San Froilán é todo un símbolo para os lucentes, case tanto como o son as propias murallas. Entre outras cousas porque, como explica Francisco Singul, comisario da exposición que vén de por en marcha o Xacobeo, foi o crego máis importante da Galicia de finais do século IX e principios do X. Amigo persoal do Rei Afonso III, nado e formado en Lugo, fundou mosteiros (Moreruela, Tavara e Valdecésar, por citar algúns) e participou na repoboación do reino de León. No final da súa vida, explica Francisco o rei chámao á que vai ser a capital do reino de León para que dirixa a sede episcopal, só estivo cinco anos pero foi un lustro moi fecundo. Este é un pequeno repaso pola figura histórica dun santo que, por outra parte é moi popular, e arredor do que se organizou unha popular dimensión lúdica.
A dimensión festiva
Falar do San Froilán Lugo é como falar das festas do Apóstolo en Santiago. É unha celebración popular e festiva que se celebra na cidade das murallas desde o século XVIII que é cando se inician as feiras en nome do santo. Francisco explica que eran unhas feiras de gando (daquelas cunha importancia económica destacada) porque ían os labregos á cidade a por mercancías e, de paso, de festexos. En parte, esta tradición continúa hoxe nas barracas do polbo, coas verbenas e cos lumes de artificio. Os xogos e todos estes aspectos culturais, etnográficos e populares centran unha parte desta exposición. Precisamente a que se localiza na praza Ángel Fenández Gómez, que rodea ao edificio do Concello de Lugo e están ao abeiro do tramo urbano do Camiño de Santiago. O comisario explica que son 200 metros cadrados de exposición, no que se vai exhibir a feira do gando, a produción artesanal e etnográfica e será como é como unha síntese do que é o Museo do Pobo Galego en clave lucense levado a este pavillón deseñado especificamente para este espazo.
A dimensión relixiosa
Na Catedral de Lugo desenvólvese a parte histórica máis antiga e máis relacionada coa biografía do propio santo. Nela preténdese contextualizar histórica e culturalmente a figura e a memoria de San Froilán na cidade de Lugo; relacionar a vida, obra e tempo de San Froilán co reino de Asturias, León e Al-Andalus, en especial pola súa política de repoboación e fundación de mosteiros nunha terra de fronteira. Entre os obxectivos da mesma está tamén o de valorar a figura e o tempo de San Froilán en relación coas peregrinacións xacobeas en época de Afonso III.
A mostra comeza arrinca no século IV e V coas orixes cristiás, para relacionalo posteriormente coa figura de San Froilán. Aproveitamos ese momento, explica Francisco, para facer a evocación do Lugo-Altomedieval, o da Alta Idade Media, e do século VIII. Coas orixes cristiás, recuperamos a época de Odoario e a posterior eclosión do Lugo da época asturiana. Ademais, dado que Lugo está no tramo entre Oviedo e Compostela do camiño Primitivo, os peregrinos tiñas que pasar por alí. E así o fixeron reis como Alfonso II O Castro ou Alfonso III O Magno quen levou no ano 874 unha cruz de ouro e de pedras preciosas que foi roubada en 1906. A réplica en ouro que fixo o Xacobeo coas técnicas medievais e baseadas nas antigas inscricións e fotografías vellas anteriores ao roubo figura nesta exposición. Como tamén o están diferentes elementos que lembran a época na transcorre a lenda de San Froilán como un capitel do Pazo de Medina Azahara, e mesmo unha xerra califal do século X, que é unha primicia porque se acaba de atopar nunha escavación descubre Francisco.
No tocante á lenda e á memoria do santo no Lugo do século XII, a mostra destaca esencialmente dous puntos: a construción da catedral románica e do suposto sepulcro de Santa Froila (nai de San Froilán)e a conexión do Santo con Europa, a través dos trazados do camiño.
A mostra no seu contexto
A exposición San Froilán: culto e festa está inserida nun programa que o Xacobeo desenvolve este ano 2006 e que ten como idea principal falar do camiño Camiño Primitivo e da peregrinación por Lugo. Con este motivo preparáronse tres actividades: dunha banda un congreso sobre o Camiño Primitivo, doutra unha exposición (aínda aberta na Catedral) sobre os Irmandiños do século XV, mentres que a exposición de San Froilán e a terceira e última parte deste proxecto.
Malia que é unha revisión en clave lucense da vida de San Froilán, o feito de que fose bispo de León explica o interese por parte do museo de León (a piques de inaugurarse) sobre esta exposición. Non sabemos aínda se será a mesma mostra, ou se simplemente se prestarán obras explica Francisco.
San Froilán. Culto e festa
Crismón de Quiroga
Segunda metade do século IV - primeira metade do V
Mármore branco con vetas
82x6 cm
Procedente da capela de Nosa Señora da Ermida, Quiroga (Lugo)
Lugo, Museo Diocesano e Catedralicio
Fonte Xacobeo
San Froilán. Culto e festa
Restos duns cancelos visigóticos de Saamasas
Finais do S. XI - principios do S. VII
Mármore
Medidas variadas
Lugo, Museo Diocesano e Catedralicio
San Froilán. Culto e festa
Beato de Tábara
Facsímile
Editorial Testimonio, 2003
Pergamiño encadernado en pel
37x25,5x5 cm
Madrid, Archivo Histórico Nacional
San Froilán. Culto e festa
Réplica da cruz doada en 874 polo rei Afoso III á catedral compostelá (desaparecida en 1906)
Obradoiro Ángel, S.L.
Santiago de Compostela, 2003-2004
Oro, xemas, cristal de roca e esmalte
46x44,5x2 cm
Santiago de Compostela, S.A de Xestión do Plan Xacobeo
San Froilán. Culto e festa
Capitel
Finais do s. VIII
Granito
46x50x50 cm; base 28 cm
Sarria (Lugo), igrexa parroquial de San Pedro de Seteventos
San Froilán. Culto e festa
Xerra califal
Século X
Cerámica
23x16 cm
Procedente dunha escavación na cidade de Astoraga
Museo de León
San Froilán. Culto e festa
Die Walfart und Strass zu Sant Jacob
Hermann Küning von Vach
Estrasburgo, 1495
Papel
210x150x10 mm
Alemaña, Staatsbibliothek zu Berlin
San Froilán. Culto e festa
Ara con inscrición MYMPHIS M VI P LON GINIANUS
s. I-III
Granito
47x38x27 cm
Procedente das termas públicas de Lucus Augusti
Balneario de Lugo. Conselleria de Cultura e Deporte
San Froilán. Culto e festa
Brazo-relicario de San Froilán
Doazón de don Alonso López gallo, bispo de Lugo de 1612 a 1624
Obradoiro de Madrid, círculo de Juan de Arfe (?), 1614
Prata
66x24x20 cm
Lugo, Museo Diocesano y Catedralicio
San Froilán. Culto e festa
Cántaro de medida, Xerro e Floreiro
Cerámica de Gundivós, s. XVIII-XIX
Santiago de Compostela, Coleccción García-Alén e García Ayaso
San Froilán. Culto e festa
Cartel orixinal da festa de San Froilán
Lugo, Graficas Bao, 1965
Biblioteca Pública do Estado e da Deputación Provincial de Lugo
San Froilán. Culto e festa
Cartel ofrixinal da festa de San Froilán
Isaac Díaz Pardo
Biblioteca Pública do Estado e da Deputación Provincial de Lugo