Estilo e mensaxes no teu peito

Pouco a pouco un novo movemento está a encher as rúas de Galicia. En silencio, sen estridencias, mensaxes irónicos e sorprendentes que nos fan ver a realidade doutro xeito vanse filtrando nos máis diversos lugares da nosa vida cotiá. Diferentes deseñadores do país están a difundir mensaxes nun novo soporte, as camisetas, atopando na maior parte dos casos un éxito inesperado.

Avance e abaratamento nas técnicas de serigrafía. Paro no sector do deseño. Un incremento de licenciados en belas artes con gaña de probar novos soportes. Un oco no mercado. A lista de factores é longa, mais o que está claro é que no último ano están a se popularizar no país unha serie de camisetas con deseños orixinais e atrevidos, a miúdo con referencias ao propio país. Polo de agora as diferentes iniciativas de deseño continúan restrinxidas a un ámbito case local, mais percebes, vacas e cans de palleiro, borrascas e chuzos de punta, ataques contra o consumismo e outros elementos comezan a verse cada vez máis nas rúas, empregando a tea para transmitir mensaxes. Na actualidade catro pequenas empresas traballan desde Coruña, Pontevedra, Vigo e Compostela empregando este soporte para os seus deseños. Son Nicetrip, Rei Zentolo, Oncevaras e Bonitacamiseta.

Nicetrip: o comezo
Hai unha tenda na Coruña na que se poden mercar todo tipo de prendas cun deseño exclusivo. En Nicetrip Antón Lezcano aplica as súas creacións gráficas a todo tipo de soportes. "Reloxos, cadernos, bandeiras, camisetas, adhesivos e calquera cousa que poida ser serigrafiada". Xa a mediados dos noventa este publicitario comezou a facer os primeiros deseños de camisetas para amigos e familiares, e hai xa dous anos abriu a tenda para sacar ao público os seus traballos, entre eles a celebérrima icona da bandeira galega coa vaca "fíxeno coma unha reacción á española co touro de Osborne", sinala.. "Sempre fago edición limitada, non quero que se globalice o meu deseño, de cada modelo tiro oitenta exemplares e despois rompemos a prancha". Só o deseño da vaca e máis o do percebe son distribuídos de xeito masivo.

Exclusividade
Esta busca dunha certa exclusividade é tamén o que o leva a non pór os seus deseños na rede "pos algo na rede e en vinte minutos cópiancho". Lezcano recoñece que se está a dar unha certa explosión no campo das camisetas, "a tecnoloxía en serigrafía avanzou moito e á xente sáelle moi barato", e aínda que sinala que "canta máis xente mellor", insiste no problema de que "moitas veces confúndese unha camiseta publicitaria cunha de deseño, e hai que ter claro que a camiseta de deseño ten un concepto detrás". A súa intención é expandir o negocio, mais mantendo uns altos estándares de calidade. "As ideas non saen soas e o que non quero é facer camisetas publicitarias".

Rei Zentolo
Neste mes de abril faise un ano desde que Salva, licenciado en Historia da Arte e Pablo e José "Miranda", de Belas Artes, comezaron a estampar camisetas. "A idea non se baseaba soamente en facer camisetas senón en achegar a arte ao maior número de xente posíbel", explican,"queremos facer cosas coas que a xente comprenda o valor da arte coma ben cultural". Detectaron tamén unha inexistencia de produtos deste tipo cun deseño coidado e aplicados ao noso país. "Todas as camisetas que había con motivos galegos eran penosas, tanto en calidade coma en deseño", sinalan, "non nos sentiamos representados nin pensabamos que representasen a Galicia". Aínda que idea xa levaba varios anos polas mentes dos tres promotores, houbo que agardar até que acabaron os seus respectivos estudos para que o proxecto botase a andar. Naceu así Rei Zentolo, unha empresa con sede en Pontevedra que se está a facer famosa polos seus deseños de "Red Hot Peppers from Padrón" ou "Percebes".

Das feiras á galería
Os comezos foron realmente populares, xa que os promotores do negocio comezaron a vendendo as súas prendas polas festas de aldeas e festivais de todo o país. Na actualidade, e pouco tempo despois de abrir o seu propio local nunha antiga galería de arte de Pontevedra, continúan a probar outras formas de arte de fácil difusión. "Agora estamos traballando nunha banda deseñada sobre Centoloman, no deseño da nosa web, en performances, ilustracións, gravados sobre papel ou esculturas. O difícil é conseguir un produto barato, artístico e de calidade". A medio prazo a súa intención é "en canto poidamos, investir en cousas máis artísticas e mellores cada vez".

Bonitacamiseta.com: Rebelión
Unha maior dose de subversión nas súas mensaxes onda a menor conexión temática con Galicia son os principais riscos que diferencian os deseños de bonitacamiseta respecto a outras iniciativas. Hai xa arredor de dous anos Miguel Rey e Marta Villoslada, licenciados en Belas Artes pola universidade de Salamanca comezaron co seu proxecto. "Empezamos a resumir nunhas imaxes ou textos algunha ideas: a ironía como xeito de supervivencia anta hipocrisía da sociedade", explican, "tomámolo coma un xogo, gústanos o deseño que non precisa enganar nin tentar crear necesidades". Deste xeito, mensaxes contra o consumismo ("Cuanto menos consumas, menos tendrás que trabajar"), ou a manipulación informativa ("No me lo creo") alternan nas súas obras con críticas á política internacional ou á especulación inmobiliaria.

Mensaxe internacional
Ao igual que os seus compañeiros, coinciden na potencialidade das camisetas para transmitir mensaxes, "A camiseta ten un espazo potencial brutal, é unha valla publicitaria móbil nun mundo onde os medios pertencen a quen ten o poder económico, e parece que lle gusta a moita xente". A venda a través de Internet estalles a permitir unha difusión maior que a outros deseñadores galegos. "Estivemos todo este tempo traballando sen vivir disto, e agora comeza a dar froitos. Notamos que no País Vasco e na área de Barcelona compran máis", sinalan. No entanto recoñecen que tamén o seu contorno diario, en Vigo, é unha boa fonte de inspiración, "Vigo é un sitio exemplar no sentido da protesta social, todo o mundo pon algo na súa casa, o seu coche ou en calquera parede cando algo o agobia". Polo de agora o obxectivo é continuar con este traballo, tirando "por onde a nosa actitude nolo suxira", e recoñecen que teñen moita ilusión co seu proxecto.

Oncevaras: Ao mal tempo, boa cara
O paro foi en boa medida o que empurrou ao deseñador Fernando Lema a porse mans á obra. O proxecto Camisetas de Oncevaras naceu en setembro do 2003 en Compostela, cunha serie de prendas nas que se ironizaba sobre o clima húmido característico da cidade. "Nas zonas turísticas do sur de España ves a imaxe do sol coma elemento de reclamo, mais non había unha iconografía da choiva e do mal tempo", explica o deseñador. "Ocorréuseme facer unha camiseta cunha borrasca e a partir de aí saíu a liña completa de Chuzos de Punta". A estes deseños (Ventos de forsa sete ou Nubes Baixas) seguiron outros centradas en iconas de Compostela, xogando con símbolos e marcas recoñecidas. "O dos logotipos é algo que se emprega por toda a península, mais aplicado a tema galego aínda non se vira", sinala Fer.

O comezo da difusión
Ao igual que moitos dos seus compañeiros no negocio, Fer encóntrase con que a difusión dos seus produtos non é polo de agora moi grande. "Véndese máis á xente de aquí porque entenden moito máis os motivos. Emprego moitos xogos de palabras locais, o que fai que moitas non se entendan fóra de Compostela", aínda que recoñece que "cando tirei o experimento non pretendía que tivese moita repercusión". A eclosión de firmas dedicadas ás camisetas de deseño que se está a dar en Galicia non lle preocupa a nivel de competencia "penso que cada un está situándose en postos diferentes e cuns estilos bastante concretos, e non penso que choquemos nese nivel". De cara ao vindeiro inverno está xa a traballar nunha ampliación da liña "Chuzos de Punta". "Xa o inverno pasado tiramos paraugas e chuvasqueiros, agora buscaremos produtos de máis calidade téxtil, ao mellor até katiuskas".

Futuros
Todos os deseñadores coinciden en afirmar que as perspectivas do seu negocio son boas, e confían en continuar o seu crecemento. Queda aínda, no entanto, moito camiño por percorrer até que os seus estilos sexan recoñecíbeis pola maioría da poboación e saian do ámbito local.