súa dedicatoria”, lemos algunhas páxinas máis adiante.
A negación que encerra o título contrasta, por outra banda, coa presenza de topónimos, de diferente entidade, nos títulos dunha boa parte dos poemas que compoñen a obra: “Bangor”, “Av. Castelao s/n”, “Ponte de Lima” ou Lugo. Na tensión entre o non lugar e os lugares –ou, se se quer, entre a deslocalización e a multiplicación de espazos– descansa en boa medida este libro concibido como un particular “caderno de viaxe” por xeografías vinculadas coa experiencia biográfica. A relación estabelecida con estes lugares está marcada pola distancia e pola desposesión na que se instala en todo momento o eu lírico:
“pero eu non son
de aquí,
non teño descendencia
non quero máis orixe
que esta ponte
que nos sosteña”
Desde a asunción da perda e o coñecemento do efémero evócanse tamén esoutros lugares non físicos, como a amizade ou o amor, un amor “sen casa / que non se pode gardar”, vivido desde “a conciencia exacta / de que sempre estaremos a punto de marchar”. Non son de aquí aborda polo tanto o tema da desposesión desde a serenidade e desde a renuncia ao dramatismo. Semellante decisión supón en ocasións unha contradición dos valores estabelecidos tanto na vida coma no poema.
Alén dos espazos vividos, o amor ou a memoria íntima, por veces familiar (velaí a mencionada dedicatoria), o novo libro de María do Cebreiro non abandona a dimensión política da poesía e aborda lugares (ou non lugares) como o conflito lingüístico, a nación ou a ecoloxía, desde a que se denuncia, por exemplo, o impacto ambiental das plantas de Endesa e Reganosa no poema “García Rodríguez”.
Cunha aparente sinxeleza que encobre actitudes ben coñecidas na escritora como a ironía ou a reflexión metaliteraria, Non son de aquí dosifica tamén, con respecto a obras anteriores, o xogo intertextual. María do Cebreiro segue, no entanto, facendo derivar os seus textos cara á ruptura do horizonte de expectativas de quen le, artificio que confire un particular selo ao seus poemas. Tal acontece coas frecuentes sentenzas construídas a partir de elementos cotiáns: “A amizade é ter sitio / onde durmir”.
O libro é unha cartografía íntima escrita desde a desposesión e a distancia no que o discurso se vai ramificando en direccións diversas: o amor, o paso do tempo, a estranxeiría ou a memoria colectiva e familiar. Non son de aquí é, polo tanto, o testemuño dun mundo perdido que a autora evoca e perpetúa mediante a palabra, logo de espila de roupaxes elexíacos para, tal como lemos na cuberta posterior, “escribir poesía como se non houbese poesía”.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal