O noso país non se pode permitir tirar investimentos. Deste xeito rotundo e contundente comezaba a comparecencia de Ánxela Bugallo no Parlamento para explicar que vai a supor a Cidade da Cultura. Por diante quedaban máis de cincuenta minutos nos que a conselleira foi explicando cronoloxicamente o proxecto que tivo que perfilar desde o mesmo momento que comezou a gobernar. E iso supuxo atender a catro aspectos: facer pública a cifra exacta que custaba o proxecto (388.2 millóns de euros), elaborar as liñas orientadoras en base as liñas estratéxicas e a política cultural, facer partícipe ao sector cultural do proxecto e levar a cabo as reformas derivadas da nova orientación. Para isto, a Conselleira explicou que se abriu un proceso de diálogo en múltiples frontes: co propio arquitecto Peter Eisenman que foi redefinindo o seu proxecto, cos axentes culturais, e isto, sen deixar, de facer contas que convertesen o proxecto en viable economicamente. Precisamente este punto, é o que falta por concretar pormenorizadamente aínda que xa se coñece a fórmula de xestión.
A Cultura en rede
A Conselleira explicou no Parlamento que o modelo de xestión polo que se optou ao final é o que facilita a súa autonomía financeira. Trátase dun modelo de xestión fundacional, como unha rede de fundacións que se abre á participación e a xestión do financiamento e que permite incorporar o sector privado. Os diferentes edificios terán a súa propia xestión, contarán coa súa fundación que se integrará nunha rede de fundacións, en palabras da Conselleira, que estarán dirixidas por un nó central que é a Fundación Cidade da Cultura, que ten varios obxectivos. Velar polo cumprimento dos principios, garantir a coordinación de contidos, participar das decisións de actuacións transversais, elaborar as estratexias, coordinar as actividades públicas e xestionar o complexo.
Cómpre ter en conta o contexto no que se insire a Cidade da Cultura. Hai escasamente tres semanas aprobouse a nova Lei de Fundacións de Interese Galego (Lei 12/2006 de 1 de decembro de 2006) coa que se pretende estimular a iniciativa privada na realización de actividades de interese xeral polo que se flexibilizou o seu réxime xurídico. Esta normativa que na súa exposición de motivos se define como pouco intervencionista, o que supón que o protectorado (órgano que vela polo funcionamento das fundacións) desempeñe un maior número de funcións de asesoramento e de apoio en detrimento de medidas de fiscalización. Ademais, a nova lei pretende a simplificación de trámites administrativos, a redución dos actos de control do protectorado e a reforma do réxime de organización e de funcionamento do padroado. Un novo contexto que permitirá a doada e áxil integración de entidades como a Fundación Sociedade para a Coñecemento creada en decembro para ofrecer propostas para a Cidade da Cultura. Esta entidade está conformada polas principais empresas do país como son PSA PeugeotCitroën, Inditex, Unión Fenosa, Coren, Pescanova, Fadesa ou Finsa xunto coas tres universidades galegas e Banco Pastor, Caixanova e Caixa Galicia.
A dimensión social e económica
No 2009 estarán finalizados os catro edificios que están agora mesmo en construción, e tres anos despois, en 2009, estará rematado todo o complexo tal e como foi deseñado por Peter Eisenman. E isto significa, ademais dos usos centrais (centro de documentación, patrimonio a creación e a exhibición) a existencia duns complementarios. A conselleira explicou no Parlamento que a Cidade da Cultura terá restaurantes, gardería e un espazo comercial cultural de bens e de servizos. Isto supón abrir un lugar para a venda de produtos culturais, a aparición da primeira libraría institucional de Galicia pero tamén, como indicou Bugallo un viveiro cultural para empresas. Este complexo de lecer xorde coa intención de fomentar a creación e participar do risco da creación, tanto no ámbito da moda, da fotografía ou da cerámica apuntou a conselleira.
Ademais, este centro comercial intégrase dentro desa dimensión transversal da Cidade da Cultura de fomentar a investigación e, ao mesmo tempo, dar acubillo ás iniciativas empresariais, dándoas a coñecer ao eido social. Ánxela Bugallo anunciou que a Cidade da Cultura se converterá nese polo dinamizador e revulsivo económico para a sociedade galega. A este respecto, cómpre lembrar que o Anuario de Estatísticas Culturais acabado de presentar destacaba que o consumo cultural en Galicia, con 168 euros é máis baixo que a media estatal (242.7 euros).
Proxecto pioneiro
Dentro dos novos usos e definicións para o complexo cultural destaca un novidoso espazo pensado para un público familiar. Segundo explicou a conselleira está pensado como un espazo lúdico para nenos de 3 a 12 anos, como un lugar de aprendizaxe e educación en valores a través do xogo e da diversión. Non existe ningún centro semellante noutras zonas do Estado e contará con obradoiros de artes plásticas, unha área expositiva, obradoiros, un pequeno teatro para dramatizacións e servizos complementarios. Un lugar para a educación cultural que se presenta como elementos transversais repartidos por todo o complexo.
Os novos usos da Cidade da Cultura
BIBLIOTECA Antes: Biblioteca Ficha técnica: 14541 m2 útiles Custe: 47.6 millóns Prazo: Finalizado en 2007 Fai parte, xunto coa Hemeroteca da unidade chamada Centro de Documentación Novo uso: Xorde coa vocación de ser o maior centro documental de Galicia que serve de cabeceira para o sistema de arquivos e bibliotecas explicaba Ánxela Bugallo. Entre as súas funcións (e o proxecto para o que foi creada) eta o de localizar, conservación, arquivo e difusión do patrimonio e da produción bibliográfica e documental. A biblioteca é o centro coordinador do sistema bibliotecario galego. É o catálogo colectivo das bibliotecas. Entre as súas funcións están a de: Reunir o patrimonio Servir de cabeceira do sistema bibliotecario bibliográfico coa creación do catálogo único galego (pautas e normas de dixitalización de fondo, programas de formación no ámbito da biblioteconomía) Garantir o acceso á produción bibliográfica galega (consulta directa, préstamo, biblioteca virtual).
Os novos usos da Cidade da Cultura
ARQUIVO NACIONAL Antes: Hemeroteca Ficha técnica: Tres niveis (9.180 m2 útiles) Custe: 31.9 millóns Fai parte, xunto coa Biblioteca da unidade chamada Centro de Documentación Ánxela Bugallo explicou que será cabeceira dos arquivos nas políticas de selección, conservación e restauración. Contará cos seguintes fondos: documentación da Xunta arquivo dixital dos fondos galegos arquivos existentes noutras institucións culturais fondos de documentación industrial fondo de fontes orais fondos audiovisuais públicos Segundo Ánxela Bugallo o arquivo ten un carácter primordial no acceso e na difusión. Entre os servizos que ofrecerá está o de mapoteca, fototeca, videoteca e fonoteca. Co arquivo preténdese normalizar o sistema de arquivos e de bibliotecas
Os novos usos da Cidade da Cultura
CENTRO DE ARTE INTERNACIONAL Antes: Museo de Galicia Ficha técnica: 15.361 m2 útiles Custe: 49.6 millóns Data: Finalizado en 2008 Novo uso: Centro de Arte Internacional é un espazo expositivo con exposicións dependentes de institucións de recoñecido prestixio. Combina arte moderno e contemporáneo. Segundo explicou Ánxela Bugallo o seu obxectivo é crear un espazo dinámico e aberto á multidisciplinariedade. Para iso contará cunha oferta expositiva única e cun carácter singular e hai que ter en conta ás demandas dos viaxeiros. É un espazo de produción cuxa programación de contido virá definida pola dirección do centro en función das sinerxías co Centro Obradoiro e co Museo da Historia de Galicia e dentro das directrices da Cidade da Cultura. Este centro de arte internacional ten 3 obxectivos. - Posicionarse entre os mellores museos do mundo - Promover o intercambio cultural - Proxectar a cultura
Os novos usos da Cidade da Cultura
OBRADOIRO-CENTRO DE RECURSOS Antes: Teatro da música Ficha técnica: 6 niveis. Custe: 83,1 millóns. Data de finalización: 2012 Novos usos: O Centro de Recursos e de Exhibición para artes escénicas e visuais, Obradoiro. É un centro de creación e exhibición de encontro internacional no ámbito da creación artística. Para iso contará con escenarios para a exhibición e un punto de encontro e intercambio cultural. Conta con aspectos destinados: ás artes escénicas e visuais un centro de creación avanzada para a formación un laboratorio de ideas e novas formas (no ámbito da produción e difusión) lugares para a exhibición con distintos escenarios (con dous escenarios permanentes) salas de exhibición de para espectáculos de pequeno formato Este edificio foi unha das conclusións do proceso participativo posto en marcha no verán pola Consellaría de Cultura
Os novos usos da Cidade da Cultura
MUSEO DE GALICIA Antes: Novas Tecnoloxías Custe: 30.2 millóns Prazo: Finalizado en 2010 Novo uso: Será a porta de entrada dos visitantes da Cidade da Cultura e centrarase na divulgación do patrimonio histórico galego explicou Ánxela Bugallo. O museo está concibido para o intercambio e conexión das culturas no mundo, como un colector de proxectos vinculado ao centro de investigación do patrimonio, así como un expositor da cultura galega como pobo. Ademais, pretende ter unha visión como observatorio para presentar as nosas tendencias actuais. A súa articulación museística ten as seguintes liñas: - exposición do pasado e presente - programas de divulgación temática - actividades que coiden dos vencellos que a Cultura galega ten co Camiño de Santiago e co ámbito da lusofonía. É un dos espazos máis innovadores. Obedece á idea da cultura como un proceso, que constrúe no presente explica Ánxela Bugallo. Este museo-observatorio ten tres funcións: visibilizar a cultura galega desde diferentes perspectivas, presentándoa mediante métodos interactivos, un espazo xerador de novos coñecementos coa súa conexión coas súas culturas co noso patrimonio histórico e cultural e difusión e observación dos proxectos científicos e tecnolóxicos.
Os novos usos da Cidade da Cultura
CENTRO DE INVESTIGACIÓN DO PATRIMONIO Antes: Servizos centrais Custe: 20.6 millóns Prazo: Finalizado en 2007 Novo uso: Centro de Investigación de patrimonio. Este uso foi feito público en setembro, que foi cando Cultura asinou un convenio co Ministerio homólogo para o seu desenvolvemento. É un centro de apoio de actividade pública e privada para a conservación e xestión e pretenderá cubrir o oco do sistema estatal de I+D+i de Patrimonio apuntou Ánxela Bugallo. Conta ademais coa colaboración sinérxica das tres universidades, do Centro Superior de Investigacións Científicas (con grupos de investigación dotados de recursos). Ofecerá un amplo catálogo de servizos amplo: indicadores, desenvolvemento de tecnoloxías láser para a recuperación do patrimonio, modelización 3D, asesoramento tanto para institucións como para empresas. Ademais destes cometidos, o centro desenvolverá un traballo de divulgación do patrimonio.