Manuel María, unha das figuras máis senlleiras das nosas letras, falece aos setenta e catro anos víctima dunha longa doenza

A última palabra de Manuel María

E calou a voz. Cando ía facer setenta e cinco anos, a vida de Manuel María tocaba onte ao seu fin nun hospital da Coruña, onde levaba varios días ingresado por mor dunha longa doenza. O poeta da Terra Chá, un dos autores máis destacados das letras galegas do século XX, deixa unha amplísima obra literaria e un exemplo de compromiso social e cultural co país.

A capela ardente que se instalou ás doce e media desta mañá no Panteón de Galegos Ilustres de San Domingos de Bonaval, en Compostela, deu comezo aos actos póstumos de homenaxe ao que está considerado coma un dos principais autores das letras galegas de todos os tempos. Como non podía ser doutro xeito, estes actos, que terán continuidade ao longo dos vindeiros días por todo o país, contarán cun forte compoñente literario, e incluirán lecturas de poemas e de textos do autor onda composicións realizadas para a ocasión por outros nomes das nosas letras.

Actos
As cinco desta tarde comeza, no salón de actos do Museo do Pobo Galego, unha serie de lecturas da obra de Manuel María a cargo de profesores, alumnos e pais de alumnos de diferentes centros de ensino. Na mañá do día dez serán os músicos que versionaron poemas deste autor os que tomen o relevo do recital, que rematará ás catro da tarde a cargo de diferentes escritores. O enterro está previsto para seis da tarde do venres dez en Outeiro de Rei, na Terra Cha, terra natal do autor.

Condolencias
Durante as primeiras horas do día de hoxe xa se coñecían as primeiras reaccións de mágoa de diferentes colectivos e persoeiros do mundo da cultura. O conselleiro de cultura, Xesús Pérez Varela, amosou a súa mágoa pola desaparición "dunha das voces máis senlleiras da poesía galega". Pola súa banda, o Concello de Pontevedra, a Confederación Intersindical Galega, o Bloque Nacionalista Galega ou a Asociación Galega de Editores xa fixeron público seu pesar polo pasamento. A Asociación Socio-Pedagóxica Galega, organización á que Manuel María estaba estreitamente vencellado, abriu xa un correo ao que se poden enviar condolencias e está a artellar os diversos actos de homenaxe (manuelmaria@as-pg.com).

Recoñecementos finais
A morte sorprendía a Manuel María cando vía recoñecido o traballo de toda unha vida. Nos últimos anos o autor recibiu abondosos homenaxes e publicou a súa obra lírica completa, no ano 2001, da man da editora Espiral Maior. Precisamente esta obra valeríalle no ano seguinte o premio da Asociación de Escritores en Lingua Galega. Ese ano sería pródigo en homenaxes, xa que o poeta foi elixido tamén membro da Real Academia Galega substituíndo a Marino Dónega e conseguía o Premio da Crítica pola súa carreira. O Instituto de Estudos Chairegos nomeábao ademais membro de honra, recoñecendo o seu grande vencello coa Terra Chá e a súa incansábel loita a prol desta comarca. Curiosamente, esta chuvia de recoñecemento chegáballe cando Manuel María decidira deixar de publicar poesía.

Poeta da terra e do pobo
Nado Manuel María Fernández Teixeiro en 1929, o amor polas letras xa lle viña de novo. Non sería sen embargo até 1950 cando sairía á luz a súa primeira obra, e unha das máis celebradas. "Muiñeiro de brétemas" (1950) supuxo un fito nas letras galegas ao inaugurar a chamada Escola da Tebra e ao dar paso á nova xeración de poetas da posguerra. A esta obra, fondamente existencial, seguirían moitas outras, nas que o autor foi evoluíndo cara unha poesía social, na que o nacionalismo e o pensamento de esquerdas conflúen en verdadeiros himnos ao pobo e ao país. Un total de corenta e sete poemario, onda varias obras de teatros, ensaios e narrativa, saíron das mans do considerado, con xustiza, Poeta da Terra Chá, do mesmo xeito que o seu amigo e compañeiro Uxío Novoneyra era o autor do Courel.

Política e activismo
Onda a actividade poética, Manuel María desenvolveu ao longo de toda a súa vida un intenso traballo de dinamización social e cultural. Xa desde os tempos do franquismo amosou, na clandestinidade, un forte compromiso co país desde unha perspectiva nacionalista, e participou no artellamento deste movemento político a través da Unión do Pobo Galego. A súa implicación levaríao a ser concelleiro en Monforte en 1979. A partir do ano 1985 retirouse da militancia política para continuar cun intenso traballo cultural que o fixo achegar a súa voz a abondosas causas. Como non podía ser doutro xeito, as mobilizacións por causa do Prestige contaron co seu apoio, e a presenza do autor foi habitual en manifestacións, recitais e todo tipo de iniciativas. A desaparición do poeta deixa deste xeito as letras galegas orfas dunha das súas voces máis comprometidas, e a Terra Chá perde un embaixador excepcional. O país fica máis calado.