A rectoral de Anllo, a de Cines e da Chandrexa teñen en común que son casas rectorais que hoxe están habilitadas como establecementos de turismo rural. Diferéncianse entre si porque cada unha delas ten un sistema de xestión e explotación diferente. Co paso do tempo, a Igrexa vai cedendo este tipo de propiedades para usos sociais e turÃsticos, pero son moitos os fÃos que hai que tecer. Aquà van tres exemplos.
Co descenso do número de sacerdotes e coa continuada modernización da súa forma de vida, as antigas casa rectorais van perdendo toda a súa funcionalidade. Situadas ao lado das igrexas rurais para facilitar o traballo e a vida do sacerdote, as máis de 2.700 que se cuantifican en Galicia están en diferente situación. Unhas a medio derruÃr, outras pechadas e outras case destruÃdas, un patrimonio arquitectónico que hoxe pasa por situacións completamente diferentes. As que non están pechadas están en condicións de non habitabilidade, e as que están abertas fano como establecementos de turismo rural.
A iniciativa privada
Xurxo López e a súa compañeira marcharon para Parada do Sil en 1999. Deixaron os seus respectivos traballos para iniciarse nunha aventura que, como o propio Xurxo di, “é máis ca un traballo é unha forma de vida”. Foi nese momento cando decidiron propoñerlle ao bispado de Ourense que lle alugara unha antiga casa reitoral que estaba abandonada desde os oitenta. Xurxo explica que “era para facer turismo rural e agricultura ecolóxica”.
“Foi unha iniciativa nosa, continua Xurxo, e por iso tivemos que preguntar no bispado. Un dos poucos atrancos que nos puxeron era que tiñamos que falar co párroco, que tampouco puxo ningún problema e chegamos a un trato”. O acordo ao que chegaron coa Igrexa era que esta lles arrendaba a casa por vinte anos pero esta parella deberÃa arranxala e que, pasado ese perÃodo de tempo non teñen ningún dereito sobre ela.
AÃnda que chegaron no 99, Xurxo e a súa compañeira abriron a Casa Reitoral da Chandrexa como establecemento turÃstico en setembro de 2002. Todo este tempo foi preciso para levar a cabo unha rehabilitación que non contou con ningún tipo de axuda pública. “Miramos as axudas dos fondos Leader, explica Xurxo, pero non nos interesaban as súas condicións, porque tiñamos que adiantar moitos cartos e para que nolos devolveran tiñamos que presentar todo facturado e nós fomos facendo a rehabilitación nós sós”. Por ese motivo, renunciaron a todo tipo de axuda para a restauración da casa, de feito “mantivemos a súa estrutura e fomos facendo segundo o noso criterio sen ningún tipo de control. Máis tarde enterámonos, que a casa estaba catalogada e que rexÃa sobre elas normas de protección urbanÃstica das que ninguén nos avisou e que, por casualidade, non se fixo ningunha desfeita”.
O nivel de ocupación da Casa da Chandrexa é moi positivo porque, segundo o seu arrendatario, “vai mellorando co paso dos anos, posiblemente polo boca a boca e porque ofrecemos máis servizos que o dunha simple ocupación hostaleira”
A concesión
A Rectoral de Cines (Oza dos RÃos, A Coruña) tamén segue sendo propiedade da Igrexa, pero a súa fórmula de explotación é diferente. Jose LuÃs Iravedra é a persoa que conseguiu facerse coa concesión por un perÃodo de trinta e dous anos e levou a cabo a rehabilitación do edificio. Explica que “se fÃxo un estudo arqueolóxico e varios informes que foron determinantes para levar a cabo a rehabilitación da casa para adaptala ás funcionalidades que precisa un establecemento destas caracterÃsticas”. Unha recuperación do edificio que fixo con cargo ás subvencións que concede a Xunta para este tipo de negocios.
A casa rectoral funciona como establecemento de turismo rural desde outubro de 2003, pero levaba sen habitar desde principios dos oitenta, como uns vinte anos. Para Jose LuÃs cre que é unha boa fórmula porque “vexo como unha gran saÃda para manter o conxunto patrimonial dunha forma útil”.
En propiedade
Por último, a Rectoral de Anllo (Sober, Lugo) xa non é propiedade da igrexa senón propiedade particular. Foi posible porque o bispado de Lugo organizou unha poxa na que vendeu certas propiedades entre as que se situaba esta vella casa reitoral que leva sen ocupar desde habÃa varias décadas. Gerardo Goyanes, pai da propietaria do establecemento, explica que “a casa estaba desfeita e tivemos que recuperala practicamente toda, desde os tellados, algún muro e para iso contamos coa supervisión dos arquitectos da Xunta que fixeron un seguimento das obras para ver que se acondicionaba aos proxectos”.
O establecemento leva aberto desde o 2002 baixo a marca “Pazos de Galicia” e teñen a obriga de estar aberto ao público 15 anos, pero Gerardo afirma que “pensamos estar abertos moitos máis anos”.
Outras iniciativas
AÃnda que todas estas iniciativas xurdiron desde a iniciativa particular, hai dous anos artellouse unha a nivel do goberno galego. Foi entón cando Igrexa e Administración asinaron un proxecto, “Plan de Casas Rectorais” co obxectivo de recuperar estas edificacións con usos turÃsticos, sociais e culturais. Segundo fontes da ConsellarÃa de Industria, o proxecto xa non está operativo e dada a magnitude do proxecto non se levou a cabo como un plan global, “fixéronse acordos puntuais para rehabilitar algunhas casas rectorais”.
Trátase dun patrimonio urbanÃstico que se revaloriza a cada dÃa e sobre o que pesa unha sombra máis, que é que nalgunhas parroquias de Galicia non está moi clara se é propiedade da igrexa ou dos veciños. En todo caso, trátase dunha situación que afecta a preto de 2.700 casas espalladas por toda a orografÃa.
Co descenso do número de sacerdotes e coa continuada modernización da súa forma de vida, as antigas casa rectorais van perdendo toda a súa funcionalidade. Situadas ao lado das igrexas rurais para facilitar o traballo e a vida do sacerdote, as máis de 2.700 que se cuantifican en Galicia están en diferente situación. Unhas a medio derruÃr, outras pechadas e outras case destruÃdas, un patrimonio arquitectónico que hoxe pasa por situacións completamente diferentes. As que non están pechadas están en condicións de non habitabilidade, e as que están abertas fano como establecementos de turismo rural.
A iniciativa privada
Xurxo López e a súa compañeira marcharon para Parada do Sil en 1999. Deixaron os seus respectivos traballos para iniciarse nunha aventura que, como o propio Xurxo di, “é máis ca un traballo é unha forma de vida”. Foi nese momento cando decidiron propoñerlle ao bispado de Ourense que lle alugara unha antiga casa reitoral que estaba abandonada desde os oitenta. Xurxo explica que “era para facer turismo rural e agricultura ecolóxica”.
“Foi unha iniciativa nosa, continua Xurxo, e por iso tivemos que preguntar no bispado. Un dos poucos atrancos que nos puxeron era que tiñamos que falar co párroco, que tampouco puxo ningún problema e chegamos a un trato”. O acordo ao que chegaron coa Igrexa era que esta lles arrendaba a casa por vinte anos pero esta parella deberÃa arranxala e que, pasado ese perÃodo de tempo non teñen ningún dereito sobre ela.
AÃnda que chegaron no 99, Xurxo e a súa compañeira abriron a Casa Reitoral da Chandrexa como establecemento turÃstico en setembro de 2002. Todo este tempo foi preciso para levar a cabo unha rehabilitación que non contou con ningún tipo de axuda pública. “Miramos as axudas dos fondos Leader, explica Xurxo, pero non nos interesaban as súas condicións, porque tiñamos que adiantar moitos cartos e para que nolos devolveran tiñamos que presentar todo facturado e nós fomos facendo a rehabilitación nós sós”. Por ese motivo, renunciaron a todo tipo de axuda para a restauración da casa, de feito “mantivemos a súa estrutura e fomos facendo segundo o noso criterio sen ningún tipo de control. Máis tarde enterámonos, que a casa estaba catalogada e que rexÃa sobre elas normas de protección urbanÃstica das que ninguén nos avisou e que, por casualidade, non se fixo ningunha desfeita”.
O nivel de ocupación da Casa da Chandrexa é moi positivo porque, segundo o seu arrendatario, “vai mellorando co paso dos anos, posiblemente polo boca a boca e porque ofrecemos máis servizos que o dunha simple ocupación hostaleira”
A concesión
A Rectoral de Cines (Oza dos RÃos, A Coruña) tamén segue sendo propiedade da Igrexa, pero a súa fórmula de explotación é diferente. Jose LuÃs Iravedra é a persoa que conseguiu facerse coa concesión por un perÃodo de trinta e dous anos e levou a cabo a rehabilitación do edificio. Explica que “se fÃxo un estudo arqueolóxico e varios informes que foron determinantes para levar a cabo a rehabilitación da casa para adaptala ás funcionalidades que precisa un establecemento destas caracterÃsticas”. Unha recuperación do edificio que fixo con cargo ás subvencións que concede a Xunta para este tipo de negocios.
A casa rectoral funciona como establecemento de turismo rural desde outubro de 2003, pero levaba sen habitar desde principios dos oitenta, como uns vinte anos. Para Jose LuÃs cre que é unha boa fórmula porque “vexo como unha gran saÃda para manter o conxunto patrimonial dunha forma útil”.
En propiedade
Por último, a Rectoral de Anllo (Sober, Lugo) xa non é propiedade da igrexa senón propiedade particular. Foi posible porque o bispado de Lugo organizou unha poxa na que vendeu certas propiedades entre as que se situaba esta vella casa reitoral que leva sen ocupar desde habÃa varias décadas. Gerardo Goyanes, pai da propietaria do establecemento, explica que “a casa estaba desfeita e tivemos que recuperala practicamente toda, desde os tellados, algún muro e para iso contamos coa supervisión dos arquitectos da Xunta que fixeron un seguimento das obras para ver que se acondicionaba aos proxectos”.
O establecemento leva aberto desde o 2002 baixo a marca “Pazos de Galicia” e teñen a obriga de estar aberto ao público 15 anos, pero Gerardo afirma que “pensamos estar abertos moitos máis anos”.
Outras iniciativas
AÃnda que todas estas iniciativas xurdiron desde a iniciativa particular, hai dous anos artellouse unha a nivel do goberno galego. Foi entón cando Igrexa e Administración asinaron un proxecto, “Plan de Casas Rectorais” co obxectivo de recuperar estas edificacións con usos turÃsticos, sociais e culturais. Segundo fontes da ConsellarÃa de Industria, o proxecto xa non está operativo e dada a magnitude do proxecto non se levou a cabo como un plan global, “fixéronse acordos puntuais para rehabilitar algunhas casas rectorais”.
Trátase dun patrimonio urbanÃstico que se revaloriza a cada dÃa e sobre o que pesa unha sombra máis, que é que nalgunhas parroquias de Galicia non está moi clara se é propiedade da igrexa ou dos veciños. En todo caso, trátase dunha situación que afecta a preto de 2.700 casas espalladas por toda a orografÃa.
