A escultura galega na balanza

Cando a arte galega comezou a crer, a escultura ofreceu o seu apoio desde a forza do material e a vivacidade do conceptual; vinte forzas que reforzan esa realidade conforman a mostra “Galicia es cultura” que se presenta durante o verán no remodelado Centro Torrente Ballester.

A escultura galega do século XX presenta unha variedade de filosofías. Se a proposta inicial dos artistas de principios do século presentaban loitas entre tradición e vangarda, a dialéctica continuou ó longo do século, sendo a batalla final nos límites da dictadura e nas décadas dos setenta e oitenta. Esta esposición reflexa a arte plástica que xorde nesa época, nun intre no que comezou a agromar un espíritu diferente e, sobre todo, comezou a facerse crer. Un camiño paralelo ás realidades nacionais e internacionais, que retratan os valores do volume, a importancia de texturas ou a interrelación co espacio, mesmo na aposta do conceptual. O pretexto desta análise chámase “Galicia es cultura”.


Liñas cruzadas

As vinte liñas que describen esta mostra trazan vinte xeitos de construir; diferentes artistas que configuran unha realidade plural, unha primeira xeración que debuxa agora unha aposta pola abstracción, monumental no caso de Silverio Rivas, prolongada nas iconas petreas e menhires de Manolo Paz ou nas obras mestizas —rural e deseño— de Ignacio Basallo, para desembocar na escultura figurativa, agora híbrida, de heroes e paisanos de Francisco Leiro ou no surrealismo de soños, lendas e maxia de Paco Pestana. Todo vai mudando, nada queda preso. A escultura mira tamén ás lecturas do conceptual, dende o obxecto atopado de Jorge Barbi —nunhas varillas de acacia— ou desde o obxecto natural reciclado de Fernando Casás, como poéticas da memoria. A mostra extende tentáculos as outras obras, que fluctúan entre a cerámica organicista de Xavier Toubes, a abstracción de Jesús Valmaseda ou Rosalía Pazo Maside, o fráxil de Suso Basterechea, a mirada do íntimo, sutil de María Xosé Díaz, as presencias eternas de Caxigueiro e as evocación naturais de Manuel Patinha. Liñas que continúan nunha fusión de volumes que existen e afírmanse no espacio.


O debate do fráxil

O espectador asiste desde o cuestionamento do plástico ás novas miradas do conceptual, recollendo a alongada sombra de Duchamp. Nomes que seguen abrindo portas na década dos noventa, continuando, en moitos casos, as ideas expostas nos oitenta; Pamen Pereira afirma desde a mística dun mundo en voz baixa, Xoan Anleo desde a relación entre alta e baixa cultura nun círculo de tellas polo chan. O trazo histórico repta desde mediados dos noventa entre os licenciados na facultade pontevedresa e aqueles que acadan instrucción na práctica, no obradoiro ou taller, son dúas das moitas vertentes expostas: Carlos Rial expón obras de fusión, onde se valora o volume, o sintético, mentras que a xeración aberta por Salvador Cidrás presenta o dinámico e a hibridación; a interacción co espacio na obra de Cidrás explórase logo na linguaxe arquitectónica en Mónica Alonso como maquetas terapéuticas ou, nun itsmo final a arte total, na obra de Arturo Fuentes.