A instauración do DÃa das Letras Galegas foi unha decisión que a Real Academia Galega (RAG) tomou sen gran convencemento. Sen embargo cos anos converteuse nunha das súas actividades máis dinamizadoras da nosa cultura e, ao mesmo tempo, máis coñecidas da Academia. Pero non é a única. Sobre o presente falamos con tres expertos e continuamos analizando o pasado, da man do seu presidente, que nos ensina os fondos máis destacados. Hoxe os cinco últimos vÃdeos.
Os estatutos da Real Academia Galega definen as súas múltiples funcións que debe cumprir esta institución creada en La Habana en 1906. Por unha banda está o establecemento das normas referidas ao uso correcto da lingua galega; a restauración da onomástica galega; velar, defender e promover o idioma galego, asà como asesorar os poderes públicos e as institucións sobre temas relacionados co uso correcto da lingua e coa súa promoción social. Sen embargo, a elección da personalidade á que se lle dedica o DÃa das Letras Galegas é a súa iniciativa máis coñecida por todos.
A cara coñecida
“O máis coñecido, case o único, é o tema relacionado coa ortografÃa e algo á elección da personalidade do dÃa das letras galegas. Outros asuntos, desde o punto de vista da opinión pública, están reducidos á organización interna, ás súas reunións e aos seus discursos”. Deste xeito aborda o politólogo e profesor da Universidade de Santiago, Xosé LuÃs Barreiro Rivas, a situación actual da Academia.
Pero non é o único que destaca o rol da institución na fixación dunhas regras estándar do noso idioma. Pola súa banda, o filologo e académico Antón Santamarina, considera que “a academia ten un papel importante que é o que lle vén asignado nas leis, como o de establecer a normativa correcta do idioma. Pero non se pode centrar exclusivamente nisto, senón en calquera tipo de investigación lingüÃstica”. De feito, Santamarina considera que na súa defensa do idioma existen outras liñas de atención transversais como son as relacionadas “coa cultura en xeral e especificamente co ámbito literario”. Segundo o seu parecer a Academia está a desenvolver cumpridamente os seus papeis. Ademais, “ten un fondo bibliográfico e documental moi importante e boa parte da memoria histórica do paÃs está depositada na Academia e, polo tanto, cumpre outro rol. E aquà tamén xoga un papel que está a desenvolver ben”.
Na mesma dirección que Santamarina está o profesor e académico Manolo González, quen considera que “a Academia neste momento, cumpre os papeis que están recollidos na súas funcións: a norma do galego tanto no plano ortográfico, coma no plano léxico”.
O mañá
Todos os expertos consultados coinciden, en maior ou menor intensidade, en que a Academia ten moitas cousas por facer. Segundo Manolo González “hoxe hai un problema pendente, como é a definición da ortofonÃa estándar e a norma, no ámbito da lexicografÃa”. Nesa mesma dirección tamén apunta Antón Santamarina, que di que “cara o futuro, no que respecta á lingua quédanlle cousas importantes por facer. Como unha gramática de referencia do galego, que é unha das razóns polas que foi creada a Academia; e logo tamén traballos de tipo lexicográfico”. E non só iso, Manolo González considera que “a academia hoxe ten que ser unha entidade aberta á realidade social. Non podemos esquecer que o galego, aÃnda que se conseguiron avances en determinados aspectos, está nunha situación difÃcil. A Academia ten que actuar desde unha postura, desde o compromiso da sociedade, sen esquecer que a lingua é o elemento fundamental da nosa identidade”. Un pouco máis crÃtico é Xosé LuÃs Barreiro Rivas quen pensa “que deberÃa achegarse moito máis á sociedade e perder un pouco a sensación de coto pechado que ten neste momento”.
Os estatutos da Real Academia Galega definen as súas múltiples funcións que debe cumprir esta institución creada en La Habana en 1906. Por unha banda está o establecemento das normas referidas ao uso correcto da lingua galega; a restauración da onomástica galega; velar, defender e promover o idioma galego, asà como asesorar os poderes públicos e as institucións sobre temas relacionados co uso correcto da lingua e coa súa promoción social. Sen embargo, a elección da personalidade á que se lle dedica o DÃa das Letras Galegas é a súa iniciativa máis coñecida por todos.
A cara coñecida
“O máis coñecido, case o único, é o tema relacionado coa ortografÃa e algo á elección da personalidade do dÃa das letras galegas. Outros asuntos, desde o punto de vista da opinión pública, están reducidos á organización interna, ás súas reunións e aos seus discursos”. Deste xeito aborda o politólogo e profesor da Universidade de Santiago, Xosé LuÃs Barreiro Rivas, a situación actual da Academia.
Pero non é o único que destaca o rol da institución na fixación dunhas regras estándar do noso idioma. Pola súa banda, o filologo e académico Antón Santamarina, considera que “a academia ten un papel importante que é o que lle vén asignado nas leis, como o de establecer a normativa correcta do idioma. Pero non se pode centrar exclusivamente nisto, senón en calquera tipo de investigación lingüÃstica”. De feito, Santamarina considera que na súa defensa do idioma existen outras liñas de atención transversais como son as relacionadas “coa cultura en xeral e especificamente co ámbito literario”. Segundo o seu parecer a Academia está a desenvolver cumpridamente os seus papeis. Ademais, “ten un fondo bibliográfico e documental moi importante e boa parte da memoria histórica do paÃs está depositada na Academia e, polo tanto, cumpre outro rol. E aquà tamén xoga un papel que está a desenvolver ben”.
Na mesma dirección que Santamarina está o profesor e académico Manolo González, quen considera que “a Academia neste momento, cumpre os papeis que están recollidos na súas funcións: a norma do galego tanto no plano ortográfico, coma no plano léxico”.
O mañá
Todos os expertos consultados coinciden, en maior ou menor intensidade, en que a Academia ten moitas cousas por facer. Segundo Manolo González “hoxe hai un problema pendente, como é a definición da ortofonÃa estándar e a norma, no ámbito da lexicografÃa”. Nesa mesma dirección tamén apunta Antón Santamarina, que di que “cara o futuro, no que respecta á lingua quédanlle cousas importantes por facer. Como unha gramática de referencia do galego, que é unha das razóns polas que foi creada a Academia; e logo tamén traballos de tipo lexicográfico”. E non só iso, Manolo González considera que “a academia hoxe ten que ser unha entidade aberta á realidade social. Non podemos esquecer que o galego, aÃnda que se conseguiron avances en determinados aspectos, está nunha situación difÃcil. A Academia ten que actuar desde unha postura, desde o compromiso da sociedade, sen esquecer que a lingua é o elemento fundamental da nosa identidade”. Un pouco máis crÃtico é Xosé LuÃs Barreiro Rivas quen pensa “que deberÃa achegarse moito máis á sociedade e perder un pouco a sensación de coto pechado que ten neste momento”.
