Segundo Manuel F. Vieites, director da Escola de Arte Dramática de Galicia, o 25% da actividades dos profesionais deste sector teñen que ver con ensino. No relativo aos propios centros de ensino hai algunhas compañías que teñen liñas de traballo dirixidas a eses ámbitos concretos, así como artistas en concreto do xénero do monologo e os contacontos que adoitan entrar polas portas dos colexios e institutos. Para iso preparan montaxes e propostas moi dirixidas a inserirse nas actividades de departamentos concretos de Historia ou Linguas, ou mesmo adscribíndose a campañas de igualdade e prevención da violencia de xénero, así como aproveitando puntos de oportunidade do calendario coma o Día do Libro, Día das Letras, Día da Muller, etc. Se esa actividade profesional resulta habitualmente complementaria do circuíto de salas de teatros neste momento concreto pode chegar a converterse nun espazo refuxio para algúns deles.
A Suso Martínez íalle moi ben coa súa proposta de turismo teatralizado ata que chegou a pandemia e mandou parar. Poñéndose na pel de innumerábeis personaxes históricas ou inventadas de diversas etapas e condicións desprazábase por toda Galicia coa súa proposta de visitas teatralizadas (das que demos conta no seu día nunha reportaxe). O seu sector segue hoxe en día a ser un dos grandes damnificados da pandemia e sen trazas de recuperar o pulo de antano o que lle fixo buscar unha nova liña na que reconducirse nestes tempos e aproveitar a súa enorme bagaxe. Desde fai apenas tres meses Suso comezou unha nova actividade enfocada cara os centros de ensino ofrecéndolles aos departamentos a contratación dunha "unidade didáctica teatralizada", como el mesmo a denomina que se axeite tanto a diferentes contidos curriculares coma as propias localidades onde se leven a cabo. Os resultados están superando as súas previsións.
Dos turistas aos estudantes
"A actividade esta foi un grandísimo descubrimento para min, probablemente sexa unha das cousas bonitas que saque da pandemia", di Suso Martínez, entusiasmado. A súa proposta aos centros consiste nunha dramatización compartida co sueco Daniel Lindh, na que interpretan a dous trobadores medievais, nunha narración de arredor de 30 minutos que se desenvolve sempre en patios ao aire libre "en consonancia cos protocolos de seguridade anti-covid19 de distanciamento" e na que entre ambos interpretan a varias personaxes, usando algúns disfraces e atrezzo medieval co que xa viñan traballando na súa actividade coma guía turístico. Con estas ferramentas entre el e Daniel fan dúas pequenas narracións teatralizadas, unha que versa sobre mitos literarios de Galicia, acorde co currículo que se dá no bacharelato, e outra narración baseada na temática Xacobea, "a gran temática de este ano e o que ven", di Suso. Con esas dúas bases inclúen contidos que poden ser complementarios en clase de Historia, Lingua Galega ou Lingua castelá doadamente. Pero ademais a universalidade xa na época medieval permite tamén facer unha proposta bilingüe entre el e Daniel, "que fai o papel dun trobador bretón do século XII", para as clases de Inglés ou francés. Todos eses departamentos con cargo aos seus orzamentos son os que contratan directamente os servizos deles.
Os resultados están a sorprender tanto ao propio Suso que xa ten claro que esta alternativa sacada da manga ante a caída do turismo, chegou para quedarse a formar parte do seu desenvolvemento profesional. "Eu mantería esta liña de traballo no ensino aínda que se volvese a un estado prepandemia no turístico. Faría as dúas cousas, porque a min isto me dá moito", afirma categórico. "Recoñezo que o turismo é un negocio lucrativo e ademais a min íame bastante ben, pero isto ímolo seguir sen lugar a dúbidas", sostén. Ese entusiasmo ven dunha proxección que el obten de si mesmo no seus anos de estudante pensado na oportunidade de ter unha actividade coma esta. "Eu sempre me lembro de cando eu era o estudante, un rapaz que estaba no instituto, que tiñamos profes marabillosos pero outros non tanto. Esta actividade que estou facendo se ma fixeran a min...", reflexiona Martínez.
A experiencia que comezou cun Bico
Talía Teatro comezou a súa andaina compañía teatral no ano 1988, pero non foi ata o 2000 cando produciu a súa primeira montaxe para publico familiar, Menos lobos, que foi a primeira en chegar aos colexios de primaria. Pero foi no ano 2003 cando chegou o espectáculo que lles levou a crear unha liña de traballo propia para o ensino, primario e secundario. "Aí estreamos o espectáculo "Bicos con lingua" que, as cousas como son, sen pretendelo, porque a nosa intención non era que tivera unha forte distribución nese ámbito, se converteu nun espectáculo que era un material moi útil para as clases de lingua galega nos institutos", lembra Artur Trilo, director da compañía. 'Bicos con lingua' foi un espectáculo que tivo unha aceptación moi grande do que tiveron e aínda teñen moitas funcións. "Bicos con lingua foi o espectáculos que nos deu o impulso", di Trillo.
Agora mesmo Talía Teatro mantén unha ampla oferta de espectáculos tanto para ensino primario coma para ensino secundario, conformando unha das liñas máis sólidas na profesión. Nestes anos a compañía ten chegado a pasar por entre 120 e 140 escolas e institutos de Galicia, calcula o seu director e a súa facturación asociada a esta dedicación supón entre un 15 e un 20 por cento do seu total anual, incluso a pesares de que a compañía fai unha rebaixa de caché do 50% cando se traballa directamente para os centros de ensino, o que supón que a porcentaxe sobre a facturación non é proporcional co número de actuacións. A maior intensidade chegou, segundo Artur, nos primeiros anos "debido a que os departamentos de dinamización lingüística dos centros de ensino tiñan máis orzamento nese momento que a partires do ano 2010, que empezou a baixarlles moito o orzamento", indica. Con todo eles manteñen tamén unha oferta cara os concellos para contratar duplas funcións "non é un dous por un, pero case. "Unha vez que vas ir actuar alí, ofrecemos facer unha función ás 12 da mañá para centros de ensino e ás oito da tarde facémola para público xeral. Dalgunha maneira optimizas o esforzo desa viaxe e ese traballo de levantar unha escenografía e unha iluminación e fas dupla función chegando a máis público", explica o director de Talía.
Para eles esta liña de traballo é tamén moi satisfactoria, pero dista de ser unha situación idílica por varios motivos que sobre todo están relacionados coa dificultade de traballar co público adolescente e tamén co mal nivel das infraestuturas que atopan nos centros de ensino. "cando se trata das instalacións do concello ou comarcais non hai problema, pero nos colexios e institutos é diferente" di. " Dáse unha circunstancia moi curiosa. Todos aqueles centros de nova creación que poderías pensar que están mellor dotados e é todo o contrario. Porque non pensan nese auditorio, salón de actos, sala de usos múltiples, conferencias, etc. En troques, nos centros que veñen dos anos corenta, cincuenta e ata sesenta, ou que son edificios case históricos, pois si que teñen un auditorio en condicións, cunhas medidas moi grandes, incluso algúns con butacas. Porque claro isto ven a partir dun momento no que se democratizou o ensino, todo o mundo a estudiar e abaratáronse custes á hora de construír as infraestruturas e o que afectaba ao tema da arte e a cultura era unha chorrada, supoño que dirían '¿para que vas investir nun salón de actos? Iso non é prioritario' O cal para min é un erro garrafal, un acto nun centro de ensino non ten porque ser teatral, pode ser musical ou unha charla onde poidas xuntar a todo o alumnado", declara Artur.
"Acabas facendo espectáculos incluso en aulas e tes que adaptarte, tes que baixar un pouquiño ao barro e sobre todo a unhas idades onde a maior parte de chavales e chavalas si que están para escoitarche pero outra parte non, son idades moi conflitivas e non é coma un público que entra voluntariamente nunha sala", di o director entrando noutro dos temas importantes que é o de enfrontarse a un público non afeito a ser público. " Houbo casos de funcións moi cómodas e outras moi moi incómodas. "Non teñen o hábito de saber estar, non saben que a súa opinión nun momento pode incordiar e ás veces opinaban en voz alta e non é que o fagan por mal nin por facerche a puñeta, senón porque non eran coñecedores de todo o protocolo, a liturxia do que é unha actuación teatral", asegura Artur.
Convencer un público complicado
Á xa natural complicación da adolescencia únese o descoñecemento da actitude coma público da xente nova, que pode vir negando a atención e comportándose dun xeito complicado cando están e grupo. Unha circunstancia que se intenta remediar coas ferramentas da profesionalidade. "Unha das cousas que tivemos claras era que estes espectáculos tiñan que ter un ingrediente fundamental, que é o humor, que se divertisen", asegura Trillo como remedio. "Sempre contamos a modo de anécdota deses chavales que entran no salón de actos así en plan malote, mirando para o chan, que non pensan facerlle caso ao espectáculo pero aos cinco minutos xa se están rindo". Tamén para Suso Martínez esa "loita" ten solución a través de levar un ritmo enorme e amosar grande paixón: "eu son bastante vehemente, os rapaces da adolescencia son moi guerrilleiros pero é moi difícil que se vaian do meu rollo porque o facemos dunha forma moi dinámica e metemos aí moita paixón, que os engancha no que dura. Tratamos de facelo moi potente, historias molonas, cousas locais. Por exemplo vas ao Cebreiro e contas lenda do Santo Grial e que Cabanillas dicía que estaba alí e aos rapaces iso chámalles moito a atención e sorpréndense". O narrador recoñece ter enfrontado con axuda do seu espectacular atrezzo algunha resistencia á manter o silencio e a orde: "Temos atopado un galiñeiro, que hai que ordenar a base de sacar o espadón e facerte o carolinxio".
A ausencia do programa cultural no educativo
A escola é un campo onde sementar cultura. A "Folla de Ruta para a Educación Artística" da UNESCO, xurdida tras da Conferencia Mundial de Lisboa en 2006 sobre este mesmo tema titulada "Construír capacidades creativas para o século XXI" contempla, entre os problemas sinalados para chegar a un grao de calidade nesta perspectiva educativa, que "con frecuencia os sistemas e os temas de interese culturais e educativos atópanse disociados e contan con dous programas distintos que adoitan moverse en direccións paralelas ou incluso opostas". A organización das Nacións Unidas apunta nas súas recomendacións á necesidade de fomentar as relacións de cooperación entre ambos sistemas e programas, unha indicación moi pertinente naqueles moitos casos en que educación e cultura son carteiras xestionadas por dúas oficinas diferentes, pero que non debería ser preciso recordar en casos como o de Galicia, xa que desde a última remodelación do Goberno Autonómico en 2020 as dúas competencias volven estar baixo a mesma consellería, como xa estiveran desde 2012, agás un breve período entre 2018 e 2020.
En Galicia non existe un circuíto impulsado desde a Xunta propiamente cultural como tal na intención de achegar os espectáculos profesionais ao alumnado. Unha actividade moi acaíde nestes momentos para os "grupos burbulla" de escolares e que viría cumprir dun xeito máis completo co deber dos poderes públicos de procurar o acceso á cultura a un sector concreto da poboación, que son os menores de idade, dereitos contemplados desde a propia Declaración dos Dereitos Humanos (arts.22, 26 e 27) e na Convención sobre os Dereitos do Neno no articulo 31, que especifica: "Os Estados partes respectarán e promoverán o dereito do neno a participar plenamente na vida cultural e artística e propiciarán oportunidades apropiadas en condicións de igualdade, de participar na vida cultural e artística, recreativa e de entretemento". A posibilidade dunha acción de política cultural dirixida aos estudantes dos ciclos de ensino obrigatorio sería moi ben recibida desde os profesionais que traballan neste eido. "Un programa por parte da administración para de levarlles a cultura alí aos centros en troque de agardar que sexan eles os que vaian buscala é fundamental", asegura Artur Trillo. E engade: "que non sexa unha anécdota, algo excepcional. Que sexa unha actividade regular. Que unha vez ao mes saiban o que é unha obra teatral, un concerto de música clásica, ir a unha exposición.". O director de Talía Teatro amósase disposto a poñer da súa parte para facer un deseño dun plan nese sentido: "apúntome gratuitamente a falar, colaborar e achegar o meu gran de area e a miña opinión a iso". Agora mesmo as únicas accións no que ten que ver coa arte drmaática ven do Departamento de Produción Teatral de Agadic co achegamento aos escolares a base de visitas e funcións específicas que fai ao Centro Darmático Galego coas súas producións.
Unha proposta de valor patrimonial
A Asociación Cultura Morreu o demo, dedicada á conservación e fomento da arte dos monicreques, oferta unha serie de actividades didácticas para centros de ensino de primaria e de secundaria a partir de fondos da Deputación da Coruña e do Ministerio de Cultura. Esta asociación, que naceu en 2013 para recuperar a memoria de Barriga Verde e o títere tradicional galego pretende co proxecto Da barraca á aula facilitar a integración deste mundo nas aulas. Desde esta asociación consideran que os títeres achegan enormes posibilidades como ferramentas pedagóxicas para abordar calquera temática e área, en particular cuestións como a violencia, a igualdade, a discriminación ou a representación de conflitos. Do mesmo xeito ven na manipulación de monicreques unha arte cun grande potencial para desenvolver a expresión creativa xa sexa a nivel plástico, coa elaboración dos bonecos, como literario, na elaboración das obras, ou dramático, na súa representación. Segundo eles o ven, o traballo cos títeres garda unha especial relación coas áreas de lingua e literatura galega, ciencias sociais, xeografía e historia e educación artística.
O seu proxecto inclúe, ademais da realización de varios talleres enfocados ao coñecemento, posta en valor e creación de espectáculos de monicreques desde os propios alumnos, a posibilidade de levar aos centros montaxes profesionais de compañías escénicas especializadas, incluíndo no seu catálogo tres diferentes propostas dos espectáculos que na actualidade recrean as funcións de Barriga Verde coma complemento ideal para as actividades propostas, "xa que facilita o encontro con representacións profesionais desta arte e permite familiarizarse coas peculiaridades do xénero".
A Suso Martínez íalle moi ben coa súa proposta de turismo teatralizado ata que chegou a pandemia e mandou parar. Poñéndose na pel de innumerábeis personaxes históricas ou inventadas de diversas etapas e condicións desprazábase por toda Galicia coa súa proposta de visitas teatralizadas (das que demos conta no seu día nunha reportaxe). O seu sector segue hoxe en día a ser un dos grandes damnificados da pandemia e sen trazas de recuperar o pulo de antano o que lle fixo buscar unha nova liña na que reconducirse nestes tempos e aproveitar a súa enorme bagaxe. Desde fai apenas tres meses Suso comezou unha nova actividade enfocada cara os centros de ensino ofrecéndolles aos departamentos a contratación dunha "unidade didáctica teatralizada", como el mesmo a denomina que se axeite tanto a diferentes contidos curriculares coma as propias localidades onde se leven a cabo. Os resultados están superando as súas previsións.
Dos turistas aos estudantes
"A actividade esta foi un grandísimo descubrimento para min, probablemente sexa unha das cousas bonitas que saque da pandemia", di Suso Martínez, entusiasmado. A súa proposta aos centros consiste nunha dramatización compartida co sueco Daniel Lindh, na que interpretan a dous trobadores medievais, nunha narración de arredor de 30 minutos que se desenvolve sempre en patios ao aire libre "en consonancia cos protocolos de seguridade anti-covid19 de distanciamento" e na que entre ambos interpretan a varias personaxes, usando algúns disfraces e atrezzo medieval co que xa viñan traballando na súa actividade coma guía turístico. Con estas ferramentas entre el e Daniel fan dúas pequenas narracións teatralizadas, unha que versa sobre mitos literarios de Galicia, acorde co currículo que se dá no bacharelato, e outra narración baseada na temática Xacobea, "a gran temática de este ano e o que ven", di Suso. Con esas dúas bases inclúen contidos que poden ser complementarios en clase de Historia, Lingua Galega ou Lingua castelá doadamente. Pero ademais a universalidade xa na época medieval permite tamén facer unha proposta bilingüe entre el e Daniel, "que fai o papel dun trobador bretón do século XII", para as clases de Inglés ou francés. Todos eses departamentos con cargo aos seus orzamentos son os que contratan directamente os servizos deles.
Os resultados están a sorprender tanto ao propio Suso que xa ten claro que esta alternativa sacada da manga ante a caída do turismo, chegou para quedarse a formar parte do seu desenvolvemento profesional. "Eu mantería esta liña de traballo no ensino aínda que se volvese a un estado prepandemia no turístico. Faría as dúas cousas, porque a min isto me dá moito", afirma categórico. "Recoñezo que o turismo é un negocio lucrativo e ademais a min íame bastante ben, pero isto ímolo seguir sen lugar a dúbidas", sostén. Ese entusiasmo ven dunha proxección que el obten de si mesmo no seus anos de estudante pensado na oportunidade de ter unha actividade coma esta. "Eu sempre me lembro de cando eu era o estudante, un rapaz que estaba no instituto, que tiñamos profes marabillosos pero outros non tanto. Esta actividade que estou facendo se ma fixeran a min...", reflexiona Martínez.
A experiencia que comezou cun Bico
Talía Teatro comezou a súa andaina compañía teatral no ano 1988, pero non foi ata o 2000 cando produciu a súa primeira montaxe para publico familiar, Menos lobos, que foi a primeira en chegar aos colexios de primaria. Pero foi no ano 2003 cando chegou o espectáculo que lles levou a crear unha liña de traballo propia para o ensino, primario e secundario. "Aí estreamos o espectáculo "Bicos con lingua" que, as cousas como son, sen pretendelo, porque a nosa intención non era que tivera unha forte distribución nese ámbito, se converteu nun espectáculo que era un material moi útil para as clases de lingua galega nos institutos", lembra Artur Trilo, director da compañía. 'Bicos con lingua' foi un espectáculo que tivo unha aceptación moi grande do que tiveron e aínda teñen moitas funcións. "Bicos con lingua foi o espectáculos que nos deu o impulso", di Trillo.
Agora mesmo Talía Teatro mantén unha ampla oferta de espectáculos tanto para ensino primario coma para ensino secundario, conformando unha das liñas máis sólidas na profesión. Nestes anos a compañía ten chegado a pasar por entre 120 e 140 escolas e institutos de Galicia, calcula o seu director e a súa facturación asociada a esta dedicación supón entre un 15 e un 20 por cento do seu total anual, incluso a pesares de que a compañía fai unha rebaixa de caché do 50% cando se traballa directamente para os centros de ensino, o que supón que a porcentaxe sobre a facturación non é proporcional co número de actuacións. A maior intensidade chegou, segundo Artur, nos primeiros anos "debido a que os departamentos de dinamización lingüística dos centros de ensino tiñan máis orzamento nese momento que a partires do ano 2010, que empezou a baixarlles moito o orzamento", indica. Con todo eles manteñen tamén unha oferta cara os concellos para contratar duplas funcións "non é un dous por un, pero case. "Unha vez que vas ir actuar alí, ofrecemos facer unha función ás 12 da mañá para centros de ensino e ás oito da tarde facémola para público xeral. Dalgunha maneira optimizas o esforzo desa viaxe e ese traballo de levantar unha escenografía e unha iluminación e fas dupla función chegando a máis público", explica o director de Talía.
Para eles esta liña de traballo é tamén moi satisfactoria, pero dista de ser unha situación idílica por varios motivos que sobre todo están relacionados coa dificultade de traballar co público adolescente e tamén co mal nivel das infraestuturas que atopan nos centros de ensino. "cando se trata das instalacións do concello ou comarcais non hai problema, pero nos colexios e institutos é diferente" di. " Dáse unha circunstancia moi curiosa. Todos aqueles centros de nova creación que poderías pensar que están mellor dotados e é todo o contrario. Porque non pensan nese auditorio, salón de actos, sala de usos múltiples, conferencias, etc. En troques, nos centros que veñen dos anos corenta, cincuenta e ata sesenta, ou que son edificios case históricos, pois si que teñen un auditorio en condicións, cunhas medidas moi grandes, incluso algúns con butacas. Porque claro isto ven a partir dun momento no que se democratizou o ensino, todo o mundo a estudiar e abaratáronse custes á hora de construír as infraestruturas e o que afectaba ao tema da arte e a cultura era unha chorrada, supoño que dirían '¿para que vas investir nun salón de actos? Iso non é prioritario' O cal para min é un erro garrafal, un acto nun centro de ensino non ten porque ser teatral, pode ser musical ou unha charla onde poidas xuntar a todo o alumnado", declara Artur.
ARTUR TRILLO: "DÁSE UNHA CIRCUNSTANCIA MOI CURIOSA. TODOS AQUELES CENTROS DE NOVA CREACIÓN QUE PODERÍAS PENSAR QUE ESTÁN MELLOR DOTADOS E É TODO O CONTRARIO. PORQUE NON PENSAN NESE AUDITORIO, SALÓN DE ACTOS, SALA DE USOS MÚLTIPLES, CONFERENCIAS, ETC. EN TROQUES, NOS CENTROS QUE VEÑEN DOS ANOS CORENTA, CINCUENTA E ATA SESENTA, OU QUE SON EDIFICIOS CASE HISTÓRICOS, POIS SI QUE TEÑEN UN AUDITORIO EN CONDICIÓNS"
"Acabas facendo espectáculos incluso en aulas e tes que adaptarte, tes que baixar un pouquiño ao barro e sobre todo a unhas idades onde a maior parte de chavales e chavalas si que están para escoitarche pero outra parte non, son idades moi conflitivas e non é coma un público que entra voluntariamente nunha sala", di o director entrando noutro dos temas importantes que é o de enfrontarse a un público non afeito a ser público. " Houbo casos de funcións moi cómodas e outras moi moi incómodas. "Non teñen o hábito de saber estar, non saben que a súa opinión nun momento pode incordiar e ás veces opinaban en voz alta e non é que o fagan por mal nin por facerche a puñeta, senón porque non eran coñecedores de todo o protocolo, a liturxia do que é unha actuación teatral", asegura Artur.
Convencer un público complicado
Á xa natural complicación da adolescencia únese o descoñecemento da actitude coma público da xente nova, que pode vir negando a atención e comportándose dun xeito complicado cando están e grupo. Unha circunstancia que se intenta remediar coas ferramentas da profesionalidade. "Unha das cousas que tivemos claras era que estes espectáculos tiñan que ter un ingrediente fundamental, que é o humor, que se divertisen", asegura Trillo como remedio. "Sempre contamos a modo de anécdota deses chavales que entran no salón de actos así en plan malote, mirando para o chan, que non pensan facerlle caso ao espectáculo pero aos cinco minutos xa se están rindo". Tamén para Suso Martínez esa "loita" ten solución a través de levar un ritmo enorme e amosar grande paixón: "eu son bastante vehemente, os rapaces da adolescencia son moi guerrilleiros pero é moi difícil que se vaian do meu rollo porque o facemos dunha forma moi dinámica e metemos aí moita paixón, que os engancha no que dura. Tratamos de facelo moi potente, historias molonas, cousas locais. Por exemplo vas ao Cebreiro e contas lenda do Santo Grial e que Cabanillas dicía que estaba alí e aos rapaces iso chámalles moito a atención e sorpréndense". O narrador recoñece ter enfrontado con axuda do seu espectacular atrezzo algunha resistencia á manter o silencio e a orde: "Temos atopado un galiñeiro, que hai que ordenar a base de sacar o espadón e facerte o carolinxio".
A ausencia do programa cultural no educativo
A escola é un campo onde sementar cultura. A "Folla de Ruta para a Educación Artística" da UNESCO, xurdida tras da Conferencia Mundial de Lisboa en 2006 sobre este mesmo tema titulada "Construír capacidades creativas para o século XXI" contempla, entre os problemas sinalados para chegar a un grao de calidade nesta perspectiva educativa, que "con frecuencia os sistemas e os temas de interese culturais e educativos atópanse disociados e contan con dous programas distintos que adoitan moverse en direccións paralelas ou incluso opostas". A organización das Nacións Unidas apunta nas súas recomendacións á necesidade de fomentar as relacións de cooperación entre ambos sistemas e programas, unha indicación moi pertinente naqueles moitos casos en que educación e cultura son carteiras xestionadas por dúas oficinas diferentes, pero que non debería ser preciso recordar en casos como o de Galicia, xa que desde a última remodelación do Goberno Autonómico en 2020 as dúas competencias volven estar baixo a mesma consellería, como xa estiveran desde 2012, agás un breve período entre 2018 e 2020.
ARTUR TRILLO: "UN PROGRAMA POR PARTE DA ADMINISTRACIÓN PARA LEVARLLES A CULTURA ALÍ AOS CENTROS EN TROQUE DE AGARDAR QUE SEXAN ELES OS QUE VAIAN BUSCALA É FUNDAMENTAL"
En Galicia non existe un circuíto impulsado desde a Xunta propiamente cultural como tal na intención de achegar os espectáculos profesionais ao alumnado. Unha actividade moi acaíde nestes momentos para os "grupos burbulla" de escolares e que viría cumprir dun xeito máis completo co deber dos poderes públicos de procurar o acceso á cultura a un sector concreto da poboación, que son os menores de idade, dereitos contemplados desde a propia Declaración dos Dereitos Humanos (arts.22, 26 e 27) e na Convención sobre os Dereitos do Neno no articulo 31, que especifica: "Os Estados partes respectarán e promoverán o dereito do neno a participar plenamente na vida cultural e artística e propiciarán oportunidades apropiadas en condicións de igualdade, de participar na vida cultural e artística, recreativa e de entretemento". A posibilidade dunha acción de política cultural dirixida aos estudantes dos ciclos de ensino obrigatorio sería moi ben recibida desde os profesionais que traballan neste eido. "Un programa por parte da administración para de levarlles a cultura alí aos centros en troque de agardar que sexan eles os que vaian buscala é fundamental", asegura Artur Trillo. E engade: "que non sexa unha anécdota, algo excepcional. Que sexa unha actividade regular. Que unha vez ao mes saiban o que é unha obra teatral, un concerto de música clásica, ir a unha exposición.". O director de Talía Teatro amósase disposto a poñer da súa parte para facer un deseño dun plan nese sentido: "apúntome gratuitamente a falar, colaborar e achegar o meu gran de area e a miña opinión a iso". Agora mesmo as únicas accións no que ten que ver coa arte drmaática ven do Departamento de Produción Teatral de Agadic co achegamento aos escolares a base de visitas e funcións específicas que fai ao Centro Darmático Galego coas súas producións.
Unha proposta de valor patrimonial
A Asociación Cultura Morreu o demo, dedicada á conservación e fomento da arte dos monicreques, oferta unha serie de actividades didácticas para centros de ensino de primaria e de secundaria a partir de fondos da Deputación da Coruña e do Ministerio de Cultura. Esta asociación, que naceu en 2013 para recuperar a memoria de Barriga Verde e o títere tradicional galego pretende co proxecto Da barraca á aula facilitar a integración deste mundo nas aulas. Desde esta asociación consideran que os títeres achegan enormes posibilidades como ferramentas pedagóxicas para abordar calquera temática e área, en particular cuestións como a violencia, a igualdade, a discriminación ou a representación de conflitos. Do mesmo xeito ven na manipulación de monicreques unha arte cun grande potencial para desenvolver a expresión creativa xa sexa a nivel plástico, coa elaboración dos bonecos, como literario, na elaboración das obras, ou dramático, na súa representación. Segundo eles o ven, o traballo cos títeres garda unha especial relación coas áreas de lingua e literatura galega, ciencias sociais, xeografía e historia e educación artística.
O seu proxecto inclúe, ademais da realización de varios talleres enfocados ao coñecemento, posta en valor e creación de espectáculos de monicreques desde os propios alumnos, a posibilidade de levar aos centros montaxes profesionais de compañías escénicas especializadas, incluíndo no seu catálogo tres diferentes propostas dos espectáculos que na actualidade recrean as funcións de Barriga Verde coma complemento ideal para as actividades propostas, "xa que facilita o encontro con representacións profesionais desta arte e permite familiarizarse coas peculiaridades do xénero".
Serie
O teatro e as aulas
Diversos axentes vencellados á expresión dramática manteñen liñas de traballo enfocadas a introducir nos centros de ensino espectáculos e accións culturais
A educación e a arte dramática están chamadas a encontrarse sempre. A súa relación pode establecerse de diferentes xeitos, pero en todos eles o crecemento persoal é o gran beneficiado.