Andaina en Culleredo, Ponte dos Brozos en Arteixo, o Colexio Rural Agrupado do Faro de Ponteceso e o Eugenio López de CEE son catro centros que teñen en común que aplican as tecnoloxÃas da información e da comunicación (comunmente chamadas TIC) no ámbito educativo. Son excepcións dentro dun panorama cheo de dificultades e atrancos que non teñen fácil solución.
BenjamÃn Lois Salgado, subdirector Xeral de Sistemas de Información da Educación debuxa o panorama no que encadrar a actuación destes centros. “En Galicia hai da orde de 1.700 centros repartidos en preto de 990 localidades, con realidades ben diferentes que non permite ofrecer unha solución única para todos, senón que hai que baixar ao detalle e ver un por un a realidade de cada centro”. Con estas cifras na man podemos comprobar que a magnitude do problema é tal que e o propio BenjamÃn apunta “non hai variñas máxicas, nin solución mestras” sobre todo porque hai múltiples frontes abertos: infraestruturas e comunicación nos centro e equipamentos, contidos multimedia, formación docente e, por suposto actuacións na comunidade educativa, é dicir, no contorno escolar (pais, nais, titoresÂ…) porque a educación é un problema de todos. Neste panorama resulta alentador a experiencia destes catro centros. Son proxectos educativos diferentes, con realidades tamén desiguais pero todos co denominador común de aplicar as novas tecnoloxÃas ao ámbito educativo.
Andaina, unha cooperativa escolar
Andaina é unha cooperativa escolar creada nas inmediacións da Coruña en 1987. O equipo docente deixa claro que no seu modelo educativo “preténdese responder a unha realidade social na que os medios tecnolóxicos están cada dÃa máis incardinados”. Neste sentido, desenvolven o seu modelo pedagóxico de xeito progresivo e secuenciado desde os 3 ata o 16 anos. “Trátase de facer un achegamento e familiariación progresiva cos medios tecnolóxicos, que garanta ao remate do ensino obrigatorio a formación dun cidadán competente e crÃtico no eido das TIC, non só cos coñecementos técnicos precisos, senón con unha actitude responsable e crÃtica ante o manexo dos medios”.
Para conseguir os seus obxectivos contan dunha banda, a nivel de recursos humanos, cun orientador tecnolóxico (especialista en integración das TIC no ensino) que traballa cos diferentes titores e especialistas, garantindo a coherencia e validez de todo o proceso de integración das TIC na aula. Da outra, nos recursos materiais, combinan un modelo de ordenador na aula con unha aula de informática. Andaina destaca que “toda as aulas contan con equipamento informático especÃfico e conexión a internet. Esta dotación permite un traballo coas tecnoloxÃas dentro das diferentes dinámicas e secuencias de aula. A aula de informática dános a oportunidade de realizar actividades e aprendizaxes especÃficas a todo un grupo simultaneamente, que logo se aplicarán no dÃa a dÃa da aula ordinaria”.
O Faro en Ponteceso
O centro Nosa Señora do Faro en Ponteceso é un colexio rural agrupado (nova figura que agrupa as antigas escolas unitarias) que une seis centros da comarca. O seu proxecto educativo aplÃcase a nenos que van desde os tres ata os sete anos. Desde o 2003 os 63 alumnos do centro combinan o encerado de xiz con unha dixital que vai rotando por cada unha das aulas dos centros. O uso desta tecnoloxÃa combÃnase cun proxecto pedagóxico de aprendizaxe deseñado polos once mestres que lles fixo merecedor de diferentes premios educativos: o Special Award que concede a European Schoolnet, o galardón á innovación educativa que concede Smart Technologies e foron finalistas na Global Junior Challenge. Uns galardóns con dotación económica que a dirección do centro, sempre respaldada pola ConsellarÃa de Educación, reinviste en material tecnolóxico para o centro. A dÃa de hoxe, ademais do sitio web do centro, contan cun Museo Virtual de Flores e Prantas, creado con outros centros europeos ao amparo do programa Comunitario Comenios.
Ponte nos brozos e a Fundación Amancio Ortega
Tres foron os cabos que houbo que atar para que os nenos do CEIP Ponte dos Brozos, tiveran unha alfabetización dixital: a solvencia económica e a iniciativa da fundación Amancio Ortega, a dispoñibilidade do concello de Arteixo e as facilitades administrativas da ConsellarÃa de Educación. Unidas estas tres vÃas desenvolveuse un modelo educativo no que cada alumno conta na aula co seu propio ordenador conectado a internet. Pero no propio centro teñen claro que non é a tecnoloxÃa pola tecnoloxÃa, senón aproveitamento de todas esas potencialidades para mellorar os resultados, de tal xeito que dotan de especialistas e cursiños para sacarlle rendibilidade aos ordenadores. Cursiños, material pedagóxico especÃfico para os contidos de cada nivel asà como múltiples fórmulas que xa están auditadas e cuxos resultados demostran que os alumnos aprenden máis rápido e asimilan mellor os contidos.
Os tablets de Cee
Foi un dos proxectos pioneiros máis temperás, pero tamén o que menos evolucionou no tempo. No presente está pendente dunha reactivación do proxecto que obtivo bos resultados e que se bautizou no seu momento como o Proxecto Piloto Euroespaña de Informatización do Ensino promovido desde a ConsellarÃa de Educación. Con este proxecto dotou o centro con 4.000 metros de cabo, centraliñas, 60 puntos de conexión a internet e 4 minirepetidores que crean unha rede sen fÃos para acceder á rede desde calquera parte do centro. Un proxecto que abrangue a uns 300 nenos de 3 a 12 anos e que se pretende ir completando con sucesivas fases que van paralelos a cursos de formación para os docentes e programas de sensibilización do contorno.
Principais conclusións
A aplicación das novas tecnoloxÃas no ámbito educativo é o campo de batalla no que investiga Pilar Vidal. Acaba de facer a súa tese de doutoramento sobre un estudo de caso, un centro galego que conta con ordenadores na aula. AÃnda que as súas conclusións atenden a ese proxecto educativo, algunhas son tan universais que se poderÃan extrapolar á realidade educativa.
Para Pilar “un dos principais problemas é que o uso é puntual, non xeralizado”. Asà como se aprecia unha falta de formación xeral por parte da maiorÃa dos profesores, “non só relacionado coa idade senón coa persoa, xente máis ou menos interesados, e cando máis preto da xubilación non interesados en saber algo novo”. En xeral esta investigadora detecta unha falta de formación xeral, tanto técnica como de aplicación educativa, “si saben utilizalo pero non saben como facelo na aula”. Ademais, o contexto no que se aplican as TIC no campo educativo debe ser, en opinión de Pilar, un proxecto contextual, que implique ao centro, incluÃndo desde o equipo directivo, á administración pasando polos pais e titores.
BenjamÃn Lois Salgado, subdirector Xeral de Sistemas de Información da Educación debuxa o panorama no que encadrar a actuación destes centros. “En Galicia hai da orde de 1.700 centros repartidos en preto de 990 localidades, con realidades ben diferentes que non permite ofrecer unha solución única para todos, senón que hai que baixar ao detalle e ver un por un a realidade de cada centro”. Con estas cifras na man podemos comprobar que a magnitude do problema é tal que e o propio BenjamÃn apunta “non hai variñas máxicas, nin solución mestras” sobre todo porque hai múltiples frontes abertos: infraestruturas e comunicación nos centro e equipamentos, contidos multimedia, formación docente e, por suposto actuacións na comunidade educativa, é dicir, no contorno escolar (pais, nais, titoresÂ…) porque a educación é un problema de todos. Neste panorama resulta alentador a experiencia destes catro centros. Son proxectos educativos diferentes, con realidades tamén desiguais pero todos co denominador común de aplicar as novas tecnoloxÃas ao ámbito educativo.
Andaina, unha cooperativa escolar
Andaina é unha cooperativa escolar creada nas inmediacións da Coruña en 1987. O equipo docente deixa claro que no seu modelo educativo “preténdese responder a unha realidade social na que os medios tecnolóxicos están cada dÃa máis incardinados”. Neste sentido, desenvolven o seu modelo pedagóxico de xeito progresivo e secuenciado desde os 3 ata o 16 anos. “Trátase de facer un achegamento e familiariación progresiva cos medios tecnolóxicos, que garanta ao remate do ensino obrigatorio a formación dun cidadán competente e crÃtico no eido das TIC, non só cos coñecementos técnicos precisos, senón con unha actitude responsable e crÃtica ante o manexo dos medios”.
Para conseguir os seus obxectivos contan dunha banda, a nivel de recursos humanos, cun orientador tecnolóxico (especialista en integración das TIC no ensino) que traballa cos diferentes titores e especialistas, garantindo a coherencia e validez de todo o proceso de integración das TIC na aula. Da outra, nos recursos materiais, combinan un modelo de ordenador na aula con unha aula de informática. Andaina destaca que “toda as aulas contan con equipamento informático especÃfico e conexión a internet. Esta dotación permite un traballo coas tecnoloxÃas dentro das diferentes dinámicas e secuencias de aula. A aula de informática dános a oportunidade de realizar actividades e aprendizaxes especÃficas a todo un grupo simultaneamente, que logo se aplicarán no dÃa a dÃa da aula ordinaria”.
O Faro en Ponteceso
O centro Nosa Señora do Faro en Ponteceso é un colexio rural agrupado (nova figura que agrupa as antigas escolas unitarias) que une seis centros da comarca. O seu proxecto educativo aplÃcase a nenos que van desde os tres ata os sete anos. Desde o 2003 os 63 alumnos do centro combinan o encerado de xiz con unha dixital que vai rotando por cada unha das aulas dos centros. O uso desta tecnoloxÃa combÃnase cun proxecto pedagóxico de aprendizaxe deseñado polos once mestres que lles fixo merecedor de diferentes premios educativos: o Special Award que concede a European Schoolnet, o galardón á innovación educativa que concede Smart Technologies e foron finalistas na Global Junior Challenge. Uns galardóns con dotación económica que a dirección do centro, sempre respaldada pola ConsellarÃa de Educación, reinviste en material tecnolóxico para o centro. A dÃa de hoxe, ademais do sitio web do centro, contan cun Museo Virtual de Flores e Prantas, creado con outros centros europeos ao amparo do programa Comunitario Comenios.
Ponte nos brozos e a Fundación Amancio Ortega
Tres foron os cabos que houbo que atar para que os nenos do CEIP Ponte dos Brozos, tiveran unha alfabetización dixital: a solvencia económica e a iniciativa da fundación Amancio Ortega, a dispoñibilidade do concello de Arteixo e as facilitades administrativas da ConsellarÃa de Educación. Unidas estas tres vÃas desenvolveuse un modelo educativo no que cada alumno conta na aula co seu propio ordenador conectado a internet. Pero no propio centro teñen claro que non é a tecnoloxÃa pola tecnoloxÃa, senón aproveitamento de todas esas potencialidades para mellorar os resultados, de tal xeito que dotan de especialistas e cursiños para sacarlle rendibilidade aos ordenadores. Cursiños, material pedagóxico especÃfico para os contidos de cada nivel asà como múltiples fórmulas que xa están auditadas e cuxos resultados demostran que os alumnos aprenden máis rápido e asimilan mellor os contidos.
Os tablets de Cee
Foi un dos proxectos pioneiros máis temperás, pero tamén o que menos evolucionou no tempo. No presente está pendente dunha reactivación do proxecto que obtivo bos resultados e que se bautizou no seu momento como o Proxecto Piloto Euroespaña de Informatización do Ensino promovido desde a ConsellarÃa de Educación. Con este proxecto dotou o centro con 4.000 metros de cabo, centraliñas, 60 puntos de conexión a internet e 4 minirepetidores que crean unha rede sen fÃos para acceder á rede desde calquera parte do centro. Un proxecto que abrangue a uns 300 nenos de 3 a 12 anos e que se pretende ir completando con sucesivas fases que van paralelos a cursos de formación para os docentes e programas de sensibilización do contorno.
Principais conclusións
A aplicación das novas tecnoloxÃas no ámbito educativo é o campo de batalla no que investiga Pilar Vidal. Acaba de facer a súa tese de doutoramento sobre un estudo de caso, un centro galego que conta con ordenadores na aula. AÃnda que as súas conclusións atenden a ese proxecto educativo, algunhas son tan universais que se poderÃan extrapolar á realidade educativa.
Para Pilar “un dos principais problemas é que o uso é puntual, non xeralizado”. Asà como se aprecia unha falta de formación xeral por parte da maiorÃa dos profesores, “non só relacionado coa idade senón coa persoa, xente máis ou menos interesados, e cando máis preto da xubilación non interesados en saber algo novo”. En xeral esta investigadora detecta unha falta de formación xeral, tanto técnica como de aplicación educativa, “si saben utilizalo pero non saben como facelo na aula”. Ademais, o contexto no que se aplican as TIC no campo educativo debe ser, en opinión de Pilar, un proxecto contextual, que implique ao centro, incluÃndo desde o equipo directivo, á administración pasando polos pais e titores.
