RSS
CRÍTICA
O limón da discordia
» Escritor/a:
Jaureguizar
» Ed. Edicións Xerais de Galicia,
» Ano: 2008
» Xénero: Narrativa
» Coleccion: Narrativa
» Pax: 216
» ISBN: 978-84-9782-915-1
A obra gañadora do Premio Terra de Melide 2008, alén dunha homenaxe ao teatro shakespereano supón, tras unha trama de intriga, unha reflexión sobre o espectáculo, o escape das vidas, a soidade e unha sociedade onde non hai posibilidades para o amor. As pezas do quebracabezas van casando para que este globo se convirta nun Hamlet actualizado, esta vez en forma de novela e contarnos que os males do mundo non empezaron cunha mazá, senón cun limón.
Montse Pena Presas. Munich
Que Shakespeare está de moda na literatura galega é un feito, pois dúas das obras premiadas nos últimos meses revisitan a figura do célebre dramaturgo de xeitos ben diferentes. Se por unha banda Xesús Constenla homenaxeaba os seus sonetos en Shakespeare destilado a través do monólogo dun home que lembra as glorias e as sombras do seu amigo Willy, un apaixoado do autor inglés, e con isto gañaba o Premio Manuel García Barros; pola outra, Santiago Jaureguizar facía o propio n’O globo de Shakespeare, unha novela coral que honra as pezas teatrais do autor británico, e que o convertía no gañador do Premio Terra de Melide. Os dous textos coinciden en ser propostas arriscadas, que procuran un estilo propio, mais a de Jaureguizar conta, alén, cunha historia tan máxica coma tráxica, enchida de pegadas que nos levan a Shakespeare e que se acaban por mesturar cun certo ronsel cunqueriano. Quizais porque detrás de Stradford-upon-Avon se albisca a sombra de Mondoñedo.
Desta volta permítanme que non lles resuma o argumento: facelo sería acabar coa forza de boa parte da novela, ao contar esta coa sorpresa como aliada continúa. Tan só achegarei algúns dos trazos mais senlleiros dos personaxes principais, a xeito de aperitivo do que depara o interesante entretecido argumental. Ricardo é un monicrequeiro ribadaviense que convive no pazo familiar co seu pai, Leandro, un misterioso pintor. O primeiro habita obsesionado con Shakespeare, escorando sempre na liña da ficción/realidade, entregado ao poderoso universo do teatro. O segundo, hiperprotector dun xeito estraño, dominador, mais sempre na sombra. Con eles comparte espazo Celia, a ama de chaves de toda a vida, amante dos paxaros e antiga moza de Frank Rinlo, un dobre de películas do oeste. Mais este Ribadeo tan particular acolle tamén a Rosalía, ex-muller do monicrequeiro, de quen o autor di que “segue sendo a terra sobre a que xira o satélite de Ricardo”; a Sebas, un guapo escritor de éxito a piques de entrar na Real Academia Galega e a Adriana, a súa dona, unha muller de vida gris, que reparte o tempo entre as clases de inglés e en procurar qué lle ocorre ao seu home. E polo medio, coma leiv motiv, como desencadeante da acción, un posíbel manuscrito do Ur-Hammet, supostamente agochado no pazo por unha carambola histórica. Mais tamén, un limón, ese que ilustra a cuberta e que se convertirá, pese a que a súa primeira aparición semelle case intranscendente, na segunda clave da ficción, no limón da discordia (boa proba disto é que a presentación da obra adubiouse cunhas galletas desta froita, xa que segundo o seu autor, hábil no manexo de estratexias publicitarias, esta é a primeira novela galega con “doce propio”).
Se ben a primeira parte da novela se pode entender como unha grande e descritiva didascalia (o texto non é dramático, mais podería perfectamente selo), coa habitual presentación de localizacións e personaxes, unha segunda parte, moito mais breve, pero tamén máis intensa, presenta o drama e faino desencadear axilmente. E é aí, precisamente, onde reside a homenaxe/parodia a Shakespeare que realiza Jaureguizar: as pezas do quebracabezas van casando para que este O globo de Shakespeare se convirta nun Hamlet actualizado, esta vez en forma de novela, trasladado de novo a Galiza. Primeiro, porque todos os personaxes gardan un segredo, non só para os demais, senón tamén para eles mesmos, e este só se descobre cando se desencadea a grande traxedia final. Segundo, porque Ricardo é o novo Hamlet (e cando interpreta ao Príncipe de Dinamarca estase interpretando así mesmo), xa non namorado da nai, senón do pai. Terceiro, porque os acontecementos (acompañados das conseguintes confusións), ao igual que nas traxedias shakespirianas, acaban por rebasar aos caracteres, e con eles o elemento tráxico fundamental está servido. E cuarto, porque detrás deste escrito hai unha compoñente de realismo máxico, de personaxes intanxibles tocados por un alento de loucura, ou de maxia, se se quere, que non pode deixar de lembrar a un Cunqueiro que á vez que trasladaba os mitos á terra, enchía aos paisanos dese “aquel” que os singularizaba.
E se por aqueles lares camiñan as homenaxes (que ao meu parecer son dúas), os elementos da parodia descansan nalgúns compoñentes fundamentais da escrita Jaureguizar: o emprego de símbolos da cultura de masas (ese cóctel dos supermercados Día con zapatillas Nike, e de Ánxela Bugallo con Marga Romero), e a autocrítica social satirizada (políticos locais aproveitando o rendemento dos cidadáns ou o mundo artístico-literario enchido de falacias colócanse aquí no centro da diana). Todo para actualizar de novo Hamlet, con forma de novela, e contarnos que os males do mundo non empezaron cunha mazá, senón cun limón. Interesante.
9 / 3 / 2009
Montse Pena Presas. Munich
Que Shakespeare está de moda na literatura galega é un feito, pois dúas das obras premiadas nos últimos meses revisitan a figura do célebre dramaturgo de xeitos ben diferentes. Se por unha banda Xesús Constenla homenaxeaba os seus sonetos en Shakespeare destilado a través do monólogo dun home que lembra as glorias e as sombras do seu amigo Willy, un apaixoado do autor inglés, e con isto gañaba o Premio Manuel García Barros; pola outra, Santiago Jaureguizar facía o propio n’O globo de Shakespeare, unha novela coral que honra as pezas teatrais do autor británico, e que o convertía no gañador do Premio Terra de Melide. Os dous textos coinciden en ser propostas arriscadas, que procuran un estilo propio, mais a de Jaureguizar conta, alén, cunha historia tan máxica coma tráxica, enchida de pegadas que nos levan a Shakespeare e que se acaban por mesturar cun certo ronsel cunqueriano. Quizais porque detrás de Stradford-upon-Avon se albisca a sombra de Mondoñedo.
Desta volta permítanme que non lles resuma o argumento: facelo sería acabar coa forza de boa parte da novela, ao contar esta coa sorpresa como aliada continúa. Tan só achegarei algúns dos trazos mais senlleiros dos personaxes principais, a xeito de aperitivo do que depara o interesante entretecido argumental. Ricardo é un monicrequeiro ribadaviense que convive no pazo familiar co seu pai, Leandro, un misterioso pintor. O primeiro habita obsesionado con Shakespeare, escorando sempre na liña da ficción/realidade, entregado ao poderoso universo do teatro. O segundo, hiperprotector dun xeito estraño, dominador, mais sempre na sombra. Con eles comparte espazo Celia, a ama de chaves de toda a vida, amante dos paxaros e antiga moza de Frank Rinlo, un dobre de películas do oeste. Mais este Ribadeo tan particular acolle tamén a Rosalía, ex-muller do monicrequeiro, de quen o autor di que “segue sendo a terra sobre a que xira o satélite de Ricardo”; a Sebas, un guapo escritor de éxito a piques de entrar na Real Academia Galega e a Adriana, a súa dona, unha muller de vida gris, que reparte o tempo entre as clases de inglés e en procurar qué lle ocorre ao seu home. E polo medio, coma leiv motiv, como desencadeante da acción, un posíbel manuscrito do Ur-Hammet, supostamente agochado no pazo por unha carambola histórica. Mais tamén, un limón, ese que ilustra a cuberta e que se convertirá, pese a que a súa primeira aparición semelle case intranscendente, na segunda clave da ficción, no limón da discordia (boa proba disto é que a presentación da obra adubiouse cunhas galletas desta froita, xa que segundo o seu autor, hábil no manexo de estratexias publicitarias, esta é a primeira novela galega con “doce propio”).
Se ben a primeira parte da novela se pode entender como unha grande e descritiva didascalia (o texto non é dramático, mais podería perfectamente selo), coa habitual presentación de localizacións e personaxes, unha segunda parte, moito mais breve, pero tamén máis intensa, presenta o drama e faino desencadear axilmente. E é aí, precisamente, onde reside a homenaxe/parodia a Shakespeare que realiza Jaureguizar: as pezas do quebracabezas van casando para que este O globo de Shakespeare se convirta nun Hamlet actualizado, esta vez en forma de novela, trasladado de novo a Galiza. Primeiro, porque todos os personaxes gardan un segredo, non só para os demais, senón tamén para eles mesmos, e este só se descobre cando se desencadea a grande traxedia final. Segundo, porque Ricardo é o novo Hamlet (e cando interpreta ao Príncipe de Dinamarca estase interpretando así mesmo), xa non namorado da nai, senón do pai. Terceiro, porque os acontecementos (acompañados das conseguintes confusións), ao igual que nas traxedias shakespirianas, acaban por rebasar aos caracteres, e con eles o elemento tráxico fundamental está servido. E cuarto, porque detrás deste escrito hai unha compoñente de realismo máxico, de personaxes intanxibles tocados por un alento de loucura, ou de maxia, se se quere, que non pode deixar de lembrar a un Cunqueiro que á vez que trasladaba os mitos á terra, enchía aos paisanos dese “aquel” que os singularizaba.
E se por aqueles lares camiñan as homenaxes (que ao meu parecer son dúas), os elementos da parodia descansan nalgúns compoñentes fundamentais da escrita Jaureguizar: o emprego de símbolos da cultura de masas (ese cóctel dos supermercados Día con zapatillas Nike, e de Ánxela Bugallo con Marga Romero), e a autocrítica social satirizada (políticos locais aproveitando o rendemento dos cidadáns ou o mundo artístico-literario enchido de falacias colócanse aquí no centro da diana). Todo para actualizar de novo Hamlet, con forma de novela, e contarnos que os males do mundo non empezaron cunha mazá, senón cun limón. Interesante.
CRÍTICAS POR XÉNERO
culturagalega.org | RSS | Aviso legal | Contacto | O equipo do portal | Licenza de uso | Contactar coa redacción: redaccion@culturagalega.org I T: +34 981 957202 | F: +34 981957205 |
Consello da Cultura Galega. | http://www.consellodacultura.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal
Pazo de Raxoi, 2 andar. 15704 Santiago de Compostela (Galicia)
Tfno: 981957202 | Fax : 981957205 | e-mail: redaccion@culturagalega.gal