Un templo do saber, cheo de vellos andeis en que se acumulan volumes e volumes. Un lugar que conta cun guÃa experimentado e coñecedor do material. As librerÃas galegas distan moito deste prototipo. Normalmente son establecementos novos que sobreviven en gran medida gracias ao ensino. Para coñecer a súa situación e as súas necesidades, a Federación de Libreiros de Galicia e a Xunta acaban de publicar o "Mapa das librerÃas de Galicia".
Durante dous anos, tres entrevistadores percorreron a xeografÃa galega de punto de venda de libros a punto de venda de libros. Desde vellas librerÃas nas zonas antigas das urbes ata pequenos establecementos rurais en que os libros mesturan cos xornais ou cos xoguetes. Foron 638 librerÃas de todo o paÃs entre outubro de 1999 e comezos do 2002. Despois de analizados todos estes datos, en abril do 2003 saÃa a rúa o “Mapa das librerÃas de Galicia”, o primeiro estudio sobre o sector do libro noso paÃs realizado pola Federación de Libreiros de Galicia e que acaba de ser editado pola ConsellerÃa de Cultura.
Un tipo de librerÃa
A librerÃa tipo en Galicia é un establecemento cuns sesenta metros cadrados de atención ao público que obtén a cuarta parte dos seus ingresos da venda de material de papelerÃa e arredor dun 20% das publicacións periódicas. Está atendida por unha soa persoa, non ten ordenador e abriu durante os últimos dez anos (nada menos que 256 tendas na década dos noventa). En canto a libros, ten un pouco de todo, normalmente sen organizar por temáticas, e só un 28% do que vende (maioritariamente narrativa) está en galego. Máis do 75% das súas vendas neste idioma son as lecturas recomendadas no ensino, o que, sumado ao 20% de ingresos por libros de texto, dá idea dun sector moi dependente do sistema educativo.
”As librerÃas no noso paÃs son de tipo xeral porque é lóxico que pola dispersión poboacional en moitos lugares a venda de libros non dea para manter un negocio”, segundo sinala Anxo Rei, coordinador deste estudio e un dos entrevistadores. A papelerÃa ten presencia no 87% dos establecementos e as publicacións periódicas ata no 60%. Isto muda moito entre o medio rural e as cidades, onde existe unha maior proporción de librerÃas especializadas (só catorce de cada cen), principalmente en libro galego-portugués e en temática educativa. A pesar do grande número de establecementos que abriron na última década, Rei sinala que “temos constancia de que nos últimos cinco anos pecharon moitÃsimas. As dificultades polas que atravesa o sector fai que sexa difÃcil a transmisión do negocio, a maior parte das librerÃas que pecharon foi por xubilación das persoas que estaban á fronte”.
Vendas e perigos
No intre de facer o estudio a maior parte dos libreiros consideraba que as vendas se mantiñan con respecto ao ano anterior, e mesmo nas zonas de Vigo e de Pontevedra, sinalaban un certo incremento das vendas. “o Ãndice de respostas en canto a datos de vendas non foi moi alto neste estudio”, apunta Anxo Rei, polo que non se coñecen as cifras exactas que move o negocio do libro neste paÃs a nivel de venda polo miúdo. Para os enquisados as maiores ameazas que tiña o sector eran a venda de libros de texto en centro comerciais, recentemente implantada daquela, e a distribución deste mesmo material a través de colexios e asociacións de pais de alumnos. Desde aquela, o presidente da Federación de Libreiros de Galicia, Xaime Corral, apunta que “con respecto ás grandes superficies estamos nunha situación en que fomos capaces desde o sector de parar esa preocupación centrada no libro de texto. O vieiro da cidadanÃa para acceder ao libro de texto segue a ser a librerÃa”. A respecto do perigo que pode supor para o sector a planificada gratuidade dos libros de texto sinala que “os libreiros non se opoñen, dependerá de como se faga”.
Necesidades
Unha das principais eivas que apunta, tanto o estudio como os propios enquisados cando se lles solicitaron suxestións, é a necesidade de informatizar o sector, xa que na actualidade só a terceira parte dos establecementos conta cun ordenador, e só un 25% dos libreiros emprega este aparello para a xestión do seu negocio. Para Anxo Rei “este medo ás novas tecnoloxÃas está relacionado co momento de parón que existe no sector. Un horizonte de rendibilidade dubidosa fai que non se queira investir”. Ademais das necesidades de incorporar as novas tecnoloxÃas ao sector, os libreiros reclaman, segundo o mapa, un maior regulamento sobre os puntos de venda e os prezos do libro, unha mellora nas relacións coas editoriais e as distribuidoras e unha maior unidade do gremio como prioridades para mellorar a súa actividade.
Respostas
A partir dos datos do mapa, a Federación de Libreiros está a pór en marcha unha serie de actuacións para o sector articulados en tres eixes. “Por unha banda tentamos aglutinar os intereses de todos os sectores implicados no mundo do libro. Pola outra estamos a organizar diferentes cursos para mellorar a formación do sector, e finalmente estamos a traballar en facilitar as canles de financiamento para dotar as librerÃas de material informático”, sinala o presidente dos libreiros, Xaime Corral. A existencia de cursos é valorada por Anxo Rei quen, sen embargo, sinala unha escasa asistencia dos profesionais a estes eventos. “Como grande parte dos negocios lévaos unha soa persoa faise complicado asistir a actividades de formación”, apunta.
Panorama
Ollando cara ao futuro, Xaime Corral sinala que “as cousas teñen que apousentar porque hai producción literaria de máis”. Segundo el, “irase a unha situación de menos puntos de venda e máis especializados, para facer librerÃas máis dotadas hai que reordenar o sector”. Desde a Federación de Libreiros, Anxo Rei está a traballar na cuarta entrega “O libro galego onte e hoxe” un proxecto que recolle toda a producción literaria galega e que comezou en 1979, tendo catalogados arredor de oito mil volumes. Este cuarto volume recollerÃa as obras publicadas entre 1993 e 2000, e ademais a Federación de Libreiros quere editar un CD-rom que recolla o estudio no seu conxunto. Haberá que ver o futuro destes.
Durante dous anos, tres entrevistadores percorreron a xeografÃa galega de punto de venda de libros a punto de venda de libros. Desde vellas librerÃas nas zonas antigas das urbes ata pequenos establecementos rurais en que os libros mesturan cos xornais ou cos xoguetes. Foron 638 librerÃas de todo o paÃs entre outubro de 1999 e comezos do 2002. Despois de analizados todos estes datos, en abril do 2003 saÃa a rúa o “Mapa das librerÃas de Galicia”, o primeiro estudio sobre o sector do libro noso paÃs realizado pola Federación de Libreiros de Galicia e que acaba de ser editado pola ConsellerÃa de Cultura.
Un tipo de librerÃa
A librerÃa tipo en Galicia é un establecemento cuns sesenta metros cadrados de atención ao público que obtén a cuarta parte dos seus ingresos da venda de material de papelerÃa e arredor dun 20% das publicacións periódicas. Está atendida por unha soa persoa, non ten ordenador e abriu durante os últimos dez anos (nada menos que 256 tendas na década dos noventa). En canto a libros, ten un pouco de todo, normalmente sen organizar por temáticas, e só un 28% do que vende (maioritariamente narrativa) está en galego. Máis do 75% das súas vendas neste idioma son as lecturas recomendadas no ensino, o que, sumado ao 20% de ingresos por libros de texto, dá idea dun sector moi dependente do sistema educativo.
”As librerÃas no noso paÃs son de tipo xeral porque é lóxico que pola dispersión poboacional en moitos lugares a venda de libros non dea para manter un negocio”, segundo sinala Anxo Rei, coordinador deste estudio e un dos entrevistadores. A papelerÃa ten presencia no 87% dos establecementos e as publicacións periódicas ata no 60%. Isto muda moito entre o medio rural e as cidades, onde existe unha maior proporción de librerÃas especializadas (só catorce de cada cen), principalmente en libro galego-portugués e en temática educativa. A pesar do grande número de establecementos que abriron na última década, Rei sinala que “temos constancia de que nos últimos cinco anos pecharon moitÃsimas. As dificultades polas que atravesa o sector fai que sexa difÃcil a transmisión do negocio, a maior parte das librerÃas que pecharon foi por xubilación das persoas que estaban á fronte”.
Vendas e perigos
No intre de facer o estudio a maior parte dos libreiros consideraba que as vendas se mantiñan con respecto ao ano anterior, e mesmo nas zonas de Vigo e de Pontevedra, sinalaban un certo incremento das vendas. “o Ãndice de respostas en canto a datos de vendas non foi moi alto neste estudio”, apunta Anxo Rei, polo que non se coñecen as cifras exactas que move o negocio do libro neste paÃs a nivel de venda polo miúdo. Para os enquisados as maiores ameazas que tiña o sector eran a venda de libros de texto en centro comerciais, recentemente implantada daquela, e a distribución deste mesmo material a través de colexios e asociacións de pais de alumnos. Desde aquela, o presidente da Federación de Libreiros de Galicia, Xaime Corral, apunta que “con respecto ás grandes superficies estamos nunha situación en que fomos capaces desde o sector de parar esa preocupación centrada no libro de texto. O vieiro da cidadanÃa para acceder ao libro de texto segue a ser a librerÃa”. A respecto do perigo que pode supor para o sector a planificada gratuidade dos libros de texto sinala que “os libreiros non se opoñen, dependerá de como se faga”.
Necesidades
Unha das principais eivas que apunta, tanto o estudio como os propios enquisados cando se lles solicitaron suxestións, é a necesidade de informatizar o sector, xa que na actualidade só a terceira parte dos establecementos conta cun ordenador, e só un 25% dos libreiros emprega este aparello para a xestión do seu negocio. Para Anxo Rei “este medo ás novas tecnoloxÃas está relacionado co momento de parón que existe no sector. Un horizonte de rendibilidade dubidosa fai que non se queira investir”. Ademais das necesidades de incorporar as novas tecnoloxÃas ao sector, os libreiros reclaman, segundo o mapa, un maior regulamento sobre os puntos de venda e os prezos do libro, unha mellora nas relacións coas editoriais e as distribuidoras e unha maior unidade do gremio como prioridades para mellorar a súa actividade.
Respostas
A partir dos datos do mapa, a Federación de Libreiros está a pór en marcha unha serie de actuacións para o sector articulados en tres eixes. “Por unha banda tentamos aglutinar os intereses de todos os sectores implicados no mundo do libro. Pola outra estamos a organizar diferentes cursos para mellorar a formación do sector, e finalmente estamos a traballar en facilitar as canles de financiamento para dotar as librerÃas de material informático”, sinala o presidente dos libreiros, Xaime Corral. A existencia de cursos é valorada por Anxo Rei quen, sen embargo, sinala unha escasa asistencia dos profesionais a estes eventos. “Como grande parte dos negocios lévaos unha soa persoa faise complicado asistir a actividades de formación”, apunta.
Panorama
Ollando cara ao futuro, Xaime Corral sinala que “as cousas teñen que apousentar porque hai producción literaria de máis”. Segundo el, “irase a unha situación de menos puntos de venda e máis especializados, para facer librerÃas máis dotadas hai que reordenar o sector”. Desde a Federación de Libreiros, Anxo Rei está a traballar na cuarta entrega “O libro galego onte e hoxe” un proxecto que recolle toda a producción literaria galega e que comezou en 1979, tendo catalogados arredor de oito mil volumes. Este cuarto volume recollerÃa as obras publicadas entre 1993 e 2000, e ademais a Federación de Libreiros quere editar un CD-rom que recolla o estudio no seu conxunto. Haberá que ver o futuro destes.
