Un puñal cravado á memoria

O Museo Arqueolóxico de Ourense dá a coñecer unha singular arma celtíbera localizada no castro de Santomé

O Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense deu a coñecer hoxe unha singular peza inédita da súa colección, ata agora carente dun estudo específico. Foi localizada no conxunto arqueolóxico do castro e poboado de Santomé, nas proximidades de Ourense. Trátase dun puñal tipo Miraveche-Monte Bernorio, unha tipoloxía "das máis peculiares da Idade do Ferro na Península Ibérica", que procede dunha zona entre a conca alta e media do río Douro e o alto Ebro (Álava). Foi elaborada ao redor do século III a.C. Este tipo de armas están asociadas, na Meseta, aos enterramentos de guerreiros, pero en Galicia apareceu noutro contexto. O puñal é, nestes momentos, o exemplar "mais apartado do núcleo orixinario, o que o sitúa como unha peza única".

No estudo, elaborado polos arqueólogos Xulio Rodríguez e Carmelo Fernández, destacan o feito de que "non se rexistren por agora fitos intermedios que xustifiquen a expansión deste artefacto desde o seu lugar de orixe ao NW peninsular". Pero non só iso a distancia, senón a súa perdurabilidade. Porque o puñal foi atopado na zona máis profunda do foxo do castro de Santomé, asociado a material castrexo que o sitúan no século I d.C. "Durante un longo periodo de tempo, de máis de douscentos anos, o puñal foi adquirindo un novo significado para converterse nun obxecto de forte carácter simbólico, que permitiría ao seu novo posuidor enlazar cos seus devanceiros".

Ata o momento, as relacións durante a Idade do Ferro das xentes que habitan a Gallaecia actual coa Meseta eran moi descoñecidas, e non se ten detectado un fluxo comercial estable. "O achado só se podería explicar pola presenza no noso xacemento dalgún individuo procedente da Meseta, que o gardou como unha reliquia dos seus devanceiros". Os investigadores poñen o exemplo dos mercenarios das tribos celtíberas ou íberas que combatían noutro lugar levando as súas armas orixinais.

O puñal conta cunha suntuosa decoración de fíos de plata, só distinguible a través das radiografías debido ao estado de corrosión do metal.

A peza foi presentada dentro da programación de "pezas do mes" coas que o Museo dá a coñecer os seus fondos ao longo de todo o ano.