Viven en Madrid pero respiran e pensan en galego. A colectividade galega da capital desenvolve desde hai máis de vinte anos unha intensa actividade. “Os xoves de Aegama”, as actividades folclóricas da Agrupación RosalÃa de Castro, os libros da editorial do Grupo Cultural Galicia en Madrid (Grugalma) son só algúns dos moitos exemplos. Madrid ten a súa movida con acento galego.
Hai dúas semanas a Casa de Galicia en Madrid acolleu a presentación dun periódico novo. Baixo o tÃtulo de “Galicia al dÃa”, Editado por Onis Comunicación presentouse un xornal gratuÃto que pretende “reflectir a actividade dos diversos centros galegos na comunidade madrileña, asà como os actos das distintas asociacións”. Este gratuÃto quincenal evidencia que existe un Madrid unha grande actividade e movemento social e cultural que ten moito que dicir no dÃa a dÃa.
As asociacións
Actualmente existe máis dunha vintena de entidades, asociacións e federacións que traballan con maior ou menor visibilidade en Madrid. Malia que cada unha atende a un sector diferente (algunhas son agrupacións de empresarios, xuristas, médicos ou xornalistas) todas comparten un mesmo denominador común: denominación de orixe galega.
De todos os xeitos, entre a Agrupación ArtÃstica Gallega "RosalÃa de Castro" fundada en 1923 e a Federación de Asociacións Galegas constituÃda en abril do ano pasado, hai máis de oitenta anos e numerosos nomes entre os que destaca o grupo literario nacionalista Brais Pinto. Fundado en 1958, formado por figuras como Raimundo González "Borobó", Xosé LuÃs Méndez FerrÃn, UxÃo Novoneyra, Xosé Fernández Ferreiro que se artellaron arredor dunha editorial do mesmo nome e que marcou un fito ao publicar libros en galego.
Foi un perÃodo moi amplo no que estas entidades sufriron unha evolución en carne propia. Algunas desapareceron pero as que permanecen foron adaptándose aos novos tempos. O que comezaron sendo sociedades para manter vivo o floclore fóra de Galicia, acabaron por converterse, ao amparo da Lei de Asociacións, nun rebulir de diferentes entidades que unificaron os seus intereses facendo bandeira da súa denominación de orixe. Coa lei na man, numerosas sociedades e agrupacións convertéronse en asociacións que lle permitiu facer parte do rexistro estatal, acceder a axudas que contribuÃron ao fortalecemento das súas actividades.
A primeira en constituÃrse legalmente como asociación foi Grugalma, acrónimo de Grupo Cultural “Galicia en Madrid” que nace en 1983. O seu actual presidente e fundador, Manuel Mourelle de Lema recoñece que “a finalidade era dar a coñecer a cultura galega con maiúscula, explicar que aparte da pandeireta e do marisco, existÃan outros conceptos da cultura galega que non se daban a coñecer”. Nos primeiros momentos esta asociación contou co apoio de boa parte da intelectualidade galega, de entre os que Mourelle destaca sobre todo o apoio de Filgueira Valverde. Pero o emigrante que marchou a Madrid, primeiro creou unha agrupación para combater a morriña, acabou por facer negocio. Foi entón cando os empresarios asentados na capital decidiron que era bo unirse e constituÃron en maio de 1990 AEGAMA, a Asociación de Empresarios Galegos en Madrid. Javier Cordero, actual xerente desta sociedade, explica que foron moitos os nomes que estiveron vencellados ao nacemento desta sociedade. “Entre os promotores desta sociedade, destaca Cordeiro, á cabeza Enrique Santón DÃaz, xurista de formación e avogado e empresa dunha próspera empresa de limpeza, que foi o socio número un. Xunto con outros galegos como Feliciano Barrero (Grupo Correo Gallego) ou Carlos de Blas Armada fundaron AEGAMA co obxectivo principalmente de servir a asociación de ponte entre os empresarios galegos que chegan de Galicia para facer negocio”. Esta sociedade pretendÃa fomentar os vÃnculos empresariais entre as diferentes entidades que se constitúen na capital, ademais dunha forma de encontrar contactos para cumprir a máxima deste tipo de emrpesariado “con igualdade de prezo, compraslle a un galego”. AEGAMA promoveu no 2006 a constitución da Federación de Asociacións Galegas en Madrid, unha entidade que segundo explica o seu presidente, Ovidio Cadenas, “naceu co obxectivo de servir de apoio a todas a asociacións e entidades galegas”.
Ademais, a actividade institucional non se fixo agardar e a Xunta crea en 1992 a Casa de Galicia en Madrid. Ramón Jiménez, técnico e coordinador de actos culturais explica que “nós non somos un centro galego ao uso porque non é un espazo dunha asociación e está aberto a todo o mundo e o seu obxectivo é o de difundir a cultura galega”. A sé institucional da Xunta en Madrid acolle principalmente dous tipo de actividades. Dunha banda, ser lugar de reunións de traballo, sinaturas de acordos, convenios, seminarios das diferentes sociedades. Da outra, a organización de actividades culturais. Neste aspecto, explica Ramón Jiménez, “serve de plataforma para dar a coñecer a obra de artistas e intelectuais galegos xa consagrados o novos valores”. A Casa de Galicia é a pedra angular sobre a que gravita todas as actividades galegas.
As actividades
O vindeiro mes de outubro, a Asociación de Empresarios de Madrid e a Federación de Asociacións Galegas organizarán a primeira “Semana de Galicia en Madrid”. Unha entidade que segundo Ovidio Cadena pretende unificar diferentes mostras da cultura galega a través “dunhas dez mesas redondas de cultura, arte e folclore”. Será unha das vindeiras citas dentro dun panorama anegado por citas gastronómicas, actividade máis recorrente da colectividade galega. Por poñer un exemplo, AEGAMA organiza con asiduidade comidas nos restaurantes galegos da capital ás que asisten o 30% dos socios e, noutro caso, a Asociación Cultural “Galicia en Madrid” (Grugalma) conta cunha peña gastronómica mensual que se reúne os terceiros sábados de cada mes. Ademais, estas sociedades organizan as festas estacionais do ano como o Entroido ou o San Martiño no que se degustan os produtos tradicionais.
Entre as actividades que estas sociedades desenvolven, que podemos agrupar en sociais e culturais destacan “Os xoves de AEGAMA”. Consisten en xuntanzas periódicas que se celebran os meses impares e nos que un convidado especial (habitualmente vencellado ao ámbito empresarial) ofrece unha conferencia sobre algún aspecto da actualidade. Javier Cordero, xerente desta sociedade, explica que “son comidas ás que asiste un gran número de asociados que serven para facer negocio e diferentes entidades”. Canda a eles, AEGAMA concede os premios “Victoriano Reigoso” (en memoria do presidente de Unión Fenosa) para galardoar o empresario galego en Madrid. Entre as actividades estrictamente culturais destacan as do Grupo Cultural “Galicia en Madrid” que organiza anualmente dúas actividades. O seu presidente explica que “organizamos unhas xornadas de cultura monográficas que cumpren este ano vinte e catro edicións e que se celebran primeiro en Madrid (en xuño) e logo na Coruña (en xullo)”. A segunda as actividades é a edición da “Revista Galicia en Madrid” que ten unha periodicidade irregular e que sufriu cambios na súa liña editorial desde a súa aparición. “Comezou sendo informativa, explica Manuel Mourelle, porque nos primeiros momentos non habÃa prensa galega. Sen embargo, coa aparición de novas revistas e periódicos de corte informativa, decidimos facela monográfica, aproveitando as liñas temáticas das xornadas culturais”. A vicepresidenta da Agrupación ArtÃstica Gallega “RosalÃa de Castro”, Jovita, explica que esta asociación “segue fiel aos principios cos que naceu en 1923 ao promover actividades de difusión do folclore galego”, para o que organizan cursos de baile que ofrecen os propios socios.
Non hai que esquecer que a Casa de Galicia en Madrid programa de forma periódica conferencias, exposicións de pintura, escultura e fotografÃa, presentacións de libros, mesas redondas e recitais; ao mesmo tempo desenvolve un importante labor de análise e difusión das grandes figuras da cultura galega, no Estado.
Xunto con todo isto, Manuel de Mourelle reflexiona que “a maior parte da actividades están organizadas por xente que temos unha certa idade, que nacemos en Galicia, pero que temos unha descendencia que xa naceu e viviu na capital e que non ten este vÃnculo social e cultural tan arraigado nin participa con tanta asiduidade neste tipo de actos, pero que esperemos que non esmoreza co paso do tempo”. AÃnda asÃ, o colectivo galego en Madrid segue a ser moi numeroso e, ademais, ten conciencia de seu.
Hai dúas semanas a Casa de Galicia en Madrid acolleu a presentación dun periódico novo. Baixo o tÃtulo de “Galicia al dÃa”, Editado por Onis Comunicación presentouse un xornal gratuÃto que pretende “reflectir a actividade dos diversos centros galegos na comunidade madrileña, asà como os actos das distintas asociacións”. Este gratuÃto quincenal evidencia que existe un Madrid unha grande actividade e movemento social e cultural que ten moito que dicir no dÃa a dÃa.
As asociacións
Actualmente existe máis dunha vintena de entidades, asociacións e federacións que traballan con maior ou menor visibilidade en Madrid. Malia que cada unha atende a un sector diferente (algunhas son agrupacións de empresarios, xuristas, médicos ou xornalistas) todas comparten un mesmo denominador común: denominación de orixe galega.
De todos os xeitos, entre a Agrupación ArtÃstica Gallega "RosalÃa de Castro" fundada en 1923 e a Federación de Asociacións Galegas constituÃda en abril do ano pasado, hai máis de oitenta anos e numerosos nomes entre os que destaca o grupo literario nacionalista Brais Pinto. Fundado en 1958, formado por figuras como Raimundo González "Borobó", Xosé LuÃs Méndez FerrÃn, UxÃo Novoneyra, Xosé Fernández Ferreiro que se artellaron arredor dunha editorial do mesmo nome e que marcou un fito ao publicar libros en galego.
Foi un perÃodo moi amplo no que estas entidades sufriron unha evolución en carne propia. Algunas desapareceron pero as que permanecen foron adaptándose aos novos tempos. O que comezaron sendo sociedades para manter vivo o floclore fóra de Galicia, acabaron por converterse, ao amparo da Lei de Asociacións, nun rebulir de diferentes entidades que unificaron os seus intereses facendo bandeira da súa denominación de orixe. Coa lei na man, numerosas sociedades e agrupacións convertéronse en asociacións que lle permitiu facer parte do rexistro estatal, acceder a axudas que contribuÃron ao fortalecemento das súas actividades.
A primeira en constituÃrse legalmente como asociación foi Grugalma, acrónimo de Grupo Cultural “Galicia en Madrid” que nace en 1983. O seu actual presidente e fundador, Manuel Mourelle de Lema recoñece que “a finalidade era dar a coñecer a cultura galega con maiúscula, explicar que aparte da pandeireta e do marisco, existÃan outros conceptos da cultura galega que non se daban a coñecer”. Nos primeiros momentos esta asociación contou co apoio de boa parte da intelectualidade galega, de entre os que Mourelle destaca sobre todo o apoio de Filgueira Valverde. Pero o emigrante que marchou a Madrid, primeiro creou unha agrupación para combater a morriña, acabou por facer negocio. Foi entón cando os empresarios asentados na capital decidiron que era bo unirse e constituÃron en maio de 1990 AEGAMA, a Asociación de Empresarios Galegos en Madrid. Javier Cordero, actual xerente desta sociedade, explica que foron moitos os nomes que estiveron vencellados ao nacemento desta sociedade. “Entre os promotores desta sociedade, destaca Cordeiro, á cabeza Enrique Santón DÃaz, xurista de formación e avogado e empresa dunha próspera empresa de limpeza, que foi o socio número un. Xunto con outros galegos como Feliciano Barrero (Grupo Correo Gallego) ou Carlos de Blas Armada fundaron AEGAMA co obxectivo principalmente de servir a asociación de ponte entre os empresarios galegos que chegan de Galicia para facer negocio”. Esta sociedade pretendÃa fomentar os vÃnculos empresariais entre as diferentes entidades que se constitúen na capital, ademais dunha forma de encontrar contactos para cumprir a máxima deste tipo de emrpesariado “con igualdade de prezo, compraslle a un galego”. AEGAMA promoveu no 2006 a constitución da Federación de Asociacións Galegas en Madrid, unha entidade que segundo explica o seu presidente, Ovidio Cadenas, “naceu co obxectivo de servir de apoio a todas a asociacións e entidades galegas”.
Ademais, a actividade institucional non se fixo agardar e a Xunta crea en 1992 a Casa de Galicia en Madrid. Ramón Jiménez, técnico e coordinador de actos culturais explica que “nós non somos un centro galego ao uso porque non é un espazo dunha asociación e está aberto a todo o mundo e o seu obxectivo é o de difundir a cultura galega”. A sé institucional da Xunta en Madrid acolle principalmente dous tipo de actividades. Dunha banda, ser lugar de reunións de traballo, sinaturas de acordos, convenios, seminarios das diferentes sociedades. Da outra, a organización de actividades culturais. Neste aspecto, explica Ramón Jiménez, “serve de plataforma para dar a coñecer a obra de artistas e intelectuais galegos xa consagrados o novos valores”. A Casa de Galicia é a pedra angular sobre a que gravita todas as actividades galegas.
As actividades
O vindeiro mes de outubro, a Asociación de Empresarios de Madrid e a Federación de Asociacións Galegas organizarán a primeira “Semana de Galicia en Madrid”. Unha entidade que segundo Ovidio Cadena pretende unificar diferentes mostras da cultura galega a través “dunhas dez mesas redondas de cultura, arte e folclore”. Será unha das vindeiras citas dentro dun panorama anegado por citas gastronómicas, actividade máis recorrente da colectividade galega. Por poñer un exemplo, AEGAMA organiza con asiduidade comidas nos restaurantes galegos da capital ás que asisten o 30% dos socios e, noutro caso, a Asociación Cultural “Galicia en Madrid” (Grugalma) conta cunha peña gastronómica mensual que se reúne os terceiros sábados de cada mes. Ademais, estas sociedades organizan as festas estacionais do ano como o Entroido ou o San Martiño no que se degustan os produtos tradicionais.
Entre as actividades que estas sociedades desenvolven, que podemos agrupar en sociais e culturais destacan “Os xoves de AEGAMA”. Consisten en xuntanzas periódicas que se celebran os meses impares e nos que un convidado especial (habitualmente vencellado ao ámbito empresarial) ofrece unha conferencia sobre algún aspecto da actualidade. Javier Cordero, xerente desta sociedade, explica que “son comidas ás que asiste un gran número de asociados que serven para facer negocio e diferentes entidades”. Canda a eles, AEGAMA concede os premios “Victoriano Reigoso” (en memoria do presidente de Unión Fenosa) para galardoar o empresario galego en Madrid. Entre as actividades estrictamente culturais destacan as do Grupo Cultural “Galicia en Madrid” que organiza anualmente dúas actividades. O seu presidente explica que “organizamos unhas xornadas de cultura monográficas que cumpren este ano vinte e catro edicións e que se celebran primeiro en Madrid (en xuño) e logo na Coruña (en xullo)”. A segunda as actividades é a edición da “Revista Galicia en Madrid” que ten unha periodicidade irregular e que sufriu cambios na súa liña editorial desde a súa aparición. “Comezou sendo informativa, explica Manuel Mourelle, porque nos primeiros momentos non habÃa prensa galega. Sen embargo, coa aparición de novas revistas e periódicos de corte informativa, decidimos facela monográfica, aproveitando as liñas temáticas das xornadas culturais”. A vicepresidenta da Agrupación ArtÃstica Gallega “RosalÃa de Castro”, Jovita, explica que esta asociación “segue fiel aos principios cos que naceu en 1923 ao promover actividades de difusión do folclore galego”, para o que organizan cursos de baile que ofrecen os propios socios.
Non hai que esquecer que a Casa de Galicia en Madrid programa de forma periódica conferencias, exposicións de pintura, escultura e fotografÃa, presentacións de libros, mesas redondas e recitais; ao mesmo tempo desenvolve un importante labor de análise e difusión das grandes figuras da cultura galega, no Estado.
Xunto con todo isto, Manuel de Mourelle reflexiona que “a maior parte da actividades están organizadas por xente que temos unha certa idade, que nacemos en Galicia, pero que temos unha descendencia que xa naceu e viviu na capital e que non ten este vÃnculo social e cultural tan arraigado nin participa con tanta asiduidade neste tipo de actos, pero que esperemos que non esmoreza co paso do tempo”. AÃnda asÃ, o colectivo galego en Madrid segue a ser moi numeroso e, ademais, ten conciencia de seu.