A fundación Amancio Ortega desenvolve en Arteixo un proxecto piloto para educar aos nenos aplicando as novas tecnoloxías

A revolución das masas polo outro Ortega

En Arteixo o xiz, o borralleiro e as pizarras forman parte das clases de historia. Os escolares cando fan a mochila meten o seu ordenador entre o libro de literatura e o de inglés, falan cos seus profesores por correo electrónico e Internet é o gran diccionario no que buscan todo. Así é o día a día do proxecto “Ponte dos brozos”, unha iniciativa que financia a fundación Amancio Ortega e que sitúa a tres centros de Arteixo na vangarda educativa.

Antonio Estraviz é o coordinador da iniciativa no centro “Ponte dos Brozos” do que toma nome o proxecto que financia a Fundación Amancio Ortega. “Hai dez anos o sistema educativo era igual que hai cen, reflexiona Estraviz, as ferramentas eran xiz e pizarra, mentres que a sociedade foi evolucionando tecnolóxicamente. Con este proxecto o que fixemos foi aplicar ese cambio ao campo do ensino dun xeito máis rápido do que se está a dar actualmente”. Para iso deuse unha alianza estratégica que xestou nun proxecto piloto que leva funcionando desde 2002: a solvencia económica e a iniciativa da fundación Amancio Ortega, a disponibilidade do concello de Arteixo e as facilitades administrativas da Consellaría de Educación que veu con bos ollos o proxecto.

Unha fundación
No mesmo momento no que xorde a fundación Amancio Ortega, foise consitutíndo o proxecto educativo Ponte dos Brozos. “A Fundación ten como obxectivo a mellora social e pensamos desde o primeiro momento, que a mellor forma de facelo era a través da educación”. Deste xeito Xesús Caramés, encargado da coordinación do proxecto por parte da Fundación explica que esta iniciativa tiña como principal obxectivo introducir as novas tecnoloxías como unha ferramenta tecnolóxica máis, para ir explicando a materia e para que os rapaces levasen a aula os ordenadores, ferramentas que xa empregaban na súa vida diaria.

Para iso escolleron un centro: Ponte dos Brozos e deseñaron unha estratexia escalonada que fose acollendo a todos os rapaces de ensino non universitario (de 3 a 18 anos). Case catro anos despois de que se puxera a andar a iniciativa, xa abrangue a todos os niveles escolares desde primaria ata bacharelato de tres centros do concello de Arteixo. Polo demais, aínda que é un proxecto voluntario integra a máis do 50% dos alumnos. E para que o proxecto tivera validez educativa e cumprise cos seus obxectivos de utilidade social, tiveron que validar todo o seu modelo a través da Consellaría de Educación.

Cun proxecto educativo
O 28 de xaneiro de 2002 a Consellaría de Educación e a Fundación Amancio Ortega asinaron un convenio de colaboración polo que unha promovía a migración dun sistema educativo analóxico cara outro dixital e a outra achegaba tres titores e o acceso a tres centros do concello de Arteixo, ademais das facilitades de tipo administrativo para o bo funcionamento do centro (cursiños específicos para o profesorado, substitutos para cando os docentes tiveran que facer algunha viaxe ao estranxeiro para ver “in situ” outras experiencias educativas…). Foi a xénese dun proxecto que conta con 47 docentes (dos 72 que ten o centro) no CEIP Ponte dos Brozos e que colleita bos resultados entre os alumnos. Segundo un informe de avaliación externa realizado pola Xunta de Galicia, mais outro elaborado pola Universitat Oberta de Catalunya, o emprego de ordenadores e tecnoloxías de última xeración nas aulas favorece que os nenos aprendan máis de présa e con máis entusiasmo, fomenta a cooperación entre os alumnos e mellora a autoestima dos nenos e é especialmente eficaz no caso de nenos con problemas.

Antonio Estraviz, que pode achegar a experiencia de quen leva quince anos traballando con nenos como docente, certifica eses resultados. “Pola miña experiencia persoal os resultados con este novo sistema son moito mellores, pero sempre hai atrancos que vencer. Por parte dos profedores, dar o salto ás novas tecnoloxías, por parte dos alumnos, afacerse a cambiar a imaxe do ordenador como algo meramente lúdico, pero o resultado sempre é positivo”.

O futuro
“Ponte dos Brozos” responde ao modus operandi da Fundación Amancio Ortega. É dicir, desenvolve un proxecto piloto no que asume a iniciativa dun proxecto que considera de utilidade para a sociedade en xeral. “Pero chega un momento no que o proxecto ten que funcionar por sí so, explica Xesús Caramés, e é cando a fundación se retira”. De momento o proceso está a piques de entrar nunha cuarta e última fase, pero non ten data de finalización porque como proceso educativo non hai prazos exactos. Caramés explica que “isto rematará cando vexamos que os centros son capaces de administrarse por si sós. Por iso, Xesús apunta cara unha fórmula de financiamento mixta, entre pública e privada na que “se permitan adoptar cámbios rápidos, como é propio da mentalidade privada, mentres a xestión da ensinanza siga sendo pública”. Aínda así, ademais de insistir en que non é nunha a privatización do ensino, senón unha fórmula intermedia para optimizar os recursos, Caramés apunta que “non é cuestión de cartos, senón de preferencias e de vontade”. Neste sentido, Antonio Estraviz vai un pouco máis alá ao apuntar que “aínda que se enchan os colexios de ordenadores, depende do capital humano, do uso e da intencionalidade que o profesorado queira darlle a todo ese material do que dispón”. Non é tecnoloxía por tecnoloxía, senón aproveitamento de todas esas potencialidades para mellorar os resultados.

De momento, os tres centros implicados neste proxecto, son unha probeta de lanzamento dun novo sistema educativo que leva á escola ferramentas que habitualmente empregamos noutros contextos máis lúdicos.