Os apelidos de Compostela

Dez artistas reúnense nestes días no CGAC baixo unha mesma misión: analizar as moitas facianas que solta a cidade de Compostela; o proxecto, baixo o comisariado de Miguel Fernández-Cid, ocupa dúas plantas do centro e poderase visitar ata o próximo 30 de maio.

Calquera compostelán que nestes días se achegue ó CGAC poderá descubrir as realidades múltiples que nove visitantes e un habitante lle ensinan da súa cidade. Calquera galego que se achegue poderá descubrir as realidades coas que se atopa un día determinado entrando nesta cidade; así poderíamos seguir en círculos concéntricos ata tantos públicos, visitantes, como “Compostelas”. Tantos relatos como poetas, tantos como novelistas o xornalistas, e tantos como habitantes. O que representa de orixinal a mostra “Compostela” é que ensina a ver unha localidade con moitos ollos, identificativos, cómplices ou enigmáticos.

Moitos tempos, moitas lecturas
Nada resulta casual. Existen dez artistas seleccionados, nove autores-visitantes e un-habitante. Nove direccións de encontros e unha de regreso; queda claro que atopamos varias formas e sobre todo varios resultados, pero será o espectador atento o que analice cada unha delas coa destreza crítica. Falamos de visitantes e quedámonos diante dun caderno de viaxe, onde se anotan cada unha das anécdotas e vivencias que nos atraparon, quedan fotografías e obxectos, nunca invisibles ou pretensiosos, sempre identificativos dunha personalidade, dun determinado momento e unha misión significativa. Así debemos de entender cada unha das propostas que ofrecen estes dez artistas que se dispersan desde as fiestras ata un soto alterno, desde as imaxes urbanas-persoas de Beat Streuli ata as imaxes urbanas-industriais de Monserrat Soto.

Tempo para pensar na súa arquitectura, nas súas rúas, prazas e edificios, no espacio residual que rodea o casco histórico determinado en barrios periféricos de escasos signos de autenticidade. Tempos para a memoria e o silencio das pedras, tempo tamén para a crítica dos comportamentos sociais, que afectan a tódalas cidades do chamado primeiro mundo. Unha cidade como Santiago recolle tódalas sombras e luces da urbe actual, os vestixios do pasado e os ritmos do presente, pero engadido polo peso dunha memoria histórica de acentos relixiosos moi fortes, que pesa tanto como a sombra de tres picos catedralicios; logo veñen os turistas, os universitarios ou o funcionariado; no medio, xente na Porta Faxeira camiñando polo paso de peóns.

Laboratorio urbano
Dez observadores dun mesmo lugar, un territorio acoutado polo río Sar e o seu afluente o Sarela, entre lenes outeiros e unha liña imaxinario que o atravesa chamada “autoestrada emblemática”, que leva a imaxe de localidade referencial por toda a nosa xeografía. Dez observadores de territorios universitarios, turísticos, cotiás ou simplemente urbanísticos. Nove visitantes, Beat Streuli xogando a ser gótica, Roland Fischer (interesante a súa imaxe paisaxística da Facultade de Ciencias da Comunicación), Gabriele Basilico ou Humberto Ribas na ollada perenne, histórica (desde o centro ou na periferia) ou Günther Förg desde unha vertente arquitectónica impresionante; Lorna Simpson ou Peter Wüthrich desde a memoria ou Lars Arrhenius analizando o concepto do hábitat. Unha última parada calculámola na obra de Rubén Ramos Balsa, un dos artistas galegos máis interesantes, de curta pero desbordante traxectoria, só sirva o dato de que no pasado Arco puidemos velo en dúas galerías non galegas (Fúcares e Mario Sequeira) e todo cunha única mostra individual. A súa proposta nesta exposición sintetízase nun enigmático “Días Solares”; quedei completamente fascinado polo seu traballo denso, concentrado. A súa complexidade compositiva desborda o traballo dos seus veciños, incluso co gran Günther Förg, co que comparte a primeira das salas, queda nun digno empate. O seu logro de atrapar o tempo, de poñerlle acentos fotográficos reflicte á perfección o paso do tempo dunha cidade, o seu sitio nun territorio en nunha época.

Trátase a cidade como un laboratorio, non como un almacén; curiosa relación entre cidade e centro de arte, e sobre todo, a curiosa independencia temática centrándose no social, no persoal, a diferencia das propostas que baixo o signo “xacobeo” quedan na xeografía galega. Sen desmerecer estas propostas, a presente mostra queda como un esforzo desde o contemporáneo de difícil parangón e, sobre todo, desde a idea de proxecto, cambiante, vital, como se debe definir o mundo expositivo.


X.M. Lens [correo]