Víctimas dunha razzia con agulla e fío
Ana de Matos converte o coro da Igrexa da Compañía, en Santiago, nunha escenografía de velos. A xornalista Carmen Villar depura a súa mensaxe de lecturas do femenino, do íntimo.
Por Carme Villar
Atrapade o mensaxeiro
11 / 11 / 2004
Vexo a instalación de Ana de Matos, e non vexo a obra de arte. Vexo veos de tul deses que agora as mozas casadeiras se resisten a levar. Non porque non desexen lucir as súas vaporosas teas. Non. Polo que vén despois. Porque logo penden dun armario onde só o amarelo do tempo, a cobiza do caruncho e o esvaído soño os poden acompañar. Eses veos xa non son coma antes. Non o son dende que saen da igrexa. Nin dende logo dende que Ana de Matos lle sumou ós anacos de tul imaxes antropomórficas. Podería dicir humanas. Pero non sempre unha cousa vai parella á outra. E ó final xa non son as mulleres as que poñen os veos, senón que son os veos os que levan postos ás mulleres. Coma aquel reloxio que a Cortázar lle regalaran ata que se decatou de que, en verdade fora el o agasallo do reloxio. E todo iso está pendurado no coro dunha igrexa. Un bo lugar para exhibir veos. É este o solar onde, flor dun só día, tén o seu reinado breve, acompañando unha promesa diante dun deus que moitos dan por morto ou, como pouco, facendo gala dun encefalograma plano. A xente nos últimos tempos só ousa pasar pola vicaría pola esmorga que vén despois.
Lembro que Ana de Matos insiste en que o de post-feminista que lin por aí a carón do seu nome non lle acae. Eu só traballo e teño ideas, di. Non reivindico nada, engade. Pregúntolle, por ver qué di, qué opinará unha señora desas que se pasan o día escravizadas a unha máquina de coser explotada por unha multinacional. Pregúntollo, por suposto, para entrar en polémica. Pero ela non quere entrar. De Matos o que quere —ou iso é o que di ela, e nestes casos convén fiarse do propio interesado— é que cadaquén remate a obra. Que cada un pense o que queira. Dependerá, e iso sabémolo todos dende que se descubriu a especial habilidade da estatística para casar verdades irreconciliables, de quen mire. De quen sexa. É dicir, de si mesmo e das súas circunstancias. Pois eu son eu e as miñas circunstancias segundo dicía o señor Ortega y Gasset, que xa non precisaba dicir nada máis para ser lembrado. E por iso confeso que o que primeiro me entra polos ollos da instalación “Love for ever” de Matos non é a mensaxe que poida levar implícita e que, ó cabo, semella que tanto tén, se cada un pode pensar o que queira. E precisamente iso é o que fago. E o que vexo. O que a min me abre a porta á instalación é o xeito: os anacos de tea voando, lenes, víctimas dunha razzia con agulla e fío (seguro que se podería ser máis específico coas denominacións dos materiais que de Matos emprega, pero eu pertenzo a unha xeneración que xa non sabe coser). Iso lémbrame a esas costureiras de antes, que tiñan o privilexio de salvar a finura das súas mans da agresión do sacho. Este love for ever que ela nos propón non tén só un camiño para sernos revelado. Tamén, beneficiado por eses silencios que sempre hai nas igrexas, un novo coro, banda sonora ad hoc, busca ecos polas paredes. Coma con eses discos ambientais, pero ó contrario: un vai buscando unha cerimonia nupcial e atopa o choque. ¿Coma as identidades, quizais, que se desatoparán cando saian xuntos do limiar da igrexa baixo unha choiva de arroz? ¿Aínda se segue a usa-lo arroz, por certo? love for ever (¿quen cre hoxe en día que o amor é para todo ou, saltándonos esa separación que ela propón, que é para sempre?)