A formación continuada leva a moitos estudantes de réximes especiais a completar a súa formación fóra

Vivir da arte

Meritxell, Alicia e Blanca teñen en común que son galegas, entrenan unha media de seis horas diarias, converteron a súa afección na súa forma de vida e completaron a súa formación no estranxeiro. Son desa xeración de artistas que decidiron buscar un futuro para as súas vocacións aínda que iso as apartou de Galicia. Unhas conseguiron voltar e outras non pero a súa historia reflexa a situación do ensino artístico.

A día de hoxe, Galicia conta con conservatorios de grao medio e dous de grao superior (en Vigo e Coruña), cunha escola de grao medio de danza e co borrador do Centro Superior de Arte Dramático (que terá o seu emprazamento en Vigo, despois da desputa entre Santiago e a cidade olívica, á que tamén se sumaron Narón e Ourense). Desde que a LOXSE equiparou os estudos dos ensinos de réxime especial (que abrangue as ensinanzas artísticas, as de idiomas e as técnico-deportivas) ás tradicionais carreiras universitarias, aumentou o número de estudantes que optaron por seguir a súa vocación. Unha vocación que, na maior parte dos casos, pasa por estudiar fóra.

Danzando por Londres
Meritxell Pan supura danza por todos os seus poros, por iso é lóxico entender que esta viguesa de 29 anos, decidira buscase por todos os medios un camiño no mundo da danza. Ela recoñece que “en España, xa non só en Galicia, senón es un número un tes que emigrar”. E predicou co exemplo. Estivo cursando seis dos sete os cursos de danza (a ela non lle afectou a reforma da LOXSE) mentres estudaba Química na Universidade de Vigo. Ata que se licenciou. “A química non era a miña vocación, fíxeno porque quería ter un título, así que cando rematei foi cando decidín marchar”. Emigrou, coma moitas das bailarinas do noso país, para Londres “aínda que pareza tópico aquí tes moitas máis oportunidades”.

Unha vez en Londres, Meritxell buscou unha academia para seguir tomando clases.”Foi así como entrei en Laban, onde conseguín unha bolsa do goberno británico e durante dous anos tiven unha axuda do Ministerio de Cultura”. Os tres anos que cursou en Laban permitíronlle facer estudos universitarios de danza que logo lle abriron novas portas. “Gradueime en xullo e no mes de outubro fixen unha audición para unha compañía (Ballet Lorent) e colléronme”. Hoxe, Meritxell está de xira por todo o Reino Unido co último espectáculo de Ballet Lorent “Lev la vie des fantasmes erotiques et estetiques”. Un traballo que compaxina con clases de ballet nunha academia londinense. “É o meu traballo perfecto, podo compaxinar clases, coa compañía e podo ter tempo libre para seguir tomando clases”.

Casos como os de Mertixell hai moitos no noso país. Segundo os datos da Xunta o ano pasado cursaron danza en Galicia 285 persoas nos centros públicos (grao elemental e medio) que hai na provincia de Lugo e A Coruña, mentres que 926 o fixeron nos centros privados que proliferan nas provincias de A Coruña, Ourense e Pontevedra.

Coa música a outra parte
“En música é moi importante poder comparar a visión que teñen noutros países. Xa non só por saber o que se está a facer noutras zonas, senón porque a música tamén se trata de vivencias e iso inflúe na túa forma de tocar”. Deste xeito Blanca Fernández (26 anos) resume boa parte da xustificación do éxodo que sofre o campo da música. Blanca estudou en Galicia o grao medio de música. Recomendada por un profesor, marcha a Madrid a facer o grao superior no Real Conservatorio. Alí está catro anos perfeccionando a súa técnica ao piano. “Unha vez que remato de estudiar as opcións que teño son ben poñerme a traballar, ben seguir estudiando; como en música nunca se termina de aprender, como todas as artes, eu decidín marchar”. Blanca volveu facer as maletas e emigrou a Amsterdam onde estivo no “Conservatorium Van Amsterdam”. Asegura que “foi unha recomendación dunha profesora que tiven en Madrid, porque ela estudou alí”. Aínda que cada vez vai máis lonxe, Blanca asegura que sempre estaba na súa mente volver a Galicia. “Como concertista sería difícil, así que no meu segundo ano en Amsterdam saíron oposicións ao conservatorio e decidín presentarme”. Aínda que aprobou ese mesmo ano pediu unha prórroga para rematar estudos. Blanca ofrece un matiz que rompe un pouco cos tópicos “sempre é máis doado atopar traballo no teu propio país; alí a selección faise por currículo, mentres que aquí son oposicións“.

Blanca coincidiu con Alicia González Permuy no conservatorio, pero o seu camiño seguiu unha traxectoria diferente. Ao rematar o grao medio, a Alicia abríronselle as mesmas posibilidades que a Blanca, cursar o grao superior en Galicia ou irse fóra. A decisión de Alicia veu condicionada por un curso de verán no que coñeceu a un profesor que a anima a irse a Barcelona. “Logo de falalo na casa, porque os meus pais tiveron que axudarme, decido seguir polo camiño da música e marcho para Barcelona”. Unha vez alí, repítese a mesma historia, un dos seus profesores anímaa a que siga estudando e colle carreteira cara Holanda. “Estiven en Rotterdam un primeiro curso e logo marchei a a Tilburg, por comodidade de horarios onde me quedo cinco anos: un primeiro de adaptación, dous para facer un posgrao e outros dous pola miña conta”. Durante este tempo, Alicia compaxinou as súas clases de música con concertos nos que actuaba ela sola ou con grupos de cámara. Unha vía que aínda ten aberta a día de hoxe e na que quere seguir afondando. Volver a Galicia estaba na mente de Alicia pero como ela recoñece “tiña un pouco de medo a nivel profesional, había certos proxectos abertos pero nada seguro”. Mentres se fraguaban eses proxectos, Alicia aprobou unha oposición e vive na Coruña. “Estou máis contenta do que me esperaba, pero teño claro que non me vou estancar no consevatorio e seguirei facendo concertos”. Segundo Alicia “vivir da música non é difícil, agora ben se falamos de ser concertista a cousa cambia”.

Polas mans de Blanca e de Alicia pasa boa parte dos futuros músicos do país. Aínda que, tal e como recoñece Alicia, “os estudantes seguen indo a Madrid e a Barcelona para completar estudos, pero a situación en Galicia é mellor do que estaba”. En todo caso, segundo os datos facilitados pola Consellaría de Educación, no curso 2003-2004 unhas 12.393 persoas estudaron nos centros públicos estudios elementais, medio e superior de música e unhas 4.502 nos centros privados. Un número nada desprezable que é índice da vocación pola música no noso país.