Ventos, roseiras e terras asoballadas

Dise del que foi o “poeta necesario”, ou a voz que recolleu o testemuño deixado polas Irmandades da Fala, pero a súa figura está cada día máis diluída. Falamos de Ramón Cabanillas (Cambados, 1876-1959), un poeta que deixou dito que na súa biografía só abondaba que puxera que non era bacharel e que tiña boa saúde. Agora, cando se cumpren cincuenta anos do seu pasamento, o seu concello natal lémbrao con exposicións, congresos, conferencias e múltiples actividades culturais.

Baixo o nome de Ano Cabanillas, o concello de Cambados quixo lustrar a figura deste escritor e poeta que foi unanimente aclamado. Nestes días permanece aberta unha exposición, A roseira dos recordos, que fai un percorrido pola biografía do autor. Pero non é un percorrido meramente informativo, xa que engade comentarios críticos feitos polo propio autor en vida. Cabanillas non era moi amigo dos biógrafos e demostrouno cultivando unha especie de memorias, a través de pequenos microrrelatos biográficos de carácter cómico.

A exposición, que está aberta ata 30 de outubro no Pazo de Torrado, fai un percorrido polas súas diferentes etapas vitais, sempre marcadas polos diferentes territorios nos que o poeta viviu: Cuba, Mondariz, Madrid ou o retorno a Tragove (en Cambados).

Os actos conmemorativos
A mostra non é máis que unha pequena parte de toda as actividades que o concello programou para reivindicar a figura do seu poeta máis ilustre. A celebración arrincou coa representación escolar do texto A ofrenda das fadas no Portal de Belén, , unha obra que representa o inicio do rexurdimento persoal e literario do autor cambadés. Ademais, foi a primeira obra en galego que se realizou na posguerra (a cargo das mozas da Xuventude Católica en Cambados). Con este abríronse unha serie de actos que incluíron un ciclo de cine, un maratón de lectura de textos do poeta, a presentación dunha documentada e extensa biografía sobre o autor. Trátase dun texto escrito por Luís Rei, Ramón Cabanillas. Crónica de desterros e saudades (Galaxia, 2008), que fai un percorrido pola súa biografía a través de testemuños, documentos e literatura. O peche terá lugar en novembro. Será entón cando se realicen os dous actos que están pendentes no calendario: a celebración dun Congreso da Poesía Galega, e Cambados acolla a celebración da sesión plenaria extraordinaria da Real Academia Galega.

Ramón Cabanillas
No desterro, Vento Mareiro,Da terra asoballada, Camiños no tempo, Rosa de cen follas…. Estes son algúns dos títulos imprescindibles que marcaron a traxectoria poética de Ramón Cabanillas, pero tamén vital. O que foi coñecido como poeta da raza, levou aos seus versos boa parte do seu pensamento republicano e anticaciquista. O mesmo que o levou ao exilio e que lle valeu numerosas comparacións con Curros Enríquez. Pero aínda que foi o que Ramiro Fonte chamou o poeta necesario, Cabanillas tamén cultivou outros rexistros como a narrativa e a dramática. A Gran Enciclopedia Galega di del que foi “o poeta bisagra entre a poesía costumista e patriótica decimonónica e a vangardista iniciada nos anos vinte”. A súa importancia non podía caer no esquecemento, por iso o concello de Cambados puxo en marcha esta iniciativa que pretendía arroxar luz sobre unha figura que sempre brillou con luz propia.