De Rosalía a Pinto

Vencellar a un dos regueifeiros actuais máis coñecidos coa máis excelsa poeta das nosas letras. Este foi o eixe da Coroa Poética para Pinto D'Herbón, que unía dous referentes da cultura local nunha homenaxe que a Fundación Rosalía de Castro acolleu o pasado sábado. A valía deste improvisador e a súa contribución á nosa cultura puxéronse de relevo nun acto que contou con presenzas destacadas da nosa cultura.

Fíxose coñecido a comezos dos anos noventa como un renovador da regueifa. Letras actuais, presenza nos medios e a súa capacidade para a improvisación fixeron de Pinto D'Herbón parte fundamental do movemento Bravú. Precisamente o feito de que o seu traballo se basea na actuación ao vivo provocou que dese nunha escasa discografía, con apenas un feixe de temas compostos e gravados como A motoserra, Nitramón quinse, quinse, quinse, ou Paviméntame. No entanto, desde a Fundación Rosalía e un grupo de promotores do ámbito Bravú quixeron recoñecer este importante traballo coa celebración o pasado sábado da Coroa poética para Pinto D'Herbón, un evento que contou coa participación de persoeiros como Xurxo Souto, Manuel Rivas, Luís O Caruncho e Paola Beiro.

A homenaxe
Segundo explica Sofía Tarela, unha das organizadoras do evento, "o acto non puido saír mellor. Foi algo moi bonito e alegre. Para min algo que foi moi evidente é que cando chegou a comitiva de gaiteiros á Matanza había unha chea de xente a gravar cos móbiles en alto. E cando o acto foi animándose, houbo un momento en que só había unha ou dúas persoas a gravar. Todos estabamos completamente concentrados e a gozar enormemente". O acto, para alén da comitiva de gaiteiros e de diferentes intervencións a louvar o traballo do Pinto, incluíu a súa coroación poética "cunha coroa de pementos que lle fixo unha veciña", segundo lembra Tarela. "Vimos un Pinto moi en forma, moi inspirado e maduro", completa. A idea de conectar a Pinto con Rosalía foi algo que resultou "evidente" para a organización. "Vivían ao carón e tiña que ser alí. A nivel persoal levo tempo reivindicando que a xente das cidades veña ás aldeas a facer actividades culturais, e entón a casa de Rosalía pareceunos o lugar idóneo", explica Tarela. A entusiasta aceptación da Fundación Rosalía acabou de artellar todo o necesario para desenvolver este mix poético.

O protagonista
O propio pinto recoñecíase, antes o evento, superado por este recoñecemento. "Mamaíña do Carme. Non podo contalo con palabras. É unha alegría moi grande, sobre todo porque o fai xente que che quere e que ten moitas vivencias. Organízano persoas que están aí cando estás ben e cando estás mal, os que che replican cando fas algo que non é o correcto, xente de confianza, e iso é o máis importante para min", explica. "Rosalía foi unha muller que loitou como ninguén contra a adversidade. Daquela era moi difícil escribir en galego e ela facíao. Hoxe é un referente, para min é unha honra. Debemos ter en conta que fala alguén que se considera a si mesmo, e ante todo, un agricultor. "Eu non vivo destas historias, eu vivo da terra. Son un sementador en todas as cousas, e ás veces hai sementes que xermolan, outras que xermolan e logo lles ven unha xeada ou algunhas cómeas que un corvo", explica.

Despois dos escenarios
Logo de acadar unha importante presenza pública da man do movemento Bravú, do Xabarín Club ou de colaboracións con Manu Chao ao longo dos anos 90, nos últimos tempos a actividade pública de Pinto pode semellar ter decaído. No entanto, a realidade é que mudou o espazo das súas actuacións. Segundo Tarela, "con Luís O Caruncho teñen unha actividade frenética por colexios e institutos a educar na tradición da Regueifa. Teñen máis de douscentos obradoiros cada ano", explica. Segundo apunta Pinto, "estamos a traballar moito na difusión, aínda que non inventamos nada nin fixemos unha cousa moi grande, basicamente tentamos dicir o que hai". Ao seu ver, as regueifas, a súa especialidade, "non son para facer tratados filosóficos, son para se divertir no momento como sempre se fixo. Aínda que nos seus día empregábanse palabras grosas e mesmo había momentos violentos, nós tentamos fuxir algo diso". Da súa colaboración co Certame de Escolar de Improvisación Oral, que se celebra anualmente en Vigo, "está a saír xente nova moi boa", asegura Pinto.

Novidades pintas
O encontro do sábado serviulle para presentar un novo tema, Gasolina, que xa está gravado. Malia á creatividade que se lle supón a alguén que leva tanto tempo a improvisar, este autor recoñece que lle custa compor. "Estou a pensar en varios temas, e teño palabras clave, pero non teño a música, eu inspírome mellor se teño música". Tarela apunta que "Pinto ameaza con sacar varios temas máis. Aínda que Xurxo Souto di del que é un compositor lento, cando se pon é un perigo porque saca tres temas en tres minutos, e está a traballar en varias cuestións de máxima actualidade".

Desde a leira
Todo isto sen que Pinto deixe, como non, o seu traballo como cultivador de pementos, unha actividade que, asegura, é inspiradora. "O Paviméntame saíu da Leira, para min traballar e apañar pementos é como estar nun mosteiro, tranquilo, barrenando na vida diaria. E alí sáenche ocorrencias e cousas bonitas, que ás veces se perden por que non teño ocasión de as gravar alí". Encol da relación da regueifa tradicional con formas de improvisación no rap, Pinto considera que "non teñen que ver, fóra de seren improvisados. No rap non hai un tempo que che encorsete como na regueifa, onde tes que coller a medida, esta lixeiro e mesmo ter un bo día, porque ás veces a cabeza non dá para moito e aí é onde se deixa sentir a práctica".