“Tempo. Queremos máis tempo porque nestes ciclos hai moito que aprender e hai poucas horas de clase”. Quen fala é Pablo Sexto (26 anos) un estudiante do Grao Superior de Artes Plásticas da Escultura. Resulta significativo que un alumno defina asà as súas clases; pero o realmente sorprendente é que non é o único que pensa asÃ. Pablo RodrÃguez (21 anos) e Anxo Villaronga (24 anos) asenten coa cabeza ao escoitaren ao seu compañeiro. Son estudiantes da Escola de Artes e Oficios Mestre Mateo. Un centro que leva 115 anos ensinando un oficio e que é algo diferente.
Os dous Pablos e Anxo son tres estudiantes do Grao Superior de Artes Plásticas da Escultura, que desde hai anos se imparte na Escola de Artes e Oficios Mestre Mateo en Santiago de Compostela. Son tres historias diferentes, pero que recollen perfectamente a esencia e a filosofÃa dun réxime de estudio especial, non só nas materias impartidas, senón tamén no perfil dos alumnos e no carácter dos profesores.
O centro
O Mestre Mateo é un centro peculiar. E é peculiar desde a súa propia forma fÃsica. Esculturas, proxectos de decoración, fotografÃas, escudos visten un espacio atÃpico nun centro de ensino. Os corredores son amplos e, sen deixar de recordar, que o propio edificio non foi concibido para o ensino, os taboleiros de notas e os armarios dos estudiantes mostran que estamos nunha escola.
Percorremos o centro con Amador Seoane, secretario da Escola, que nos vai descubrindo as aulas teóricas, o salón de actos, a sala de profesores, a biblioteca, a sala de informática, e unha improvisada cafeterÃa con mesas, cadeiras e un par de máquinas. Mentres, polo camiño, vai explicando o plan de estudios; as especialidades de estilismo indumentaria, artes aplicadas da escultura, proxectos e dirección de obras de decoración, fotografÃa artÃstica (o ciclo máis demandado a dÃa de hoxe), o curso medio de esmaltado sobre metais.
A medida que subimos e baixamos a escalinata de pedra do que foron as tripas de Santo Agostiño, vendo fotografÃas e esculturas, dannos ganas de estudiar aquÃ. “¿Os requisitos?, responde Amador, ter máis de dezaoito anos, posuÃr o tÃtulo de técnico ou técnico superior de artes plásticas e deseño, ter superados os cursos comúns correspondentes ao plan de estudios de artes Aplicadas e Oficios ArtÃsticos, ou os dous cursos comúns do plan experimental de ensinanzas artÃsticas, ou ben unha proba de carácter teórico-práctico”. Son os mÃnimos que marca a lei para este tipo de ensinos desde que, en 1871, se creara en Madrid a primeira Escola Oficial de Artes e Oficios que existiu no estado español.
A historia
Pablo Sexto decidiu estudiar escultura porque “era algo que lle gustaba”. Pero, baixa a cabeza, cavila e aduce unha segunda razón “meu avó estudiou tamén escultura no Mestre Mateo, pero cando estaba no San Clemente”. E é que nos 115 anos que leva albergando a ensinanza de oficios, o centro ten a súa propia historia. ConstituÃuse 1886, paralelamente a seis escolas das chamadas de distrito, Alcoi, AlmerÃa, Béxar, Xixón, Logroño e Vilanova i la Geltrú, aÃnda que non se inaugurou ata 1888. E desde a súa instalación, orixinariamente situado no colexio San Clemente, contribuÃu á constitución de centros artesanais en Compostela. Pero non só iso, senón que intimamente ligado á súa historia houbo, como no caso de Pablo, unha tradición familiar artesanal ininterrompida que se perpetúa ata hoxe. (Hai exemplos como os talleres de ebanisterÃa Urbano Anido, os de praterÃa Andrés Lado Púente ou o do tipógrafo José MarÃa Paredes Platas). Desde 1945 o Centro está situado nunha parte do Convento de Santo Agostiño, logo de que o Instituto Feminino ocupase as aulas do San Clemente.
Para Pablo RodrÃguez o seu paso no centro pode ser un primeiro chanzo porque “estou pensando en estudiar Belas Artes”. Desde a súa orixe, as Escolas de Artes e Oficios foron marcando a necesidade de crear unha facultade superior de Belas Artes, que chegou con bastantes anos de atraso a Pontevedra. E o de Anxo Villaronga é unha volta de porca máis nos posibles intereses por estudiar no centro. “Empecei a estudiar para traballar na construcción. Estiven traballando uns anos e logo quixen volver recuperar os estudios e aquà me metÃn porque era o que máis me gustaba”. Queda claro que, por riba de todo, a Escola pretende ser, tal e como o seu nome indica, un centro para estudiar un oficio. Neste aspecto incide tamén Amador Seoane “a xente vén aquÃ, con vocación, con interese de estudiar un oficio que sabe que lle gusta”. E quizais por iso dá gusto estar no centro, lonxe dos conflictos tÃpicos dos institutos e onde se respira optimismo, ilusión e creatividade.
As clases
A maior demanda dos alumnos concéntrase na clase de fotografÃa. A profesora Nélida Rial ábrenos a aula de clases cunha pequena biblioteca, unha sala onde tirar as fotos e un cuarto escuro onde revelalas. E Amador recorda que a xente que estudia este ciclo superior acaba por atopar traballo no seu campo.
O menos demandado son os ciclos de xoierÃa, “porque resulta máis difÃcil colocarse despois”. E vemos o taller en que desde hai 33 anos pasan alumnos polas mans do seu profesor, Jose Antonio Rei. “Empecei neste centro ensinando forxa, e cando a especialidade desapareceu reconvertinme á xoierÃa”. Mentres nos explica os procedementos, os 15 alumnos dos grupos de prácticas (número establecido por lei) traballan limando e labrando a prata. De aà pasamos aos talleres de modelaxe e baleirado e debuxo que, por ser luns pola tarde, non teñen alumnos.
Nas súas orixes o Centro Mestre Mateo impartÃa as súas clases de 6 a 9:30, para que os propios alumnos puidesen cumprir coa súa xornada laboral. Agora, 115 anos despois, cos cambios no ensino e co declive dos talleres iniciado no século XIX coa revolución industrial, os ciclos oscilan entre 1440 e 1665 horas, repartidos en dous cursos con horario de 9 a 2 e de 4 a 9:30 de luns a venres (agás os venres polas tardes, que é cando non hai clase). E lonxe de estaren abafados co exceso de clases, os alumnos están encantados co sistema. Tanto os dous Pablos como Anxo destacan que é “insuficiente, porque hai moitas cousas que aprender”, “estamos a gusto porque son clases de tipo práctico” e “porque nos dan liberdade para que sexamos creativos”.
Os cartos
Estudiar no Mestre Mateo só custa 1.17 euros, prezo do seguro escolar obrigatorio. As clases teóricas, como o material empregado nas clases prácticas (papeis fotográficos, lÃquidos, xeso, pedra, papel, pinturas....) é custeado entre a Xunta de Galicia e o Fondo Social Europeo. A Xunta achegará a través da ConsellerÃa de Educación neste curso que agora comeza 94.000 euros mentres que o Fondo Social Europeo desembolsa 74.500 euros.
Os dous Pablos e Anxo son tres estudiantes do Grao Superior de Artes Plásticas da Escultura, que desde hai anos se imparte na Escola de Artes e Oficios Mestre Mateo en Santiago de Compostela. Son tres historias diferentes, pero que recollen perfectamente a esencia e a filosofÃa dun réxime de estudio especial, non só nas materias impartidas, senón tamén no perfil dos alumnos e no carácter dos profesores.
O centro
O Mestre Mateo é un centro peculiar. E é peculiar desde a súa propia forma fÃsica. Esculturas, proxectos de decoración, fotografÃas, escudos visten un espacio atÃpico nun centro de ensino. Os corredores son amplos e, sen deixar de recordar, que o propio edificio non foi concibido para o ensino, os taboleiros de notas e os armarios dos estudiantes mostran que estamos nunha escola.
Percorremos o centro con Amador Seoane, secretario da Escola, que nos vai descubrindo as aulas teóricas, o salón de actos, a sala de profesores, a biblioteca, a sala de informática, e unha improvisada cafeterÃa con mesas, cadeiras e un par de máquinas. Mentres, polo camiño, vai explicando o plan de estudios; as especialidades de estilismo indumentaria, artes aplicadas da escultura, proxectos e dirección de obras de decoración, fotografÃa artÃstica (o ciclo máis demandado a dÃa de hoxe), o curso medio de esmaltado sobre metais.
A medida que subimos e baixamos a escalinata de pedra do que foron as tripas de Santo Agostiño, vendo fotografÃas e esculturas, dannos ganas de estudiar aquÃ. “¿Os requisitos?, responde Amador, ter máis de dezaoito anos, posuÃr o tÃtulo de técnico ou técnico superior de artes plásticas e deseño, ter superados os cursos comúns correspondentes ao plan de estudios de artes Aplicadas e Oficios ArtÃsticos, ou os dous cursos comúns do plan experimental de ensinanzas artÃsticas, ou ben unha proba de carácter teórico-práctico”. Son os mÃnimos que marca a lei para este tipo de ensinos desde que, en 1871, se creara en Madrid a primeira Escola Oficial de Artes e Oficios que existiu no estado español.
A historia
Pablo Sexto decidiu estudiar escultura porque “era algo que lle gustaba”. Pero, baixa a cabeza, cavila e aduce unha segunda razón “meu avó estudiou tamén escultura no Mestre Mateo, pero cando estaba no San Clemente”. E é que nos 115 anos que leva albergando a ensinanza de oficios, o centro ten a súa propia historia. ConstituÃuse 1886, paralelamente a seis escolas das chamadas de distrito, Alcoi, AlmerÃa, Béxar, Xixón, Logroño e Vilanova i la Geltrú, aÃnda que non se inaugurou ata 1888. E desde a súa instalación, orixinariamente situado no colexio San Clemente, contribuÃu á constitución de centros artesanais en Compostela. Pero non só iso, senón que intimamente ligado á súa historia houbo, como no caso de Pablo, unha tradición familiar artesanal ininterrompida que se perpetúa ata hoxe. (Hai exemplos como os talleres de ebanisterÃa Urbano Anido, os de praterÃa Andrés Lado Púente ou o do tipógrafo José MarÃa Paredes Platas). Desde 1945 o Centro está situado nunha parte do Convento de Santo Agostiño, logo de que o Instituto Feminino ocupase as aulas do San Clemente.
Para Pablo RodrÃguez o seu paso no centro pode ser un primeiro chanzo porque “estou pensando en estudiar Belas Artes”. Desde a súa orixe, as Escolas de Artes e Oficios foron marcando a necesidade de crear unha facultade superior de Belas Artes, que chegou con bastantes anos de atraso a Pontevedra. E o de Anxo Villaronga é unha volta de porca máis nos posibles intereses por estudiar no centro. “Empecei a estudiar para traballar na construcción. Estiven traballando uns anos e logo quixen volver recuperar os estudios e aquà me metÃn porque era o que máis me gustaba”. Queda claro que, por riba de todo, a Escola pretende ser, tal e como o seu nome indica, un centro para estudiar un oficio. Neste aspecto incide tamén Amador Seoane “a xente vén aquÃ, con vocación, con interese de estudiar un oficio que sabe que lle gusta”. E quizais por iso dá gusto estar no centro, lonxe dos conflictos tÃpicos dos institutos e onde se respira optimismo, ilusión e creatividade.
As clases
A maior demanda dos alumnos concéntrase na clase de fotografÃa. A profesora Nélida Rial ábrenos a aula de clases cunha pequena biblioteca, unha sala onde tirar as fotos e un cuarto escuro onde revelalas. E Amador recorda que a xente que estudia este ciclo superior acaba por atopar traballo no seu campo.
O menos demandado son os ciclos de xoierÃa, “porque resulta máis difÃcil colocarse despois”. E vemos o taller en que desde hai 33 anos pasan alumnos polas mans do seu profesor, Jose Antonio Rei. “Empecei neste centro ensinando forxa, e cando a especialidade desapareceu reconvertinme á xoierÃa”. Mentres nos explica os procedementos, os 15 alumnos dos grupos de prácticas (número establecido por lei) traballan limando e labrando a prata. De aà pasamos aos talleres de modelaxe e baleirado e debuxo que, por ser luns pola tarde, non teñen alumnos.
Nas súas orixes o Centro Mestre Mateo impartÃa as súas clases de 6 a 9:30, para que os propios alumnos puidesen cumprir coa súa xornada laboral. Agora, 115 anos despois, cos cambios no ensino e co declive dos talleres iniciado no século XIX coa revolución industrial, os ciclos oscilan entre 1440 e 1665 horas, repartidos en dous cursos con horario de 9 a 2 e de 4 a 9:30 de luns a venres (agás os venres polas tardes, que é cando non hai clase). E lonxe de estaren abafados co exceso de clases, os alumnos están encantados co sistema. Tanto os dous Pablos como Anxo destacan que é “insuficiente, porque hai moitas cousas que aprender”, “estamos a gusto porque son clases de tipo práctico” e “porque nos dan liberdade para que sexamos creativos”.
Os cartos
Estudiar no Mestre Mateo só custa 1.17 euros, prezo do seguro escolar obrigatorio. As clases teóricas, como o material empregado nas clases prácticas (papeis fotográficos, lÃquidos, xeso, pedra, papel, pinturas....) é custeado entre a Xunta de Galicia e o Fondo Social Europeo. A Xunta achegará a través da ConsellerÃa de Educación neste curso que agora comeza 94.000 euros mentres que o Fondo Social Europeo desembolsa 74.500 euros.